Με την ευκαιρία της παρουσίασης αυτού του έργου στην Ξάνθη την Παρασκευή 9 Μαΐου 2025, νιώθω την ανάγκη να πω λίγα λόγια για τη συγγραφέα και το εξαίσιο αυτό βιβλίο της που εκδόθηκε στις εκδόσεις Καστανιώτη το 2024.
Η Ιωάννα Καρυστιάνη (γενν. 8 Σεπτεμβρίου 1952) είναι Ελληνίδα συγγραφέας, λογοτέχνης και σεναριογράφος. Έχει βραβευθεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος δύο φορές, το 1998 και το 2007, και με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2000. Παράλληλα με την λογοτεχνική της δραστηριότητα έχει γράψει το σενάριο της ταινίας Νύφες και τη σεναριακή προσαρμογή του μυθιστορήματος της Μικρά Αγγλία, τα οποία έχουν γυριστεί για τον κινηματογράφο από τον σύζυγό της Παντελή Βούλγαρη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση.
Διαβάζουμε στο εξώφυλλο του καλαίσθητου βιβλίου:
«Τυχερή, αντί Κρανιά, έτσι λέγανε την πόλη μερικοί πιο παλιοί και πολύ δίκαιος ο τίτλος, ούτε μία ανθρωποκτονία εδώ και δεκαετίες, οι κτηματικές διαφορές και τα συζυγικά κερατώματα δεν είχαν οδηγήσει ντόπιους σε ακραίες συμπεριφορές, η τοπική Αστυνομία ασχολιόταν με παραβίαση ωρών κοινής ησυχίας, παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, διαρρήξεις, εξυβρίσεις και φασαρίες για τα ποδόσφαιρα και τα κομματικά.
Με τον καιρό ο Στέλιος Σπούγιας είχε προσχωρήσει στο πνεύμα της πλειοψηφίας των ντόπιων, που θεωρούσαν πως τα δύο πιο χρήσιμα ρήματα στη ζωή είναι τα βολεύομαι, ξεβολεύομαι. Κάνα δυο φορές, μετά που η Χιονία του τα φόρεσε με τον επιστήμονα και του ζήτησε διαζύγιο, είχε σκεφτεί να σηκωθεί να φύγει σαν κύριος, γιατί όχι στην Αυστραλία, τόσο μακρινή σαν μία περίπτωση Άλλου Κόσμου.
Υπήρχε ο μικρός όμως, ο μοναχογιός του, ο Χρόνης του.
Δεν το έσκασε λοιπόν, έμεινε στις κορνίζες, παραφουσκώνοντας το νόημα του μαγαζιού και το ειδικό βάρος των σχέσεων με την ποικιλία των πελατών.
Κάποια πρωινά άνοιγε το παράθυρο, κοιτούσε ψηλά και τα έριχνε στον παραλήπτη, ουρανέ της Κρανιάς, φουκαρά μου κι εσύ, τι έχεις αποκαλύψει φωτεινός, τι έχεις κουκουλώσει σκοτεινός. Μετά απευθυνόταν και στον εαυτό του, ρε μαλάκα Στέλιο, δεν πας να δεις αν έρχομαι;».
Η Ιωάννα Φωτοπούλου γράφει για το βιβλίο:
«Ο René Girard στο βιβλίο του Η βία και το ιερό αναφέρει πως ενώ συχνά η βία αποκαλείται «άλογη», εντούτοις, δεν στερείται λόγων, ξέρει μάλιστα να βρίσκει πολύ απλές λογικές αιτίες όταν λαχταρά να παροξυνθεί κι η αλήθεια είναι πως ο Στέλιος Σπούγιας, ιδιοκτήτης του κορνιζάδικου «Το Τέλειον» και ήρωας του τελευταίου βιβλίου της Ιωάννας Καρυστιάνη έχει πολλούς λόγους να διακατέχεται από μια εσωτερικευμένη βία κάτω από την τέλεια εικόνα του. Κι ενώ μια βία προερχόμενη από τον γιο προς τον πατέρα θα ήταν ως ένα βαθμό κατανοητή έως και αναμενόμενη, εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς για τους λόγους που μπορεί να οδηγήσουν έναν πατέρα να προβεί στην παιδοκτονία, το ειδεχθέστερο των εγκλημάτων […] Η Καρυστιάνη με τους Κορνιζωμένους, ένα από τα πιο δυνατά της μυθιστορήματα, προσεγγίζει με θάρρος και τόλμη ένα δύσκολο θέμα, αυτό της παιδοκτονίας, και χωρίς να δίνει άφεση αμαρτιών, διερευνά τη δυνατότητα να ξεφύγει κανείς από μια μοίρα προδιαγεγραμμένη από τη γέννησή του».
Κλείνουμε με ένα μικρό Απόσπασμα από το μυθιστόρημα αυτό, που θεωρώ ότι ανήκει στα καλύτερα έργα της τελευταίας δεκαετίας:
«Όλοι οι άνθρωποι λένε ψέματα στον εαυτό, οι πολλοί όχι συστηματικά ίσως, ένα τη φορά για το άλφα ή το βήτα ζήτημα, άντε και για το γάμα και για κανά δυο ακόμη παρακάτω, δεν παίρνουν σβάρνα όλα τα γράμματα του αλφάβητου ως το ωμέγα, όλα τα θέματα του βίου. Λίγοι όσοι δουλεύουν τον εαυτό εφ’ προς ύλης και ελάχιστοι όσοι το παραδέχονται συνειδητά, επειδή δεν έχουν το ταλέντο να κλείνουν ανοιχτές υποθέσεις ή δεν αντέχουν την αποτυχία προς στα ερωτικά, προς σχέσεις με γονείς, με τέκνα με αδέρφια, ούτε το θέατρο να το παίζουν πολιτισμένοι με τον επόμενο σύζυγο, ούτε το ξεφτιλίκι να υπομένουν εργοδότες – απατεώνες ή να ψηφίζουν ότι δεν ενθουσιάζει πια. Εγώ; Αναρωτήθηκε ο Στέλιος Σπούγιας, εγώ στον εαυτό μου τι λέω; Είχε απομακρυνθεί τόσο πολύ πια από το αρχικό σημείο όπου ξεκινάει το μακρύ ταξίδι στο ψέμα και στον αγύριστο. Αυτά σκεφτόταν το επόμενο πρωί καθ’ οδόν προς το μαγαζί».
