Για όσους θα βρεθούν αυτές τις μέρες στο παλιό Δημαρχείο, ρίξτε μια ματιά ψηλά στα σύμβολα του πλατύσκαλου, εκεί που συναντώνται οι δύο σκάλες για τη μεγάλη σάλα
Μετά την αποκατάσταση του κτιρίου όπου στέγαζε το παλιό Δημαρχείο της Ξάνθης από την τεχνική εταιρία που το ανέλαβε, από τις εργασίες συντήρησης αποκαλύφθηκε στην οροφή του πλατύσκαλου μια ιδιαίτερη, σημαντική αλλά και ενδιαφέρουσα παράσταση.
Από την αριστερή πλευρά της, παρατηρούμε το Σύμβολο-Σημαία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με το άστρο που έχει πέντε γωνίες, που μας δηλώνει πως πρόκειται για σύμβολο μετά του 1848 καθώς εκείνη τη χρονιά, αλλάζει από οκτάγωνο σε πεντάγωνο και δίπλα βλέπετε το μισοφέγγαρο (Hilal ve Yıldız).
Στην δεξιά πλευρά, αποκαλύφθηκε μια Ροζέτα-Παράσημο που συμβολίζει την Οθωμανική Εξουσία.
Και στο κέντρο, βλέπουμε ένα μεταλλικό χρυσό περιστέρι που συμβολίζει το Χάτι Χουμαγιούν, δηλαδή, το μεγάλο Τανζιμάτ στις 18 Φεβρουαρίου του 1856, όπου δίνονται στα τρία μή μουσουλμανικά μιλέτια πολλές θρησκευτικές ελευθερίες και αποτελεί την δεύτερη και σημαντικότερη Οθωμανική μεταρρύθμιση (Hatt-i hümâyun, Rum millet, Ermeni millet, Yahudi millet).
Αυτός ο διάκοσμος σκέπαζε την παράσταση που κρύβονταν από κάτω και αποκαλύφθηκε κατά την αποκατάσταση της συντήρησης του κτιρίου
Επειδή μετά από ενδελεχή έρευνα στις πηγές, αλλά και κατόπιν επιτόπιας έρευνας στο Υποθηκοφυλακείο Ξάνθης δεν βρέθηκε πουθενά το όνομα Ααρών Μωυσής που φέρεται ως ο αρχικός ιδιοκτήτης του ιστορικού ακινήτου, που το «πουλάει εν τέλει», δεν αναγράφεται σε κανένα συμβόλαιο ή επίσημο έγγραφο, ούτε βρέθηκε στους τάφους των Εβραίων της Ξάνθης, ούτε σε καμία λίστα Εβραίων της Ξάνθης, Κομοτηνής, Καβάλας, Θεσσαλονίκης που ερεύνησα το όνομα αυτό.
Πρόκειται επί της ουσίας, για ένα πρόσωπο «φάντασμα» ας μου επιτραπεί η έκφραση, αφού εκτός από προφορικές μαρτυρίες για το «Χάνι του Μωυσή» δεν έχει βρεθεί κανένα απολύτως έγγραφο που να πιστοποιεί την ύπαρξη του προσώπου αυτού.
Επιπροσθέτως, στην έρευνα στο Υποθηκοφυλακείο Ξάνθης, βρέθηκε πως το μισό ακίνητο «πατά» επάνω σε παλιό Οθωμανικό τίτλο (το πρωτότυπο έγγραφο του τίτλου λείπει από το Υποθηκοφυλακείο Ξάνθης) και αυτό με έβαλε σε ακόμη περισσότερες σκέψεις για έρευνα.
Όπως αντιλαμβάνεστε αγαπητοί μου φίλοι, τούτο το κόσμημα τεραστίων διαστάσεων αρχοντικό κτίριο στην καρδιά της παλιάς πόλης, όπου η άμαξα με τα άλογα έμπαινε από την μπροστινή είσοδο και έβγαινε στο πίσω μέρος της αυλής όπου σταυλίζονταν τα ζώα και υπήρχαν ποτίστρες και ταΐστρες, είναι πολύ δύσκολο με όλα αυτά τα στοιχεία που σας παρέθεσα, να αφορά μια ιδιωτική κατοικία ενός Μουσουλμάνου Μπέη, ή ενός Χριστιανού προύχοντα.
Προσωπική μου άποψη είναι και υπάρχουν εκείνες οι ισχυρές ενδείξεις που να αποδεικνύεται ο ισχυρισμός μου, ότι πρόκειται για ένα κτίριο ξεκάθαρα, της Οθωμανικής Διοίκησης.
Τολμώ δε να πω, πως πρόκειται για το κεντρικό κτίριο του παλιού Οθωμανικού Διοικητηρίου, τουλάχιστον είκοσι χρόνια πριν ακόμη χτιστεί η έδρα του Καϊμακάμη (Kaymakam) με χρήματα του Χατζή Εμίν Αγά (Haci Emin Ağa) στην κεντρική πλατεία και αποτέλεσε το μετέπειτα Οθωμανικό Διοικητήριο και μετέπειτα Πρωτοδικείο Ξάνθης
και είμαι πεπεισμένος γι’ αυτό.
Δεδομένου ότι, οι χρονολογικές αποκλείσεις των ερευνητών διίστανται και το γεγονός, ότι δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής καμία κτητορική επιγραφή του κτιρίου, θεωρώ χωρίς να μπορώ επιστημονικά να το τεκμηριώσω, πως η κατασκευή του είναι μετά το 1860 και δεν υπάρχουν εκείνες οι ισχυρές ενδείξεις ώστε να κατασκευάστηκε τούτο το κτίριο πριν από την δεκαετία αυτήν.
Σε μια ιστορική έρευνα, ακόμη και οι ανατροπές έχουν την σημασιολογία τους.
Η έρευνα όμως δε σταματά, συνεχίζεται μέχρι την επόμενη ανατροπή της…
Θερμές Ευχαριστίες:
Στην Δρ. Τουρκολογίας κ. Χρύσα Μελκίδη για τις πολύτιμες συμβουλές της.
Στην κ. Κούλα (Κυριακή) Τσομπανικολίδου (πρώην Διευθύντρια του Υποθηκοφυλακείου Ξάνθης) για την αμέριστη συμπαράστασή της στην εν λόγω έρευνα.
Και στους συντηρητές που αποκατέστησαν την πολύτιμη από ιστορικής άποψης μοναδική αυτή παράσταση και έτσι διατηρήθηκε.
Τα θερμά μου συγχαρητήρια.
Επιμέλεια Ιστορικής Έρευνας:
Γιώργος Φ. Μπατζακίδης
Ιστορικός Ερευνητής
