Ήταν σπασμένο και ραμμένο με χρυσό νήμα
Το σαγόνι ενός βυζαντινού πολεμιστή, ο οποίος αποκεφαλίστηκε μετά την κατάληψη του φρουρίου του από τους Οθωμανούς κατά τον 14ο αιώνα, ήταν ραμμένο με χρυσή κλωστή, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η ανάλυση της κάτω γνάθου του πολεμιστή αποκάλυψε ότι είχε υποστεί σοβαρό κάταγμα σε προηγούμενο περιστατικό, αλλά ότι ένας ταλαντούχος γιατρός είχε χρησιμοποιήσει ένα σύρμα – πιθανότατα χειροποίητο από χρυσό – για να δέσει τη γνάθο του μέχρι να επουλωθεί.
«Το σαγόνι του είχε σπάσει σε δύο κομμάτια», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Αναγνώστης Αγελαράκης, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης. Η ανακάλυψη της επουλωμένης γνάθου ηλικίας σχεδόν 650 ετών είναι ένα εκπληκτικό εύρημα, διότι δείχνει την ακρίβεια με την οποία «ο επαγγελματίας ιατρός μπόρεσε να ενώσει τα δύο μεγάλα θραύσματα της γνάθου».
Επιπλέον, ο επαγγελματίας ιατρός φαίνεται ότι ακολούθησε τις συμβουλές που είχε δώσει ο Ιπποκράτης τον 5ο αιώνα π.Χ., σε μια πραγματεία η οποία αναφερόταν σε τραυματισμούς γνάθων, περίπου 1.800 χρόνια πριν από τον τραυματισμό του συγκεκριμένου πολεμιστή.
Ο Αγελαράκης και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν το κρανίο και την κάτω γνάθο του πολεμιστή στο φρούριο Πολύστυλο των Αβδήρων, το 1991. Η οχύρωση στο Πολύστυλο έγινε τον 7ο ή τον 8ο αιώνα μ.Χ. Μεγάλο μέρος των Βυζαντινών τειχών και η βόρεια πύλη στηριζόταν επάνω στα αρχαία τείχη της κλασσικής περιόδου. Ο βυζαντινός οικισμός και το φρούριο ήταν στη θέση της ακρόπολης της αρχαίας και ελληνιστικής πόλης των Αβδήρων.
Ο βυζαντινός ιστορικός Νικηφόρος Γρηγοράς μας πληροφορεί ότι το Πολύστυλο οχυρώθηκε με έξοδα του Ιωάννη Καντακουζηνού κατά τον δεύτερο Βυζαντινό εμφύλιο του 14ου αιώνα (1341-1347). Η ενίσχυση εκείνη έγινε το 1342 και αφορούσε το επάνω μέρος του κάστρου, αυτό που χαρακτηρίζεται ως «Βυζαντινή ακρόπολη». Εκείνη την περίοδο ο Καντακουζηνός έμεινε για ένα διάστημα στο Πολύστυλον (δεν είχε γίνει ακόμα αυτοκράτορας).
Όταν ο πολεμιστής ζούσε τον 14ο αιώνα, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δεχόταν επιθέσεις από τους Οθωμανούς. Δεδομένου ότι ο πολεμιστής αποκεφαλίστηκε, είναι πιθανό ότι πολέμησε μέχρι οι Οθωμανοί να κατακτήσουν το φρούριο του Πολύστυλου. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι «το φρούριο δεν παραδόθηκε, αλλά μάλλον καταλήφθηκε με τη βία και ο στρατιώτης αποκεφαλίστηκε», έγραψε ο Αγελαράκης στη μελέτη.
Κατόπιν κάποιο άγνωστο πρόσωπο πήρε το κεφάλι, κρυφά από τους κατακτητές και το έθαψε -γεγονός που εξηγεί την απουσία του υπόλοιπου σώματος- δεδομένου ότι θεωρούνταν μέγιστη υποτίμηση προς τον νεκρό να μείνει η σωρός του άθαφτη. Βέβαια, δεν είχε ενταφιαστεί σε ξεχωριστό τάφο, αλλά σε προϋπάρχοντα, ενός πεντάχρονου αγοριού στο κέντρο του νεκροταφείου του συγκεκριμένου φρουρίου. Το μικρό αγόρι φορούσε, μάλιστα, ένα χάλκινο βραχιόλι διακοσμημένο με χάντρες. Η σχέση μεταξύ πολεμιστή και αγοριού παραμένει άγνωστη. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Αγελαράκη, δίπλα από το κρανίο υπήρχε ένα σπασμένο κεραμικό σκεύος, που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για το σκάψιμο του τάφου. Σε μελέτη του ίδιου, το 2017, περιγράφεται λεπτομερώς η συγκεκριμένη ταφική κατάσταση, μελέτη που έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό «Βυζαντινά Σύμμεικτα». Σε εκείνη την μελέτη είχε ασχοληθεί αποκλειστικά με εκείνο το μέρος της έρευνας, ενώ στη νεότερη πραγματεύεται το χειρουργημένο σαγόνι.
Η αιτία του κατάγματος της γνάθου δεν είναι σαφής, αλλά οι πιθανότητες περιλαμβάνουν μια σφοδρή πτώση κατά την ιππασία, ένα τραύμα μάχης από μια αιχμή δόρατος ή ένα άλλο αιχμηρό, χειροκίνητο όπλο ή ένα βαλλιστικό βλήμα που τροφοδοτήθηκε με μπαρούτι, έγραψε ο Αγελαράκης στη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Mediterranean Archaeology and Archaeometry».
Ωστόσο, αυτό που είναι γνωστό είναι ότι ο πολεμιστής ήταν μεταξύ 35 και 40 ετών όταν πέθανε, και περίπου 10 χρόνια πριν από αυτό, πιθανότατα το 1373, υπέστη το καταστροφικό κάταγμα της γνάθου. Μια ανάλυση των δοντιών στην κάτω γνάθο του, αποκάλυψε οδοντική πέτρα, η οποία είχε συσσωρευτεί στο σημείο όπου υπήρχε ένα λεπτό σύρμα. Το σύρμα αυτό συγκρατούσε τη γνάθο καθώς επουλωνόταν, δήλωσε ο Αγελαράκης. Το σύρμα έχει εξαφανιστεί εδώ και καιρό, αλλά ο επιστήμονας υποψιάζεται ότι ήταν χρυσό. Δεν υπήρχαν ενδείξεις κράματος αργύρου, το οποίο θα άφηνε ένα γκριζωπό χρώμα, ούτε ίχνη πατίνας ή πράσινους λεκέδες χαλκούχου οξέος που θα άφηναν τα χάλκινα σύρματα.
«Πρέπει να ήταν κάποιο είδος χρυσής κλωστής, ένα χρυσό σύρμα ή κάτι τέτοιο, όπως συνιστά ο Ιπποκράτης τον πέμπτο αιώνα π.Χ.», ανέφερε ο Αγελαράκης. Ο χρυσός είναι μαλακός και εύκαμπτος, αλλά ισχυρός και μη τοξικός, πρόσθεσε, γεγονός που τον καθιστά καλή επιλογή για αυτού του είδους την ιατρική θεραπεία. «Σε μία από τις οδοντοστοιχίες, είδα ότι το δόντι ήταν λιμαρισμένο λίγο έτσι ώστε ο κόμπος που ήταν δεμένος στο σύρμα να μην γρατζουνά το μάγουλο», είπε ο Αγγελαράκης. «Είναι πολύ εξελιγμένο και εκπληκτικό», πρόσθεσε. …
Πηγή: livescience.com
