Always Look on the Bright Side of Life
Πάντα κοίτα τη φωτεινή πλευρά της ζωής
Monty Python
Γράφει ο Απόστολος Δομτζίδης, καραγκιοζοπαίχτης – εκπαιδευτικός
Και τι δεν ακούει αυτός ο Καραγκιόζης! Όποιος περνάει όξω απ’ την παράγκα του λέει στον καμπούρη «το κοντό του και το μακρύ του». Ο Μορφονιός, με την τεράστια μύτη, περηφανεύεται για την ομορφιά του! Ο Σταύρος, ο ψευτοπαλικαράς, καμαρώνει για το θάρρος του! Ο Εβραίος, γνωστός τσιγκούνης, κομπάζει για την απλοχεριά του! Ο Καραγκιόζης άλλες φορές τους κοροϊδεύει, άλλες τους καρπαζώνει, πάντα όμως τους ακούει, σαν να ξέρει πως κάτι θα κερδίσει με όσα θα του πούνε.
Πώς όμως τα καταφέρνει κι έχει υπομονή με όλους αυτούς τους απίθανους τύπους; Αν σκεφτούμε τον εαυτό μας σε ανάλογες περιπτώσεις, προσπαθούμε να φύγουμε μακριά. Άλλες φορές κλείνουμε τ’ αυτιά μας και κουνάμε συγκαταβατικά το κεφάλι περιμένοντας το λυτρωμό! Πώς όμως μπορεί ο Καραγκιόζης όχι μόνο να τους ακούει αλλά και να περνά καλά μ’ όσα του λένε;
Ο καμπούρης κοιτά τη «φωτεινή πλευρά της ζωής»! Σκιά ο ίδιος, ψάχνει το φως, για να του δώσει ζωή. Όπου φως, εκεί βρίσκεται το καλό. Το εύκολο είναι να δεις το κακό, να το φωνάξεις, να το δείξεις με το δάχτυλο. Όλοι όμως δεν έχουμε τα στραβά μας; Πρώτος και καλύτερος ο Καραγκιόζης. Ό,τι κακό βλέπει φυσικά και θα το σχολιάσει με το καυστικό του χιούμορ. Αμέσως μετά όμως θα το προσπεράσει. Θα μπει στην ουσία. Στην αναζήτηση του καλού που έχει ο καθένας μέσα του.
Μα πώς να προσπεράσεις κάτι που «κάνει μπαμ»; Πώς να διαχειριστείς κάτι τόσο έντονο που σε χαρακτηρίζει; Τι φταις αν γεννήθηκες με μεγάλη μύτη ή μεγάλα αυτιά; Αν στην πορεία του βίου έπεσαν τα μαλλιά σου κι απέκτησες πολλά κιλά; Αν δεν μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτά, ο καμπούρης του θεάτρου σκιών προσφέρει τη λύση! Το γέλιο είναι ο καλύτερος γιατρός. Κοιτάξου στον καθρέφτη και γέλα μ’ ό,τι άσχημο βλέπεις μπροστά σου. Σάμπως οι άλλοι είναι καλύτεροι; Ο Καραγκιόζης αυτό κάνει κάθε μέρα. Γελάει με τη φαλάκρα, την καμπούρα, τη φτώχεια, την πείνα, την ξυπολησιά, την απλυσιά του! Γελάει και έτσι γιατρεύει τις αδυναμίες του.
Επειδή ο ξυπόλητος αυτοσαρκάζεται, έχει το δικαίωμα να αστειεύεται με τις αδυναμίες των συντρόφων του στον μπερντέ. Δεν το κάνει από κακία. Για να αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες μας, πρέπει να τις δούμε κατάματα. Οι περισσότεροι από εμάς παλεύουμε για να κρύψουμε τις ασχήμιες μας. Κρύβοντάς τες όμως, δεν τις αντιμετωπίζουμε. Κάποιες αδυναμίες μας μπορούμε να τις βελτιώσουμε. Για άλλες δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα απολύτως.
