Εδώ και πολλά χρόνια περνώ πολύ συχνά μπροστά από τα παλιά μουσουλμανικά νεκροταφεία και πάντα στρέφω το βλέμμα μου σε οποιαδήποτε ταφική στήλη μου τραβάει τη προσοχή. Έτσι, μου προκάλεσε τρομερή αίσθηση εδώ και αρκετό καιρό, μια ταφική στήλη (στο ένα εκ των τεσσάρων νεκροταφείων της Χρύσας), αλλά σήμερα αύριο, σήμερα αύριο, πέρασε ο καιρός όπως συνηθίζεται και ήρθε τελικά η κατάλληλη στιγμή προχθές και με απόλυτο σεβασμό προς τους νεκρούς, μπήκα μέσα να την φωτογραφίσω και φυσικά να την μελετήσω.
Αμέσως, ενημέρωσα τον αξιοσέβαστο συνεργάτη μου Θεολόγο του Ισλάμ και άριστο γνώστη της αραβικής και οθωμανικής γλώσσας κ.Σεντάτ Καράνταγη Χοτζά (Sayın Sedat Karadayı Hoca), ώστε να μετεγγράψουμε και να μεταφράσουμε στην ελληνική το κείμενο του σήματος.
Το σήμα (ταφική στήλη), έχει συνολικό ύψος 1,35cm, καθαρό ύψος του κειμένου 0,90cm, πλάτος 0,32cm και πάχος της πλάκας 0,8.5cm. Πρόκειται για μια σπάνια ταφική στήλη αρκετά παλιά στην περιοχή, σε γραφή Ταλικ (Tal’ık) που δίνει την αίσθηση τρισδιάστατων γραμμάτων (πολύ δύσκολη γραφή στις κτητορικές επιγραφές) και ο τεχνίτης πελεκητής (Mermer usta) που την πελέκησε, υπερέβαλε εαυτόν δίνοντας ένα μοναδικής ομορφιάς αισθητικό αποτέλεσμα όταν την αντικρίζεις.
Επίσης, ο ποιητής – επιγραφολόγος που έγραψε τούτη την έμμετρη ποίηση, μας έδωσε αρκετά στοιχεία για την νεκρή γυναίκα που κείτεται στον τάφο, με λόγιο οθωμανικό τρόπο που μας παραπέμπει σε περσική ποίηση.
Ο πλούτος της γλώσσας είναι απίστευτα μοναδικός, καθώς και η γλώσσα της μετάφρασης στην ελληνική, είναι ένας γλωσσικός πλούτος σπάνιας ομορφιάς, που δυστυχώς δεν ομιλείται σήμερα.
Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο λέμε, ότι τα μνήματα μετά από αιώνες παύουν να έχουν τούτη τη σημασία και να αποκτούν την αξία των μνημείων και χρίζουν τον απόλυτο σεβασμό μας, διότι εκτός της ιστορικής τους σημασίας, έχουν να μας πούνε και κάτι ξεχωριστό ο καθένας.
Δεν είναι μια απλή πέτρα, τούτη η πέτρα περιέχει μέσα της σημαντικές προσωπικές πληροφορίες του θανόντος αλλά και γενικές πληροφορίες που μας βοηθούν στην κατανόηση της ιστορίας την εποχή που κατασκευάστηκε.
Αυτό προσπαθούμε όλα αυτά τα χρόνια, να καταγράψουμε και να διασώσουμε (ότι έχει απομείνει) από το παρελθόν της τοπικής μας ιστορίας. Η ιστορία δεν μπορεί να επιλέγεται “αλά κάρτ”, αλλά οφείλει και πρέπει να είναι δίκαιη.
Η μετεγγραφή της από την οθωμανική αραβογραφή στην παλαιοτουρκική γλώσσα.
EMİNE HANIM΄IN
MEZAR TAŞI
KİREÇÇİLER İSKEÇE YUNANİSTAN.
El-Maksûd kable hûsûlihi.
Ah! Mine’l-Mevt
Vâh! Mü’mîn Ağa’nın zevcesi pek genç idi sâd vâh !
Bıraktı bir nefer-i ferzendin oldu âzim-i ukbâ.
Tabiidir gelen âhir gider bu dâr-ı dünyadan.
