«Τα δώρα του χρόνου και της αγάπης είναι σίγουρα τα βασικά συστατικά των πραγματικά Χαρούμενων Χριστουγέννων» Peg Bracken
Τα Χριστούγεννα θεωρούνται από τους περισσότερους ως η πιο όμορφη περίοδος του χρόνου και δεν είναι τυχαίο ότι χαρακτηρίζεται ως η αγαπημένη γιορτή μικρών και μεγάλων. Οι μέρες αυτές, μας προσφέρουν υπέροχες αναμνήσεις ζεστασιάς, χαράς και ευτυχίας. Πάντα στο μυαλό μας γυροφέρνουν οι στιγμές γύρω από το στολισμένο δέντρο με τα πολύχρωμα λαμπιόνια και τις πολύχρωμες γιρλάντες, τα χριστουγεννιάτικα στολίδια σε κάθε γωνιά του σπιτιού, ένα αναμμένο τζάκι διακοσμημένο με τις κόκκινες κάλτσες, χαρούμενες παιδικές φωνές να ακούγονται παντού, Χριστουγεννιάτικες ταινίες, κουραμπιέδες και μελομακάρονα, η ζεστή και μοσχομυριστή βασιλόπιτα και τέλος η αναμονή για τον ερχομό του Άη Βασίλη και η ανυπομονησία των μικρών παιδιών για το άνοιγμα των δώρων. Τα Χριστούγεννα μπορούν να χαρίσουν σε όλους μας το έναυσμα για μία ζωή ταπεινή και ελεύθερη γεμίζοντας την καρδιά μας με αγάπη, φως και ελπίδα.
Κάθε χρόνο, τις άγιες μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, εκατομμύρια παιδιά σε κάθε γωνιά του πλανήτη, περιμένουν με μεγάλη ανυπομονησία τον ερχομό του Άη-Βασίλη που αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει κάθε τους όνειρο και ευχή ταξιδεύοντας σε ολόκληρο τον κόσμο με το κόκκινο σακί του γεμάτο δώρα για να τα αφήσει κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Ο Άγιος Βασίλης αποτελεί τον «καλό άγγελο» κάθε παιδιού αφού αφουγκράζεται τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, ταξιδεύοντας τους στον κόσμο της φαντασίωσης, της αναμονής, της ανταμοιβής, και της ικανοποίησης.
Η ανδρική, αγέραστη και χαμογελαστή φιγούρα που μοιάζει διαφορετική στα μάτια κάθε παιδιού, γεμίζει τις καρδιές μικρών και μεγάλων με πληθώρα συναισθημάτων αποτελώντας πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.
Τι γίνεται όμως όταν τα παιδιά ωριμάζουν, μεγαλώνουν και εγκαταλείπουν το μύθο του Άη Βασίλη; Πότε πρέπει να αποκαλύψουμε την αλήθεια στα παιδιά και πώς μπορούμε να τους εξηγήσουμε ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει αλλά ότι τον έχουμε δημιουργήσει εμείς στη φαντασία μας;
Αρχικά, θα ήταν καλό να γνωρίζουμε ότι το παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του είναι σημαντικό να πιστεύει σε σύμβολα και ιδανικά. Μέχρι τα έξι του χρόνια δεν μπορεί να ξεχωρίσει το φανταστικό από το αληθινό και ο Άγιος Βασίλης βρίσκεται στη φαντασία του εξυπηρετώντας κάποιες ανάγκες. Σε αυτές τις μικρές ηλικίες ο Άγιος Βασίλης είναι ένας καλός παππούλης που αγαπάει όλα τα παιδιά και τους φέρνει δώρα τρυπώντας με ένα μαγικό τρόπο σε όλα τα σπίτια. Μέσω αυτής της φαντασίας του, το παιδί αναπτύσσει την ικανότητα να δημιουργεί ασφάλεια κατά την περίοδο εξέλιξης του και σιγά-σιγά, αναλόγως του γνωστικού του επιπέδου και των συναισθηματικών του αναγκών, εγκαταλείπει σταδιακά την ιδέα αυτή. Από την ηλικία των επτά ετών, το παιδί αρχίζει να ξεχωρίζει το φανταστικό από το πραγματικό και το λάθος από το σωστό. Ξεκινά να αντιλαμβάνεται ότι ο κύριος με τα κόκκινα ίσως είναι ο μπαμπάς, ο θείος ή ο παππούς. Σε αυτή την ηλικία δεν υπάρχει λόγος να τους χαλάσουμε τη φαντασίωση και δεν χρειάζεται να τα απογοητεύσουμε. Αφήνουμε το παιδί να αναπτυχθεί και να ωριμάσει σωστά.
Στα 8-9 έτη, τα παιδιά αρχίζουν να εξακριβώνουν από μόνα τους τις αντιφάσεις και τις ασυνέπειες γύρω από την ιστορία του Άη Βασίλη. Αρκετές φορές έχει παρατηρηθεί ότι η ανακάλυψη, πως ο Άη Βασίλης δεν υπάρχει, αποτελεί μια έκπληξη πού γεμίζει πολλά παιδιά με απορία και θλίψη. Αυτή η περίοδος αναγγέλλει το τέλος της μαγικής παιδικής ηλικίας και οδηγεί τα παιδιά στον κόσμο των μεγάλων.