Σαν ένας άλλος γιατρός ο Καραγκιόζης προσφέρει βιταμίνες γέλιου, για να μας «τονώσει» και ν’ αντιμετωπίσουμε τη ζωή με χιούμορ. Για να γελάσουμε με τα στραβά μας και να κοιτάξουμε αυτά που έχουν πραγματική σημασία. Μπορούμε όμως να δούμε τα ουσιώδη, όταν έχουν καλυφθεί με σκοτάδι; Όταν τονίζεται το κακό και κρύβεται το καλό; Πού θα βρούμε το φως; Μας το δείχνει ο καμπούρης με κάποιον τρόπο;
Όλοι μας, όταν βρεθούμε σε μια δύσκολη στιγμή, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε, πρέπει να βασιστούμε στις αρετές μας. Η ανάγκη οδηγεί τον άνθρωπο. Αυτό αποκαλύπτεται και στις περιπέτειες του Καραγκιόζη. Ο καθένας από εμάς, όσα κακά κι αν έχει, διαθέτει και κάποιο σπουδαίο προτέρημα. Αυτό φανερώνεται στα δύσκολα. Έτσι και ο καμπούρης του μπερντέ, όταν βρεθεί σε δύσκολη θέση, θέτει σε λειτουργία το ισχυρότερο προτέρημά του. Ποιο είναι αυτό; Μα φυσικά το μυαλό του! Όσες τρίχες λείπουν απ’ το κεφάλι του Καραγκιόζη, τόσο μυαλό έχει μέσα του.
«Μα αν είχε μυαλό, θα ζούσε μες στη φτώχεια σε μια παράγκα;» θα πουν πολλοί. Όμως το πόσο πλούσιος είναι κάποιος καθορίζει την εξυπνάδα του; «Μα χωρίς χρήματα πώς μπορεί να είναι κανείς ευτυχισμένος;» θα ρωτήσουν πάλι. Και ποιος λέει πως μόνο τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; «Δεν ξέρω αν την φέρνουν αλλά μπορούν αγοράσουν αρκετή» θα απαντήσουν. «Τότε βρες μου το μαγαζί που αγοράζουν την ευτυχία κι αν είναι θα μαζέψω χρήματα, για ν’ αγοράσω κι εγώ» θα τους απαντήσει ο Καραγκιόζης, που πάντα έχει τον τελευταίο λόγο.
Όπως ο αρχαίος φιλόσοφος Διογένης ζούσε σε ένα πιθάρι, έτσι και ο Καραγκιόζης ζει σε μια παλιοπαράγκα. Κυνικός φιλόσοφος της αρχαιότητας ο πρώτος, λαϊκός φιλόσοφος της αιωνιότητας ο δεύτερος. Κι αν ο πρώτος ζήτησε απ’ τον Μεγαλέξανδρο να παραμερίσει, γιατί με τη σκιά του έκρυβε τον ήλιο, ο δεύτερος σαν σκιά αποτελεί τον βοηθό του στρατηλάτη για να πολεμήσει το μεγάλο κακό, το φίδι. Μα κοτζάμ Μεγαλέξανδρος τη βοήθεια του Καραγκιόζη χρειάζεται; Και ο πιο δυνατός έχει ανάγκη από βοήθεια. Ακόμα και αυτών που στα μάτια μας φαίνονται μικροί. Ακόμα και αυτών που κοροϊδεύουμε. Ακόμα και των Καραγκιόζηδων.
Μα αυτός ο Καραγκιόζης «δεν έχει τον Θεό του»! Δε χάνει την ευκαιρία, ακόμα και πριν από τη μεγάλη μάχη, να ειρωνευτεί τον Αλέξανδρο τον Μακεδόνα για τα κυδώνια που παράκουσε πως κουβαλάει και για τους «τεντζερέδες» που φοράει. Κανείς όμως δεν κακίζει τον Καραγκιόζη για όσα λέει. Όλοι συγχωρούνε τον καμπούρη, όπως δεν έμεναν άλλωστε και στις «ιδιοτροπίες» του αρχαίου φιλόσοφου Διογένη. Ό,τι και να πει ο Καραγκιόζης δεν το λέει με κακία. Φάρμακο το γέλιο του, «υπολογιστής» το μυαλό του, εργαλείο ενδοσκόπησης η ματιά του. Σαν άλλος γιατρός ο ξυπόλητος σε «ναρκώνει» με το γέλιο, σε εξετάζει με το μυαλό, σε διαπερνά με τη ματιά του. Ψάχνει το καλό μέσα σου και σε κάνει φίλο του.
Αν τον κατανοήσεις, τον αγαπάς και τον κρατάς φίλο σου για όλη τη ζωή. Αν όχι, τον θεωρείς έναν γραφικό τύπο που αστειεύεται με το παραμικρό, έναν «Καραγκιόζη», και τον βάζεις στην άκρη. Αυτός όμως θα είναι πάντα εκεί, στην παράγκα του, για όταν τον χρειαστούμε. Για να κοροϊδέψει τα στραβά μας και να μας προσφέρει τις βιταμίνες γέλιου. Για να αφήσουμε τις σκιές στο πανί του και να βγάλουμε από μέσα μας ό,τι πιο «φωτεινό» έχουμε. Κι εκεί στο φως θα βρούμε το καλό που βρίσκεται μέσα μας. Και ποιος ξέρει; Ίσως και να γίνουμε καλύτεροι.
