Η ιστορία της βιομηχανίας βιντεοπαιχνιδιών μέσα από τα μάτια της Πολιτικής Οικονομίας
pmaragkos@empros.gr
«Ο στόχος, προφανώς, δεν είναι να απορριφθεί η σημασία της παραδοσιακής εργατικής τάξης αλλά να υπερ-τονιστεί η σημασία των εργαζόμενων στις νέες τεχνολογίες. […] Σήμερα, υπάρχει πλέον η εμπειρία για να αποφύγουμε τέτοιες απλουστεύσεις και να προσεγγίσουμε μια πολύ πιο σύνθετη εικόνα. Το ζητούμενο είναι η ενότητα ανάμεσα στην παραδοσιακή εργατική τάξη και τη μισθωτή διανόηση» Απόσπασμα από το «Ο Μαρξ στο Ουφάδικο: Κονσόλες, Χειριστήρια και Ταξική Πάλη», Εκδόσεις Τόπος, Μτφ Πάρις Λαυτσής, Αλέξανδρος Μινωτάκης, Πάνος Πετρόπουλος
Το βιβλίο του Jamie Woodcock «Ο Μαρξ στο Ουφάδικο» έπεσε τυχαία στα χέρια μου. Στην αρχή ένιωσα ότι το βιβλίο μπορεί να μη με αφορά άμεσα καθώς δεν είμαι λάτρης των βιντεοπαιχνιδιών. Παρόλαυτα με το που άρχισα να το διαβάζω, η πρώτη εντύπωσή μου αποδείχθηκε πέρα για πέρα λανθασμένη.
Συνολικά το βιβλίο σκιαγραφεί την ιστορία των βιντεοπαιχνιδιών, τις κύριες δυναμικές στην παραγωγή και την πολιτική και κοινωνική σύνθεση των εργατών στην βιομηχανία των βιντεοπαιχνιδιών. Αυτό το καταφέρνει, χωρίζοντας το βιβλίο σε δύο μέρη, το πρώτο ασχολείται με το βιντεοπαιχνίδι ως κατασκευή και το δεύτερο μέρος ως ψυχαγωγία.
Τα βιντεοπαιχνίδια συχνά προσεγγίζονται με καχυποψία διότι θεωρούνται ως ένα ποσοστό υπεύθυνα για την εξοικείωση των νέων με την βία, τον πόλεμο και με την αντίληψη του κόσμου μέσω του δίπολου Καλού-Κακού. Γύρω από τα βιντεοπαιχνίδια έχει δημιουργηθεί ένας ηθικός πανικός που τα δαιμονοποιεί ώστε οι πραγματικές αιτίες για τα παραπάνω αποσιωπώνται.
Ο Woodcock μας λέει ότι πράγματι υπάρχει ένας αρκετά στενός δεσμός ανάμεσα στο αμερικανικό Πεντάγωνο και το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα και τις εταιρείες παραγωγής βιντεοπαιχνιδιών μέσω είτε άμεσης χρηματοδότησης είτε έμμεσης εμπλοκής στα διάφορα project στρατιωτικών συμβούλων και βετεράνων των διαφόρων ιμπεριαλιστικών πολέμων. Τονίζει ότι ορισμένα απ’ αυτά τα παιχνίδια ήταν τόσο ρεαλιστικά, ώστε χρησιμοποιήθηκαν για την εκπαίδευση χιλιάδων στρατιωτών προτού πάνε στον πόλεμο στο Αφγανιστάν.
Μιλά για τις συνθήκες εργασίας στη συγκεκριμένη βιομηχανία, στην οποία κυριαρχούν αφενός τα Σύμφωνα Εμπιστευτικότητας, τα οποία «δένουν» τους εργαζόμενους με «ρήτρες σιωπής» και εχεμύθειας, και αφετέρου η δουλειά σε συνθήκες crunch, δηλαδή οι άπειρες ώρες (απλήρωτης κατά κύριο λόγο) απασχόλησης προκειμένου να ολοκληρωθεί το project ενός παιχνιδιού.
O Woodcock αναλύει την σχέση που έχει η ακροδεξιά ιδεολογία με τις κοινότητες των gamers ενώ τονίζει την εμπλοκή σε αυτή τη βιομηχανία ακόμα και του ακροδεξιού θεωρητικού και έμπιστου του Trump, Steve Bannon ο οποίος έχει υποστηρίξει πολλά εθνικολαϊκιστικά συντηρητικά πολιτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός δικτύου ακροδεξιών ομάδων στην Ευρώπη. Η εμπλοκή αυτών των στοιχείων έχει ως σκοπό την διάδοση του σεξιστικού λόγου, το μίσος εναντίον των μεταναστών και γενικότερα την αντίληψη της λευκής υπεροχής.
«Ο Μαρξ στο Ουφάδικο» καταπιάνεται με τους εργαζόμενους στις συγκεκριμένες βιομηχανίες καθώς αναγνωρίζει ότι υπάρχει ένα πεδίο ταξικής πάλης συγκροτώντας σωματεία και αμφισβητώντας τις υπάρχουσες εργασιακές συνθήκες. Μέσα από τον απλό τρόπο γραφής που δεν χρειάζεται να ξέρεις πολλά για τον Μαρξισμό ή για τα βιντεοπαιχνίδια σε βάζει εξαρχής στο τρόπο θέασης της πραγματικότητας που αναλύει μέσα στα ιστορικά πλαίσια που θέτει και διαβάζοντας γίνεται αμέσως κατανοητή η σημασία του αναλυόμενου αντικειμένου.
Κλείνοντας θα παραθέσω την κριτική του Alberto Toscano για το συγκεκριμένο βιβλίο, «Συνδυάζοντας τον ενθουσιασμό του gamer με την κριτική ματιά του ιστορικού υλιστή, το βιβλίο του Woodcock ανοίγει τις κονσόλες για να αποκαλύψει τους αγώνες και την αξία, την εργασία και το νόημα του παιχνιδιού».