Πρακτικά πώς μπορώ να χειριστώ το παιδί και να απαντήσω στα ερωτήματα του;
- Μία καλή αρχή θα ήταν να αναφερθούμε και να εξιστορήσουμε την πραγματική ιστορία του Άη Βασίλη. Ότι δηλαδή για πολλούς ταυτίζεται με το Μέγα Βασίλειο που έζησε στην Καππαδοκία και θυσίασε όλη του τη ζωή προσφέροντας απλόχερα βοήθεια στους συνανθρώπους του, γι’ αυτό και θεωρείται ο μεγάλος εμπνευστής της φιλανθρωπίας. Πέθανε στις 31 Δεκεμβρίου του 378 και ακολούθησε η κηδεία του την 1η Ιανουαρίου του 379. Έτσι θεωρείται ως η εναρκτήρια μέρα μιας ευλογημένης και καλής χρονιάς. Ακολούθως ο Δυτικός κόσμος ταύτισε τον Άη Βασίλη με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που είχε τη φήμη ενός γενναίου άντρα, αφού μοίραζε δώρα σε όλα τα παιδιά. Ακολούθως, οι Βόρειοι λαοί εμπλούτισαν το μύθο με στοιχεία του Βόρειου Πόλου όπως το έλκηθρο, τους ταράνδους και άλλα πολλά.
- Κάντε μια αυτοαποκάλυψη στο παιδί προβάλλοντας τη δική σας ιστορία και συναισθήματα για το πώς εσείς σαν παιδί ανακαλύψατε ότι δεν υπάρχει Άη Βασίλης. Εξηγήστε πώς νιώσατε μετά από αυτό και πώς συνεχίσατε να βιώνετε τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Επίσης μπορείτε να μοιραστείτε τις προσωπικές σας εμπειρίες δημιουργώντας μια δική σας ιστορία-παραμύθι που θα είναι το ωραιότερο δώρο των Χριστουγέννων για το παιδί.
- Εξηγήστε ότι το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι ζωντανό και οι αξίες που αντιπροσωπεύει ο Άγιος Βασίλης είναι αληθινές.
- Δημιουργήστε μία «μαγική συνωμοσία» με το παιδί που αν και γνωρίζετε την αλήθεια και το μυστικό, παρόλα αυτά συνεχίζετε μαζί το παιχνίδι του Άη Βασίλη. Ωθείτε το παιδί να βγάζει φωτογραφίες με τον Άη Βασίλη στα εμπορικά κέντρα και κάθε χρόνο να στέλνει γράμμα σ’αυτόν εκφράζοντας τις επιθυμίες τους.
- Εμπιστευτείτε τον εαυτό σας και αφήστε την παρηγορητική σας φωνή να σας καθοδηγήσει. Μην αισθάνεστε ενοχές ότι γκρεμίζεται το όνειρο των παιδιών σας αν τους επιβεβαιώσετε την αλήθεια που ήδη γίνεται λίγο λίγο αντιληπτή.
Τα μικρότερα παιδιά σας μεγαλώνουν φυσιολογικά με αυτό το «ψέμα» και δεν διακινδυνεύετε την εμπιστοσύνη σας προς το πρόσωπο τους. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τελικά δεν γίνεται και καμιά μεγάλη αποκάλυψη όπως φοβάται ο κάθε γονέας, δηλαδή δεν υπάρχουν τελικά στεναχώριες και τα παιδιά δεν θυμώνουν με αυτό το «ψέμα» και οι αντιδράσεις τους είναι γενικά θετικές.
Γενικότερα να θυμάστε πως τα παιδιά έχουν ανάγκη το μύθο του Άη Βασίλη και οι γονείς διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό. Η έννοια της παρουσίας του Άη Βασίλη δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να ονειρευτούν, να χαλαρώσουν και να καλλιεργήσουν τη δημιουργική τους σκέψη ταξιδεύοντας στο μυστήριο. Μέσα από το μυθικό αυτό πρόσωπο προβάλλονται οι αξίες του να «μοιράζομαι» και να «νοιάζομαι» αφού εκφράζουν την αγάπη για κάθε συνάνθρωπό μας.
Κλείνοντας καλό είναι να γνωρίζουμε ότι οι μύθοι δεν προκάλεσαν ποτέ κακό και τα παιδιά έχουν δικαίωμα να ζήσουν το μύθο του Άη- Βασίλη, να ονειρευτούν και να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργική τους σκέψη.
Ο Άη Βασίλης ζει μέσα μας και είναι αληθινός για όσους πιστεύουν σε αυτόν.
Μαρία Α. Παπανδρέου
MSc Σχολική Ψυχολόγος (παιδοψυχολόγος)
Τηλ. Επικ: 6982 101936
