Εκτιμήσεις του αρχιτέκτονα του έργου Μιχάλη Λεφατζή
Μπορεί οι φιλόδοξες εκτιμήσεις κάποιων που έκαναν λόγο για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου να μην επαληθεύτηκαν, αλλά πλέον 9 χρόνια μετά το «φιάσκο» της live μετάδοσης, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη αποτελεί μια εμβληματική αρχαιολογική ανακάλυψη καθώς σιγά-σιγά αποκαλύπτονται περισσότερα σχετικά με την πραγματική «ταυτότητά» του.
Στις αρχές του Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους (2023) ολοκληρώθηκε υπό την Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού η διαδικασία επιστροφής 25 μαρμάρινων μελών από τα συνολικά 375 που το 2019 συγκεντρώθηκαν και διευθετήθηκαν στα δυτικά του Τύμβου. Τα περισσότερα από αυτά ήταν σε πάρα πολύ κατάσταση, ενώ όπου χρειάστηκε, έγιναν συμπληρώσεις με τεχνητό λίθο και επαναχρησιμοποιήθηκαν οι τόρμοι και οι αύλακες των αρχαίων συνδέσμων.
Για να συμβεί αυτό, όμως, χρειάστηκε η αρχιτεκτονική μελέτη του Μιχάλη Λεφαντζή, η δουλειά του οποίου αποτέλεσε τη βάση για την ταύτιση και απόδοση στον περίβολο του Τύμβου Καστά .Ο ίδιος ο αρχιτέκτονας μιλώντας στην EPΤ Σερρών αναφέρθηκε γενικότερα στο σπουδαίο μνημείο, το οποίο ίσως «πληγώνει» τους Έλληνες καθώς πολλοί ήταν εκείνοι που πίστεψαν ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος και απογοητεύτηκαν από τις μετέπειτα εξελίξεις και παρά το γεγονός ότι έτσι κι αλλιώς μιλάμε για μια σημαντικότατη αρχαιολογική ανακάλυψη.
Λέει, λοιπόν, στην δημόσια τηλεόραση: «Το συγκεκριμένο μνημείο έχει πολλά δεδομένα τα οποία πραγματικά είναι πολύ σημαντικά για την παγκόσμια αρχαιολογία, είναι ένα αρχιτεκτονικό υβρίδιο, είναι τεράστιος τύμβος ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη κλίμακα της Μεσογείου, είναι ο μεγαλύτερος – μέχρι στιγμής- Ελληνιστικός Τύμβος και το ότι είναι Ελληνιστικός και όχι Ρωμαϊκός έχει αποδειχθεί από άνθρακα – 14 , έχουμε χρονολογήσει πια τη μόνωση της καμάρας, χρονολογήθηκε βάσει του υλικού του και έγινε κατανοητό, ό,τι όλα αυτά που έχουν ειπωθεί για ένα Ρωμαϊκό Μνημείο είναι λάθος» !
Μάλιστα χαρακτηρίζει ως την πιο μαγική στιγμή που έζησε ποτέ του όταν συνειδητοποίησε ότι τα κομμάτια που βρέθηκαν κοντά στον Λέοντα της Αμφίπολης ανήκουν στον περίβολο του Τύμβου Καστά, με την υποσημείωση βέβαια ότι σχεδόν άλλα 1500 είναι αδύνατο πια να επανατοποθετηθούν εκεί καθώς είναι βέβαιο ότι πριν από έναν αιώνα περίπου μεταφέρθηκαν από την κατασκευαστική εταιρεία στο έργο που έγινε για το φράγμα της Κερκίνης την δεκαετία του 1930…
Πλέον, όμως, διαθέτουμε την γνώση να αναγνωρίζουμε και να αναδεικνύουμε ανάλογους θησαυρούς. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν ασκούν γοητεία αντίστοιχη με αυτήν την Αμφίπολης, στην οποία λειτούργησε πιλοτικά ένα πρόγραμμα επισκεψιμότητας προκειμένου ολοένα και περισσότεροι να έρθουν σε επαφή με αυτό. Στους λίγους μήνες που διήρκησε, περίπου 5.000 άτομα, Έλληνες και ξένοι, μπόρεσαν να βιώσουν αυτό το δέος και την συγκίνηση που προκαλεί το να έρθεις σε επαφή με ένα κομμάτι της ιστορίας.
Εφόσον όλα πάνε καλά —κι ενώ οι εργασίες συνεχίζονται- πιθανότατα εντός του 2025 ημερομηνία για 2 χρόνια αργότερα (δηλαδή το 2027) θα είναι δυνατή η πρόσβαση σε πολλούς περισσότερους. Προφανώς το μεγαλύτερο ερώτημα που απασχολεί όλους αυτούς είναι το ίδιο που κέντρισε το ενδιαφέρον των επιστημόνων και για ένα μικρό διάστημα ήταν και αντικείμενο διαμάχης. Το ποιος, δηλαδή, είναι ο ένοικος του ταφικού μνημείου…
Σήμερα, σχεδόν μια δεκαετία μετά το άνοιγμα σε live μετάδοση είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι δεν… ξέρουμε την ταυτότητά του! Όσο και αν έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες και εικασίες σχετικά, κανείς δεν μπορεί να το πει με βεβαιότητα και στην βάση υπαρκτών επιχειρημάτων.
Επιπλέον φαίνεται πως ο ένοικος δεν είναι ένα και μοναδικό άτομο. Τα στοιχεία που έρχονται στην επιφάνεια δείχνουν ότι μάλλον μιλάμε για περισσότερα του ενός κι επομένως θα ήταν δυνατό να γίνει λόγος για έναν αρχαίο οικογενειακό τάφο, προφανώς επιφανών μελών της τότε κοινωνίας, εξαιτίας της έκτασής του. Τέλος, ένα τρίτο πράγμα που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι η έρευνα συνεχίζεται και αναμένεται η μελέτη του σκελετικού υλικού να αποκαλύψει κάτι παραπάνω.
