Φιλόλογος,συγγραφέας,ποιητής
Είμαι πολύ χαρούμενος και νιώθω ευγνωμοσύνη που οι νέοι και οι νέες της εποχής μας περιβάλλουν με αγάπη τη σύγχρονη λογοτεχνία, την τέχνη του λόγου όχι μόνο την ελληνική αλλά και την παγκόσμια. Την αγαπούν και τη συστήνουν σε μας τους γεροντότερους, που συχνά περιοριζόμαστε στα πιο κλασικά έργα.
Στους νεότερους συγγραφείς ανήκει ο Τομ Ρόμπινς που το έργο του «Τρυποκάρυδος» με εντυπωσίασε. Έγραψα σχετικά τον Ιούλιο του 2022 το κείμενο: ΤΟΜ ΡΟΜΠΙΝΣ – Ο «ΤΡΥΠΟΚΑΡΥΔΟΣ» «Οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ τέλειοι, η αγάπη όμως μπορεί να είναι». Καταλήγοντας παρατηρώ: «Κλείνοντας αυτή την ενδεικτική σύσταση του Τρυποκάρυδου, του φιλόσοφου της εποχής μας Τομ Ρόμπινς μια μικρή ακόμη «πέτρα» στο οικουμενικό σήμερα: «Η ανθρωπότητα εξελίχθηκε —αν εξελίχθηκε— όχι γιατί υπήρξε σοβαρή, υπεύθυνη και προσεκτική, αλλά γιατί υπήρξε κεφάτη, επαναστατική και ανώριμη».
Το βιβλίο του Ρόμπινς για το οποίο θα μιλήσω στο ακόλουθο κείμενο μου είναι «Το άρωμα του ονείρου», εκδ. Αίολος, 1998, μετ. Γιάννη Κωστόπουλου, σελ. 416, ο ξενόγλωσσος τίτλος είναι JITTEBUG PERFUME. Στο βιβλίο υπάρχει κείμενο του Θανάση Λάλα σε θέση Προλόγου. Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Ο Τομ Ρόμπινς γεννήθηκε στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ το 1936, αλλά ευδοκίμησε ως «οπωροφόρο» στον «κήπο» της αμερικανικής λογοτεχνίας το 1972. Είναι ένας συγγραφέας που σηκώνει τη φούστα της ζωής κι εμείς τη χαζεύουμε από κάτω γυμνή, βλέπουμε τα κάλλη της αλλά και τα ελαττώματά της, ερωτευόμαστε την κυτταρίτιδά της και τρελαινόμαστε με τα δαντελωτά εσώρουχά της… Ο Τομ Ρόμπινς έχει από μικρός πέσει στην πισίνα του χιούμορ και δεν μπορεί, ευτυχώς, να πει τίποτα χωρίς να στάξει λίγο χιούμορ, δεν μπορεί να γράψει μια φράση σε λευκό χαρτί χωρίς να το «λερώσει» με χιούμορ!».
Ακολουθεί ένα εργοβιογραφικό σημείωμα:
Ο Τόμας Γιουτζίν Ρόμπινς (Thomas Eugene Robbins) είναι Αμερικανός συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου του 1932 στο Μπλόουινγκ Ροκ (Blowing Rock) της Βόρειας Καρολίνα. Τα μυθιστορήματά του αποτελούνται από πολύπλοκες, συχνά φανταστικές, ιστορίες με σατιρικό υπόβαθρο και πολλές, παράξενες, και καλά τεκμηριωμένες λεπτομέρειες. Το βιβλίο του Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1993, με πρωταγωνίστρια την Ούμα Θέρμαν.
Το 1954 ο Ρόμπινς γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Washington and Lee του Λέξινγκτον, στη Βιρτζίνια, αλλά το εγκατέλειψε λόγω πειθαρχικών προβλημάτων. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη με σκοπό να γίνει ποιητής, αλλά αργότερα, υπό την απειλή επιστράτευσης, κατατάχτηκε στην αεροπορία. Υπηρέτησε για τρία χρόνια στην Κορέα. Εκεί διδάχτηκε μετεωρολογία και έκανε σε μεγάλη έκταση μαύρη αγορά με σαπούνια και οδοντόπαστες. Επέστρεψε ως πολίτης στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια το 1960. Εκεί εισήχθη στη σχολή Καλών Τεχνών. Μετά την αποφοίτησή του, μετακόμισε στο Σιάτλ για μεταπτυχιακά στη σχολή Ανατολικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον. Εκείνη την εποχή εργάστηκε σε εφημερίδες. Το 1970 μετακόμισε στο Λα Κόννερ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου και ζει μέχρι σήμερα.
Έχει γράψει 8 μυθιστορήματα από το 1971 και μετά. Τα πιο γνωστά είναι «Ο Τρυποκάρυδος» (Still Life with Woodpecker , 1980), «Ο Χορός των Εφτά Πέπλων» (Skinny Legs and All, 1990), «Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν»(1976).
