Παραδόθηκε αμαχητί το 1916 στους Γερμανούς που τους φυλάκισαν στο Γκέρλιτς
Δεν είναι γνωστός ο λόγος της παράδοσης 7.000 στρατιωτών και αξιωματικών
Ιδού και μια ιστορία, ένα σημαντικό γεγονός στρατιωτικής μορφής, άγνωστο στους πολλούς. Αφορά το Δ΄Σώμα Στρατού την χρονική περίοδο του 1916.
Στην σχετική στρατιωτική ιστορία το γεγονός είναι γνωστό εξαιτίας του περιεχομένου του που δεν τιμά ιδιαίτερα την ιστορία του ελληνικού Στρατού.
Την στρατιωτική αυτή ιστορία αλλά κι αυτά που ακολούθησαν μετά την παράδοση, μας έστειλε φίλος συμπολίτης που ασχολείται με τα τοπικά ιστορικά γεγονότα, και τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά.
Αιχμάλωτοι στο Γκέρλιτς το 1916
ο καλοκαίρι του 1916, μεσούντος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένα ελληνικό στρατιωτικό σώμα, το Δ’ Σώμα Στρατού, εγκαταλείπει αμαχητί την Καβάλα και παραδίδεται στους Γερμανούς. Οι περίπου 7.000 στρατιώτες και αξιωματικοί του – κάποιοι μαζί με τις γυναίκες τους – θα μεταφερθούν με βαγόνια στην πόλη Γκέρλιτς της Ανατολικής Γερμανίας, όπου θα ζήσουν ως «υπό περιορισμό φιλοξενούμενοι» για δυόμισι χρόνια.
Στην πόλη θα γίνουν δεκτοί με πανό που γράφουν «χαίρετε» στα ελληνικά, με γιρλάντες και γαλανόλευκες σημαίες αναρτημένες στους δρόμους και με τη γερμανική μπάντα να παίζει τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας. Θα συμβιώσουν ως «αιχμάλωτοι – φιλοξενούμενοι» με τους ντόπιους, κάποιοι θα κάνουν παιδιά με Γερμανίδες, αρκετοί θα συμμετάσχουν στην Επανάσταση των Σπαρτακιστών τον Νοέμβριο του 1918.
Τα πρώτα Χριστούγεννα της αιχμαλωσίας περιγράφει ένα εξαιρετικό απόσπασμα από το «Ελληνικόν Ημερολόγιον του έτους 1917 εις ανάμνησιν της εν Γκέρλιτς διαμονής του Δ’ Σώματος του Βασιλ. Ελλην. Στρατού»: «Μακράν της προσφιλούς μας Πατρίδος και εις ξένον πλην φιλόξενον και ευγενές περιβάλλον εωρτάσαμεν τα Χριστούγεννα» γράφει. «Δεν αντικρύσαμεν τον περίφημον ελληνικόν οβελίαν ουδέ την θείαν ρετσίναν της Πατρίδος μας (…) Εκαστος λόχος ήτο στολισμένος ουχί με τα ωραία μας μύρτα, αλλά με χάρτινες αλυσίδες. (…) Δεν θα ξεχάσει κανείς με τι πόνο ελέγαμε κατά το τσούγγρισμα των ποτηριών “Χρόνια πολλά και καλήν Πατρίδα!Ολων μας ο νους ευρίσκετο εκεί όπου τα περασμένα χρόνια εωρτάζαμε τα Χριστούγεννα, εκεί που “οι Ουρανοί αγάλλονται και χαίρει η κτίσις όλη../’. Ο νους μας μετεφέρετο σε κείνους που με περίλυπη ψυχή (…) θα αντίκρυζαν τας ημέρας αυτάς στο τραπέζι ένα κάθισμα άδειο».
Λόγω των εξελίξεων της εποχής σύντομα οι Έλληνες θα αντιμετωπιστούν εχθρικά από τους Γερμανούς, τα μελαχρινά παιδιά τους θα αποκαλούνται «μικρές σταφίδες», τα οξυμμένα πνεύματα θα εκφραστούν ακόμη και με επιθέσεις, μέχρι που στο τέλος του 1918 οι περισσότεροι έλληνες στρατιώτες θα φύγουν από τη Γερμανία ακόμη και με τα πόδια.
Ένα πρωτοφανές περιστατικό, μια «οικειοθελής» αιχμαλωσία που συχνά αποσιωπήθηκε λόγω του παράδοξου χαρακτήρα της, είναι η ιστορία του Γκέρλιτς.
