Τι ησυχία ιερά!
Τι σιωπή, τι λήθη!
Θαρρείς υπό τους θόλους της,
το πνεύμα απεκοιμήθη.
Η Ακαδημία Κ. Σκόκος
Η διαμαρτυρία είναι ένα από τα ένστικτα του ανθρώπου.
Όταν κάτι τον βαραίνει και τον πονά, διαμαρτύρεται.
Αν αυτή η διαμαρτυρία καταφέρει να γίνει τέχνη, τότε γεννιέται η σάτιρα.
Γιατί η σάτιρα όταν γίνεται σωστά, είναι τέχνη.
Όταν αυτός που την κάνει, δεν διεκδικεί το αλάνθαστο, ούτε κρίνει αφ’ υψηλού, αλλά πρώτα αυτοσαρκάζεται.
Η σωστή σάτιρα ψυχαγωγεί και ταυτόχρονα προβληματίζει.
Καυτηριάζει την πολιτική, την κοινωνία, την ανοησία ή τη διαφθορά και ταυτόχρονα εκτονώνει την αγανάκτηση του πολίτη. Τον διαφωτίζει και τον εμπνέει.
Η σάτιρα μπορεί να διορθώσει, να θεραπεύσει, να προσανατολίσει προς την κοινωνική αλλαγή ή και να γίνει ανατρεπτική.
Είναι το όπλο των αδύναμων κατά των ισχυρών.
Είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας.
Δείχνει σε μεγέθυνση τα προβληματικά σημεία της.
Πολλές φορές μάλιστα τα παραμορφώνει μέσω της υπερβολής για να τα υπογραμμίσει ακόμη περισσότερο, ή να τα καταδικάσει.
Έτσι γίνονται ευδιάκριτα από την κάθε μορφή εξουσίας, για να τα διορθώσει.
Η σάτιρα λοιπόν είναι εργαλείο, για τους έξυπνους κατέχοντες την εξουσία.
Η Αθηναϊκή δημοκρατία, έφτασε στο απόγειό της την εποχή που ο Αριστοφάνης έκανε πολιτική και κοινωνική σάτιρα μέσα από τα θεατρικά του έργα.
Σήμερα η σάτιρα που απευθύνεται στο ευρύ κοινό, είναι είδος προς εξαφάνιση. Ελάχιστη έως ανύπαρκτη σε τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες.
Η σατιρική διάθεση όμως των ανθρώπων πάντα υπάρχει και βρίσκει τρόπο να εκφραστεί, σήμερα, κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Και για να τείνει να εξαφανιστεί, δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν.
Ή ότι όλα είναι εντάξει και καταφέραμε να φτιάξουμε μια ιδανική κοινωνία, ή ότι κατάφεραν οι κατέχοντες την εξουσία, τα βέλη που προορίζονταν γι’ αυτούς, να τα στρέψουν στη Δημοκρατία.
Κι αυτή, πληγωμένη… και μάλιστα στη χώρα που τη γέννησε.
Πόσο άξιοι συνεχιστές του Αριστοφάνη, του Αρχίλοχου, του Σουρή, του Λασκαράτου και τόσων ακόμη, είμαστε ως κοινωνία που δεν αντέχει ούτε την κριτική ούτε τη σάτιρα;
Γιατί ενοχλεί τόσο πολύ που σχεδόν την εξαφάνισαν;
Επειδή δείχνει με το δάχτυλο την ανικανότητα κάποιων, ή επειδή θέλουν τους πολίτες υπνωτισμένους να ζουν στον φαντασιακό κόσμο των social media, χωρίς να καταλαβαίνουν και χωρίς να αντιδρούν;
Γιατί η ύπνωση είναι η ταυτότητα της εποχής μας.
Πού είναι όμως η φωνή που θα ταρακουνήσει, θα ξυπνήσει, θα εμπνεύσει, θα βρει λύσεις;
Εμείς είμαστε η φωνή της εποχής μας.
Καιρός για αφύπνιση…
Χρύσα Καραπαπάζογλου
Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας
