Αλήθειες άνευ αποδοχών

Τά ἀγαθά κόποις κτῶνται

Αριστοτέλης

«Εργασία είναι η κάθε δραστηριότητα που αποσκοπεί στην παραγωγή και προσφορά ενός προϊόντος, υλικού ή πνευματικού». Αποτέλεσμα της εργασίας είναι μόνο η παραγωγή και προσφορά; Δουλεύουμε μόνο για να κερδίσουμε τα «προς το ζειν»; Μήπως η εργασία έχει να κάνει και με το «ευ ζειν»;

«Σε δουλειά να βρισκόμαστε» λέγανε οι παλιοί όταν ασχολούνταν με κάτι χωρίς ουσιαστικό όφελος. Σήμερα αρκετοί είναι αυτοί που προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους. Γιατί όμως να θέλει κάποιος να εργασθεί ακόμα και χωρίς απολαβές;

Ίσως είναι η ανάγκη του ανθρώπου να αποδείξει πως μπορεί να τα καταφέρει, πως αξίζει, πως αξιοποιεί το χρόνο του. Το αποτέλεσμα της εργασίας φανερώνει τις ικανότητές μας.

«Ο καθένας παίρνει αυτό που του αξίζει», λένε. Προσπαθούμε να κάνουμε μετρήσιμη την αξία με το ύψος των αποδοχών. Είναι όμως μόνο τα χρήματα που καθορίζουν την αξία μιας εργασίας;

Ίσως η ουσιαστική αμοιβή να είναι η αποδοχή της δουλειάς μας. Όλοι επιδιώκουμε την αποδοχή. Γι’ αυτό που είμαστε. Γι’ αυτό που θέλουμε να γίνουμε. Κάποιοι τα καταφέρνουν, κάποιοι όχι. Άλλοι συνεχίζουν να προσπαθούν.

Μέσω της αποδοχής των γύρω μας επιδιώκουμε να ικανοποιήσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Με τα καλά του και τα στραβά του. Προβάλλουμε τα καλά, προσπαθούμε να κρύψουμε τα κακά. Δεν κρύβονται όμως. Δεν μπορούμε ν’ αποδεχτούμε τις αδυναμίες μας.

Συνήθως κατηγορούμε τους άλλους για τα στραβά μας. Τους φίλους, τους συντρόφους, τους γονείς μας. Δεν αναγνωρίζουμε τα λάθη μας. Ενώ ζητάμε την αποδοχή, δεν αποδεχόμαστε την αλήθεια.

Ποια είναι όμως η αλήθεια και πώς μπορούμε να τη φτάσουμε; Θα μπορούσαμε να βρούμε έναν κοινό τόπο για ότι ορίζουμε αληθινό;

Ίσως τα α-ληθή να είναι αυτά που δεν ξεχνιούνται. Αυτά που διατηρούνται στη μνήμη. Αυτά είναι τα έργα του ανθρώπου που μένουν στο χρόνο. Αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς.

Με την εργασία προσπαθούμε να αφήσουμε το στίγμα μας στον κόσμο. Να μην είμαστε απλά περαστικοί. Αφού είμαστε θνητοί, προσπαθούμε το έργο μας να μείνει α-θάνατο. Ή, τουλάχιστον, να κρατήσει για κάποιο διάστημα ώστε να θυμίζει την παρουσία μας στις επόμενες γενιές.

Μήπως όμως όλα αυτά είναι μάταια;

«The answer my friend is blowing in the wind», η απάντηση, φίλε μου, φυσάει κόντρα στον άνεμο, παραφράζοντας τον Bob Dylan.

Ενάντια σε όποια δυσκολία, σε όποια δικαιολογία, σε όποια αδυναμία η εργασία είναι το αντίδοτο. Αν ο καθένας μας δουλέψει όσο πιο καλά μπορεί θα ωφεληθεί ο ίδιος, το περιβάλλον του, ο τόπος.

Μπορεί τότε να καταλάβουμε κι αυτό που έχει γράψει ο Διονύσιος Σολωμός: «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές».

Η αλήθεια χτίζει, το ψέμα γκρεμίζει.

*Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο των διαδικτυακών μαθημάτων της Ακαδημίας Ποίησης και Παραμυθιού «Από το παραμύθι στην αρθρογραφία»