Ήταν το πρώτο κτίριο σκυροδέματος της Γερμανίας με τρούλο 20 μέτρων και 600 παράθυρα
Γιατί το αποκαλούσαν το «τζαμί του καπνού»;
Ένα τεράστιο κτίριο δεσπόζει ανάμεσα στα κτίρια αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής της Δρέσδης. Θυμίζει τα κτίρια της Ανατολής και ονομάζεται «Γιενιτζέ» από την ελληνική πόλη Γενισέα του Νομού Ξάνθης που βρίσκεται κοντά στον Νέστο ποταμό και την Λίμνη Βιστονίδα. Χτίστηκε το 1909 από τον Γερμανοεβραίο, Hugo Zietz για να στεγάσει την επιχείρησή του.
Ο Ζietz είχε ιδρύσει από το 1886 στην Δρέσδη μια από τις μεγαλύτερες καπνοβιομηχανίες της Γερμανίας. Αρχές του 20ου αιώνα προσέλαβε τον αρχιτέκτονα, Martin Hammitzsch για να σχεδιάσει ένα κτίριο που θα αποτελούσε διαφήμιση για τις ανατολικές ποικιλίες καπνού. Ήθελε το κτίριο να θυμίζει τα ισλαμικά τεμένη της Γενισέας και της Ανατολής και όχι ένα συνηθισμένο εργοστάσιο της Δύσης.
Το 1909 το Γιενιτζέ ανεγέρθηκε και ήταν το πρώτο κτίριο σκυροδέματος της Γερμανίας. Το κτίριο θύμιζε τις πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας απ’όπου η βιομηχανία προμηθευόταν μεγάλες ποσότητες καπνού. Στο υπόγειο του κτιρίου γινόταν η επεξεργασία του καπνού, στον δεύτερο όροφο και στον τρίτο η κοπή και η παρασκευή των τσιγάρων.
Η φωτογραφία του κτιρίου χρησιμοποιήθηκε στις διαφημιστικές καμπάνιες και προκαλούσε το ενδιαφέρον των επισκεπτών της Δρέσδης. Οι Γερμανοί το αποκαλούσαν το «Τζαμί του καπνού», ενώ ο ιδιοκτήτης του το ονόμασε «Γιενιτζέ», όπως και την επιχείρησή του από τα εξαιρετικά καπνά της Γενισέας. Έχει 600 παράθυρα και έναν γυάλινο τρούλο που φτάνει τα 20 μέτρα.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας η Γενισέα ονομαζόταν «Γιενιτζέ Καρασού» και ήταν το κέντρο παραγωγής καπνού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο καπνός που εξαγόταν από την περιοχή της Ξάνθης είχε το όνομα της πόλης «Γιενιτζέ» και θεωρούταν ο «βασιλέας των καπνών». Οι Τούρκοι αποκαλούσαν τα καπνά της «χρυσόφυλλα».
Τότε οι περισσότεροι κάτοικοι της Θράκης εργαζόταν ως καπνεργάτες στα χωράφια. Οι Οθωμανοί γαιοκτήμονες εκμεταλλεύτηκαν τα εδάφη της περιοχής και ξεκίνησαν να καλλιεργούν καπνό ήδη από τον 16ο αιώνα. Τον 18ο αιώνα σε όλη τη Θράκη είχαν ιδρυθεί μεγάλες καπνοβιομηχανίες και είχαν χτιστεί καπναποθήκες όπου γινόταν η διαλογή και ο διαχωρισμός του καπνού έως ότου έρθει η ώρα της πώλησης. Οι μεγάλες καπνεμπορικές εταιρείες του εξωτερικού αγόραζαν τον εκλεκτό καπνό της Γενησέας, που θεωρούνταν από τις καλύτερες ποικιλίες στον κόσμο.
Η επιχείρηση πουλήθηκε το 1924 στην Reemtsma group. Μεγάλο μέρος του κτιρίου καταστράφηκε κατά τον βομβαρδισμό της Δρέσδης το 1945. Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου χρησιμοποιήθηκε ξανά ως αποθήκη καπνού από τους Σοβιετικούς. Τη δεκαετία του ’90 επισκευάστηκε και πλέον στεγάζει ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά δεν παύει να θυμίζει τις πόλεις της Ανατολής….
Πηγή: Μηχανή του Χρόνου