Γενικά τα έργα του είναι δημοφιλή, στην ελληνική κοινωνία έχουν την εξής «αναγνωστική προτίμηση»: 1. Aγριεμένοι ανάπηροι επιστρέφουν από καυτά κλίματα – 2. Τρυποκάρυδος – 3. Το άρωμα του ονείρου – 4. Ο χορός των εφτά πέπλων – 5. Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν – 6. Μισοκοιμισμένοι μες στις βατραχοπιτζάμες μας – 7. Villa Incognito – 8. Αμάντα – το κορίτσι της γης – 9. Αγριόπαπιες πετούν ανάστροφα.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:
«Το “Άρωμα του Ονείρου” είναι ένα έπος που αρχίζει στα δάση της αρχαίας Βοημίας και δεν τελειώνει παρά απόψε, στις εννιά η ώρα το βράδυ (ώρα Παρισιού). Είναι, ακόμη ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα με ήρωα έναν επιστάτη που έχει χάσει ένα μπλε μπουκάλι, ένα μπουκάλι πολύ παλιό που έχει χαραγμένη πάνω του την εικόνα ενός θεού με κέρατα τράγου. Αν το υγρό μέσα σ’ αυτό το μπουκάλι είναι πραγματικά η μυστική ουσία του σύμπαντος, όπως πιστεύουν μερικοί, θα πρέπει να βρεθεί γρήγορα, γιατί εξατμίζεται και έχουν απομείνει μόνο δύο σταγόνες».
«”Το Άρωμα του Ονείρου” είναι ένα από τα καλύτερα έργα του Ρόμπινς. Υπέροχο και βαθύ» (The Washington Post)
«Πραγματικά όλοι οι αναγνώστες κάτι θα βρουν σε αυτό το βιβλίο που θα τους τραβήξει. Ένα καλειδοσκόπιο εννοιών, περιπετειών και εικόνων που μόνο ο Τομ Ρόμπινς θα μπορούσε να γράψει» (Πάνος Τουρλής, captainbook.gr, 26/8/2011)
Το βιβλίο με εντυπωσίασε από την πρώτη σελίδα, που επιγράφεται «Η σπεσιαλιτέ της ημέρας».
Διάβασα:
«…Το παντζάρι είναι το πιο μελαγχολικό ζαρζαβατικό, το πιο πρόθυμο να υποφέρει. Δεν μπορείς να βγάλεις αίμα στίβοντας ένα γογγύλι… Το παντζάρι είναι ο φονιάς που επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος. Το παντζάρι είναι ό,τι ακριβώς συμβαίνει στο κεράσι, όταν συνουσιάζεται μ’ ένα καρότο…».
Πολλά μπορείς να διαβάσεις στο διαδίκτυο για το βιβλίο αυτό. Η Σταυρούλα Δώνου γράφει ανάμεσα στα άλλα: «Ένα παραμύθι που ξεκινά με ένα πατζάρι, θα τελειώσει με τον διάβολο… Ο Ρόμπινς, πάλι με τη μαγική του πένα (ίσως και με τη μαγική του γραφομηχανή remington), μιλά για ένα ταξίδι με αφετηρία τα αρχαία δάση της Βοημίας έως και τον 20ο αιώνα. Σε όλο το ταξίδι πρωταγωνιστές ο Βασιλιάς της Βοημίας ο οποίος κατόρθωσε να αποφύγει την θανατική καταδίκη λόγω γήρατος και που αργότερα βρίσκει συνοδοιπόρο σε αυτό το ανά τους αιώνες ταξίδι μια ινδή γυναικά που το έσκασε για να γλυτώσει το θάνατο εξίσου».
Η Έρρικα Γερακίτη αναφέρεται στις τέσσερες ιστορίες του έργου, που εκτυλίσσονται η πρώτη στην αρχαία Βοημία, η δεύτερη στο Σηάτλ, η τρίτη στη Νέα Ορλεάνη και η τέταρτη στο Παρίσι, ενώ η Κατερίνα Μαλακατέ ανάλογα περιγράφει τη δομή και το μύθο του έργου:
«Το μυθιστόρημα ξεκινά κάπου στα δάση της αρχαίας Βοημίας όπου ο Αλομπαρ, βασιλιάς τον 8ο αιώνα γλιτώνει το θάνατο από τους υπηκόους του, που μόλις βλέπουν βασιλιά να γερνάει τον σκοτώνουν κι ανακαλύπτει τον Πάνα (που σιγά σιγά χάνει τη δύναμή του) και το μυστικό της Αθανασίας. Στο σήμερα μια σερβιτόρα, μια αρωματοποιός κι ένας οίκος στο Παρίσι ψάχνουν παθιασμένα το μυστικό ενός αρώματος σε ένα μπουκάλι όπου έχουν μείνει μόνο δυο σταγόνες. Κάπου εκεί μπλέκεται κι ένας μυστηριώδης επιστάτης. Όλα τελειώνουν σήμερα το βράδυ στις εννιά, ώρα Παρισιού».
