Η βασική επιστημονική απορία, στην οποία με το έργο του αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Μαξ Βέμπερ, είναι το πρόβλημα της, κατά τρόπο αποκλειστικό, εμφάνισης του καπιταλισμού σε μία και μόνο περιοχή του κόσμου
Αν εξαιρέσει κανείς το «Κεφάλαιο» του Μαρξ, ασφαλώς δεν υπάρχει βιβλίο από την περιοχή των κοινωνικών επιστημών που να προκάλεσε τόσες και τόσο έντονες συζητήσεις και αντιδράσεις όσο το έργο αυτό του Μαξ Βέμπερ.
Πολλές εκατοντάδες βιβλία και χιλιάδες άρθρα έχουν ασχοληθεί με την «περί πουριτανισμού θέση» του Βέμπερ, όπως τελικά πολιτογραφήθηκε η διάσημη αυτή και κλασική στο είδος της ανάλυση της επίδρασης της πουριτανικής ηθικής στο «πνεύμα» και στην ανέλιξη του καπιταλισμού. Η βασική επιστημονική απορία, στην οποία με το έργο του αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Μαξ Βέμπερ, είναι το πρόβλημα της, κατά τρόπο αποκλειστικό, εμφάνισης του καπιταλισμού σε μία και μόνο περιοχή του κόσμου.
– Πως και γιατί μόνον εκεί και όχι αλλού;
– Ποιοι οι παράγοντες που προετοίμασαν το έδαφος και ποιοι συντελεστές εντατικοποίησαν τους ρυθμούς και τις διαδικασίες;
– Κάτω από ποιους πραγματικούς και ιδεολογικούς όρους πραγματοποιήθηκε αυτή η ασύλληπτη αυτοπειθάρχηση του ανθρώπου, που συνδέεται με την πρωτογενή κεφαλαιακή συσσώρευση; […]
Η σταδιοδρομία του Μαξ Βέμπερ (1864-1920) επρόκειτο να συνδυαστεί με μια από τις πιο καρποφόρες περιόδους της γερμανικής επιστήμης αλλά, παράλληλα, και με περιόδους έντονης πολιτικής κρίσης. Και οι δύο προοπτικές εκφράζονται στο έργο του. Έχοντας σπουδάσει νομικά, ιστορία, οικονομικά και φιλοσοφία στα πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης και του Βερολίνου, ο Βέμπερ θα στραφεί στην ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, αναλαμβάνοντας το 1895 την τακτική έδρα οικονομικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ. Η συμμετοχή του στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα της νεοσύστατης γερμανικής αυτοκρατορίας θα αναπτυχθεί παράλληλα με την επιστημονική του προοπτική. Η αρχή του εικοστού αιώνα βρίσκει τον Βέμπερ απασχολημένο με μεθοδολογικές εργασίες, καθώς και με διεξοδικές μελέτες θρησκευτικής κοινωνιολογίας, από τις οποίες θα προκύψει και το γνωστότερο, ίσως έργο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού» (1905). Στη δεκαετία πριν τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο θα εμπλακεί σε οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις όσον αφορά την πορεία του γερμανικού κράτους, αντιπαρατιθέμενος σε διάφορους πολιτικούς φορείς, από τον εθνικιστικό Παγγερμανικό Σύνδεσμο μέχρι το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Παράλληλα έχει αναλάβει, από το 1909, την επιμέλεια του συλλογικού έργου «Βασικό σχέδιο της κοινωνικής οικονομικής», για το οποίο και θα συντάξει το θεμελιώδες εννοιολογικό πλαίσιο της τότε «νεαρής», κοινωνιολογικής επιστήμης.
