Tα συχνότερα λάθη σε γραπτό και προφορικό λόγο με αφορμή την Διεθνή Ημέρα Μητρικής Γλώσσας
Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας είναι η 21η Φεβρουαρίου. Με αφορμή τη σημερινή ημέρα παρουσιάζουμε μερικά από τα συχνότερα λάθη που παρατηρούνται τόσο στον γραπτό, όσο και στον προφορικό λόγο.
Ας δούμε λοιπόν κάποια από αυτά:
1.Η προστακτική δεν παίρνει ποτέ αύξηση
Η αύξηση(χρονική ή συλλαβική) υφίσταται μόνο στην οριστική έγκλιση των ιστορικών-παρελθοντικών χρόνων. Συνεπώς, στις υπόλοιπες εγκλίσεις «διώχνουμε» την αύξηση.
Λόγου χάριν:
Παράγγειλε μου ένα τσάι κι όχι παρήγγειλε μου ένα τσάι
2.Καταρχάς και καταρχήν
Ένα άλλο λάθος που απαντά με μεγάλη συχνότητα είναι η ταύτιση του «καταρχάς» με το «καταρχήν». Το «καταρχήν» σημαίνει κατά βάση, στα βασικά σημεία, ενώ το καταρχάς ισοδυναμεί με το αρχικά(χρονικό).
- Ο επικεφαλής, του…
Η λέξη «επικεφαλής» δεν κλίνεται. Δεν λέμε «του επικαφαλούς», αλλά «του επικεφαλής»
- Στη μία κι όχι στις μία
Ένα άλλο συχνό λάθος που κάνουμε κυρίως στον προφορικό λόγο αφορά την ώρα και συγκεκριμένα συνηθίζουμε να λέμε «στις μία», κάτι που φυσικά είναι λάθος. Ωστόσο, όταν πρόκειται για την ηλεκτρονική ώρα, τότε μόνο μπορούμε να γράψουμε στις 13:00.
- λάθος ή λανθασμένος τρόπος;
Στον προφορικό λόγο κυρίως συνηθίζουμε να τοποθετούμε το ουσιαστικό «λάθος» σε θέση επιθετικού προσδιορισμού, αλλά ξεχνάμε πως πρόκειται για ουσιαστικό.
Παραδείγματος χάριν λέμε:
«Με λάθος τρόπο», αλλά το σωστό είναι «με λανθασμένο τρόπο»
- με πολλή φροντίδα
Το «πολλή» είναι ένα επίθετο που τοποθετούμε σε θέση επιθετικού προσδιορισμού μπροστά από το ουσιαστικό. Στον αντίποδα, το «πολύ» τοποθετείται μπροστά από επίθετα για να δηλώσει τον υπερθετικό βαθμό. Π.χ. «πολύ όμορφη» και όχι «πολλή όμορφη»
- Δέστε τους και δείτε τους!
Το «δέστε» τους προέρχεται από το ρήμα «δένω», ενώ το «δείτε» τους από το «βλέπω»
- Ο τόνος κάνει τη διαφορά στα «πώς/πού» και «πως/που»
Όταν είναι ερωτηματικά, πάντα τονίζονται, δηλαδή σε πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Από την άλλη, είναι άτονα όταν το «πως» λειτουργεί ως ειδικός σύνδεσμος γράφουμε « πως/ότι» και αντίστοιχα το «που» άτονο όταν είναι αναφορικό.
- Μπέρδεμα με τα «σαν» και «ως»
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το «σαν» δηλώνει παρομοίωση, ενώ το «ως» ιδιότητα. Συγκεκριμένα, ακούμε συχνά να μιλά κάποιος για την επαγγελματική του ιδιότητα και να χρησιμοποιεί λανθασμένα το «σαν».
- Λόγιες εκφράσεις
Όσον αφορά κι όχι «όσον αναφορά»
Δίνω το «παρών» κι όχι δίνω το «παρόν»
Επί το έργον κι όχι «επί τω έργω»
Πόσω μάλλον κι όχι «πόσο μάλλον»
Υπό το μηδέν κι όχι «υπό του μηδενός»