Ο Πάνος Τουρλής, που ήδη αναφέραμε, σε μία εργασία του παραθέτει τα επόμενα τρία χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Δίχως εκείνο το πάπλωμα από σύννεφα που έκανε συνήθως τον ουρανό του Σηάτλ να μοιάζει με τυρί φέτα που είχε συρθεί κάμποσα χιλιόμετρα πίσω από καμιόνι φορτωμένο με τσιμέντο, η πόλη, για πρώτη φορά στην ιστορία, θα είχε μια ανεμπόδιστη θέα της από τα πιο μυστηριακά φαινόμενα της φύσης» (σελ. 72).
«Η υψηλότερη λειτουργία του έρωτα αντικαθρεφτίζεται στο γεγονός ότι κάνει τον αγαπημένο της μια μοναδική και αναντικατάστατη ύπαρξη. Παρ’ όλ’ αυτά, οι ερωτευμένοι εξακολουθούν να τσακώνονται. Πολύ συχνά τσακώνονται μόνο και μόνο για να ξαναφορτίσουν την ατμόσφαιρα ανάμεσά της, για να ζωηρέψουν τον τόνο της σχέσης της. Για να προκληθεί της τέτοιος καβγάς, συνήθως ανασύρεται από το μπαούλο το ιδρωμένο κιμονό της ζηλοτυπίας, αν και εξίσου καλή θα ήταν οποιαδήποτε άλλη δικαιολογία» (σελ. 166).
«Αν η μυρωδιά που ξεχύνεται από μια φρεσκοανοιγμένη κυψέλη είναι τόσο οικεία που της θυμίζει με κάποιο αίσθημα ντροπής κάποια δική της μυρωδιά (ρωτήστε έναν οποιονδήποτε ευαίσθητο μελισσοκόμο), το ίδιο συμβαίνει και με τη γύρη του πατζαριού. Έχει κάτι πολύ προσωπικό και πολύ αρχέγονο…Αλλά η γύρη του πατζαριού είναι μέλι στο τετράγωνο, βασιλικός πολτός στον κύβο, νέκταρ στη νιοστή δύναμη» (σελ. 226).
*Ο Τομ Ρόμπινς σε πολλά σημεία του έργου του αναφέρεται στην αρχαία Ελλάδα και στους θεούς των Ελλήνων, κοντά στον Πάνα που αποτελεί κεντρικό πρόσωπο του έργου.
Αναφέρεται επίσης στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα χρόνια. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Κανένας από τους δυο τους δεν είχε ζήσει πρωτύτερα σε μεγάλη πόλη, και η Κωνσταντινούπολη, μεγάλο εμπορικό κέντρο, κοσμοπολίτικος κρίκος μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μια ψηφιδωτή κυψέλη γεμάτη εμπορικό και θρησκευτικό μέλι, τους ξυπνούσε κάθε πρωί με μια διεγερτική σπρωξιά του χρυσοποίκιλτου αγκώνα της» ( σελ. 172).
Ένα ενδιαφέρον σημείο του βιβλίου είναι η συνύπαρξη Ανατολής και Δύσης. Ένα δείγμα:
«Με τη γέννηση του Χριστού, ο αρχαίος κόσμος αντιλάλησε από την κραυγή. “Ο Μέγας Παν πέθανε”. Είχε φτάσει ο καιρός για να καθυποταχτεί το ζωώδες μυαλό. Η αποστολή του Χριστού ήταν να προετοιμάσει το δρόμο για τη λουλουδική συνείδηση.
Στην Ανατολή, ο Βούδας εξυπηρέτησε έναν παρόμοιο σκοπό.
Πρέπει να τονιστεί ότι ούτε ο Χριστός ούτε ο Βούδας έτρεφαν την παραμικρή αντιπάθεια για τον Πάνα. Απλώς εκπλήρωσαν τους μυθο – εξελικτικούς ρόλους τους.
Ο Χριστός και ο Βούδας μπήκαν στις ψυχές μας όχι για να μας απαλλάξουν από το κακό αλλά για να μας απαλλάξουν από τη θηλαστική μας συνείδηση» (σελ. 392).
Γίνεται κατανοητό το πλούσιο οπτικό πεδίο της γραφής και του κόσμου του Τομ Ρόμπινς, τον χάρηκα από κάθε άποψη. Τον απόλαυσα σαν ένα πλούσιο γεύμα, με φαγητά και ποτά, οσμές και γεύσεις ποικίλες.
«Όταν γεννιόμαστε, αναδυόμαστε μέσα από μια ονειρική σούπα. Όταν πεθαίνουμε, βυθιζόμαστε ξανά στην ονειρική σούπα. Ανάμεσα στις δύο σούπες, διασχίζουμε ένα κομμάτι στεριάς. Η ζωή είναι ένα αγώι» (σελ. 363).
