Η προσπάθεια επαγγελματικής σταδιοδρομίας και ανέλιξης είναι μια δύσκολη εξίσωση με πολλές παραμέτρους, για όλες και όλους. Για τις γυναίκες όμως καθίσταται δυσκολότερη, καθώς όσες φιλοδοξούν να αναλάβουν ρόλους ευθύνης, να ανέβουν στα ανώτατα κλιμάκια διοικήσεων, ή να αφοσιωθούν στην έρευνα και την επιστήμη, έρχονται αντιμέτωπες με ένα σωρό εμπόδια τα οποία σχηματικά συνοψίζονται με τον όρο ‘γυάλινη οροφή’.
Τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Για παράδειγμα, ενώ το 2010 το 59% των προπτυχιακών και πτυχιακών φοιτητών στην ΕΕ ήταν γυναίκες, το ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες ακαδημαϊκές θέσεις στην ΕΕ ήταν μόλις 20%. Επίσης, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των γυναικών που ασχολούνται με την έρευνα αυξάνεται γρηγορότερα από το αντίστοιχο των ανδρών, το 2009 μόλις το 33% των ερευνητών στην ΕΕ των 27 ήταν γυναίκες.
Στον, δε, κόσμο των επιχειρήσεων η κατάσταση είναι χειρότερη. Ενώ οι γυναίκες αποτελούν περίπου το 50% των εργαζομένων στις πιο αναπτυγμένες χώρες, εντούτοις κατέχουν ποσοστό μικρότερο του 5% των ανώτερων διευθυντικών θέσεων. Και η κατάσταση χειροτερεύει αναφορικά με την εκπροσώπηση σε διοικητικά συμβούλια. Στις σημαντικότερες επιχειρήσεις της Ευρώπης, μόνο το ένα από τα επτά μέλη των διοικητικών συμβουλίων είναι γυναίκα (13,7%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι ακόμη χαμηλότερο (7,4%).
Ο “ελέφαντας” στο δωμάτιο -το μεγαλύτερο από αυτά τα στερεοτυπικά επιχειρήματα που αυξάνουν το πάχος της γυάλινης οροφής- είναι η μητρότητα. Στερεοτυπικά μιλώντας, η μητρότητα από προνόμιο έχει μετατραπεί σε εμπόδιο, καθώς η κοινωνική προσδοκία ερμηνεύει την ανάληψη του ρόλου ως πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης για τις γυναίκες.
Υπο κανονικές συνθήκες κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να ισχύει. Αυτή η αντίληψη οφείλει να αλλάξει. Και αλλάζει όταν η πολιτεία χτίζει ένα πλαίσιο προσαρμογής το οποίο λειτουργεί υποστηρικτικά για όποια/ον το επιθυμεί.
Για παράδειγμα, πρόσφατα μπήκε ακόμα ένα λιθαράκι με το πρόγραμμα δημιουργίας χώρων φροντίδας βρεφών ηλικίας από 6 μηνών έως 2,5 ετών από 120 μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.
Με το εν λόγω πρόγραμμα προβλέπεται η επιδότηση επιχειρήσεων με περισσότερους από 100 υπαλλήλους (μεσαίες) και περισσότερους από 250 υπαλλήλους (μεγάλες), συμπεριλαμβανομένων εμπορικών κέντρων, για τη δημιουργία χώρων φροντίδας βρεφών εντός των κτιριακών τους εγκαταστάσεων.
Αυτό το βήμα είναι κομβικής σημασίας καθώς εξασφαλίζει τη φροντίδα και μεγαλώνει το χρόνο που μπορούμε εμείς οι γυναίκες να αφιερώσουμε στην εργασία μας. Όταν, δε, έρχεται σε συνέχεια αντίστοιχων πολιτικών προς αυτή την κατεύθυνση -όπως οι νταντάδες της γειτονιάς, η αύξηση του αριθμού των παιδιών που πάνε σε βρεφονηπιακούς σταθμούς κατά 30.000 και η διεύρυνση των γονικών αδειών, τότε η γυάλινη οροφή σίγουρα γίνεται πιο εύθραυστη.
Είναι σίγουρα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το θεσμικό πλαίσιο, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο προσαρμόζεται, εξειδικεύεται και επεκτείνεται.
Για να εξασφαλιστεί στην πράξη η ισότητα των ευκαιριών, όμως, πρέπει να «πέσουν πολλά κάστρα» ακόμα. Και το βασικό «κάστρο» που πρέπει να πέσει δεν είναι ακόμα ένα επάγγελμα που παραδοσιακά απασχολεί ένα συγκεκριμένο φύλο.
Είναι η νοοτροπία εκείνη που μοιράζει στερεοτυπικούς ρόλους και δημιουργεί επιβεβλημένες συμπεριφορές. Και προς αυτή την κατεύθυνση οφείλουμε όλες και όλοι να στρέψουμε την προσοχή μας. Θέλει προσπάθεια, αλλά τελικά, βήμα-βήμα και με την πολυεπίπεδη υποστήριξη της πολιτείας, αποδεικνύουμε ότι όλες/οι μαζί μπορούμε να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή.
Σύμβουλος Επικοινωνίας