Şefî’i ruz-i mâhşerde ola , ol Hazreti Zehra.
Gelüb kırklar dedi târih-i mu’cem irtihâliçün.
Emine Hanım’a câh eyle Yâ Rab cennetin ferdâ.
Rızaen-lillahi el-fatiha.
Sene 1208.
Fî 15 zîlkâde.
Η μετάφραση της στην ελληνική γλώσσα.
Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΕΜΙΝΕ ΧΑΝΟΥΜ ΣΤΗΝ ΧΡΥΣΑ ΞΑΝΘΗΣ ΕΛΛΑΔΑ.
ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΟΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΟ, ΠΡΙΝ ΣΥΜΒΕΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ.
ΑΧ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΟΥΜΙΝ ΑΓΑ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΝΕΑ, ΕΚΑΤΟ ΦΟΡΕΣ ΑΧ!
ΑΦΗΣΕ ΠΙΣΩ ΤΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΜΙΚΡΟ ΓΙΟ ΠΡΙΝ ΜΕΤΕΒΕΙ ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ.
ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΟ, ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ, ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΝΑ ΦΕΥΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ.
ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΑΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΕΙ Η ΖΕΧΡΑ (Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ).
ΟΙ ΣΑΡΑΝΤΑ (ΕΒΛΙΓΙΑ) ΗΡΘΑΝ ΚΑΙ ΕΦΕΡΑΝ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ.
Ω ΘΕΕ ΜΟΥ, ΑΞΙΩΣΕ ΑΥΡΙΟ ΤΗΝ ΕΜΙΝΕ ΧΑΝΟΥΜ ΜΕ ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΕΛΘΕΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΣΟΥ.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ, ΕΛ ΦΑΤΙΧΑ.
ΕΤΟΣ ΕΓΙΡΑΣ 1208/1793-4.
ΣΤΙΣ 15 ΖΙΛΚΑΝΤΕ (11ος ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΕΓΙΡΑΣ.
ΜΕΘΟΔΟΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑ EBCED.
Μετά από ενδελεχή έρευνα ο Δάσκαλος της οθωμανικής γλώσσας από την Τουρκία αξιοσέβαστος κ. Hayrullah Satılmış, παρατήρησε την ύπαρξη μιας δεύτερης χρονολογίας με τη μέθοδο EBCED και μάλιστα τεκμηρίωσε επιστημονικά την άποψή του οπότε πρέπει να την λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας.
Η χρονολογία που μας δίνει αντί του 1208 είναι αυτή του 1308 πιστεύοντας ότι το δύο μπορεί να φαίνεται ως 2 αλλά στην πραγματικότητα είναι ο αριθμός 3.
Σας παραθέτω αυτούσια την τεκμηρίωσή του.
EBCED
Emine : 60 , Hanım’a : 650 , câh : 3 ,
eyle : 10 , Ya Rab : 12 ,
cennetin : 453 ,
ferdâ : 80
Toplam : 1268
Kırk(40)lar da gelirse ;
1268+40=1308 olur.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:
Sad=ο αριθμός 100.
Sad vah=100 φορές αχ.
Maksud= το επιθυμούμενον, σκοπός, προθέσις.
Ferzenden= ο μικρός γιός.
Hûsûl= επιτεύξις, πλήρωσις, επιθυμία.
Azim-i ukbâ oldu= επί λεξεί “μετέβη εις την αιωνιότητα”.
Mahşer= Δευτέρα παρουσία, η ημέρα της κρίσεως.
Mu’cem= είδηση, μήνυμα, γράμμα.
Cah= αξίωμα, βαθμός, ο κατέχων υψηλή θέση.
Ferda= η επιούσια, η επ’ αύριον.
Riza= ευχαρίστησις, συναίνεσις.
Να ευχαριστήσω θερμά δύο δασκάλους της οθωμανικής γλώσσας από την Τουρκία, για την πολύτιμη βοήθειά τους όποτε και αν τη ζητήσω.
Hayrullah Satılmış
Muhammet Özyürek
Çok teşekkür ederiz sevgili Hocalar.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση για την επιμέλεια της έρευνας
Γιώργος Φ. Μπατζακίδης
Ιστορικός Ερευνητής
Ερευνητής της Οθωμανικής ιστορίας
