Ο αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης διατύπωσε έναν κανόνα διαχρονικής αξίας: «Τὸ γὰρ εὖ πράττειν παρὰ τὴν ἀξίαν ἀφορμὴ τοῦ κακῶς φρονεῖν τοῖς ἀνοήτοις γίγνεται· διόπερ πολλάκις δοκεῖ τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι» (Ολυνθιακός Α΄, § 23) = Γιατί για τους ανοήτους η παρ᾽ αξίαν ευτυχία γίνεται αφορμή να μη σκέφτονται σωστά· γι᾽ αυτό, πολλές φορές συμβαίνει να είναι δυσκολότερη η διατήρηση των αγαθών παρά η απόκτησή τους» (μετ. Α. Ι. Γιαγκόπουλος).
Γιορτάσαμε το 2019 τα εκατό χρόνια ελεύθερης ζωή της Ξάνθης: 4 Οκτωβρίου 1919 – 2019. Τώρα βρισκόμαστε στη νέα εκατονταετία, 4 Οκτωβρίου 2020.
Τιμήσαμε τους συντελεστές της απελευθέρωσης, αυτούς που αγωνίστηκαν ο καθένας με τον τρόπο του και από τη θέση του για την απόκτηση του ύψιστου αγαθού της Ελευθερίας.
Τιμήσαμε τους άντρες και τις γυναίκες που στα διαρρεύσαντα εκατόν έτη αγωνίστηκαν με σύνεση να διατηρήσουν την αποκτηθείσα ελευθερία, να την επεκτείνουν και την καλλιεργήσουν, κατά τις ανάγκες των εποχών. Γιατί αμέσως μετά την 4η Οκτωβρίου 1919 πάλεψαν για να ξαναχτίσουν την πόλη και να ορθώσουν τη ζωή.
Την περίοδο του Μεσοπολέμου, εργάστηκαν σε βιομηχανίες, σε εργαστήρια, σε καταστήματα, σε χωράφια. Στη Ζωή τους έβαλαν το συλλογικό μαζί με το ατομικό, τον πολιτισμό μαζί με την οικονομική άνεση, τη μόρφωση μαζί με την ευζωία. Μνημονεύουμε νυν και αεί ευγνωμόνως Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, Εβραίους και Αρμένιους που αγωνίστηκαν ενωμένοι για το σωστό και το δίκαιο.
Στη δύσκολη δεκαετία του δεύτερου πολέμου, στην κατοχή, στην αντίσταση και στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν κράτησαν ψηλά το όνομα του ανθρώπου. Στα χρόνια της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, στις δεκαετίες τις δύσκολες της μετανάστευσης, της παρακμής, της κρίσης έδωσαν τον αγώνα τον καλό. Και κράτησαν την Ξάνθη, την βελτίωσαν, την μεγάλωσαν, την κατέστησαν πόλη της ανάπτυξης, της ειρήνης, της προόδου, της συνύπαρξης του διαφορετικού.
Φέτος, που τα εκατό χρόνια πέρασαν από τη γλυκιά μέρα της λευτεριάς, από τις 4 Οκτωβρίου 1919, χιλιάδες οι ψυχές των κεκοιμημένων ανδρών και γυναικών, χιλιάδες οι ζώντες και οι ζώσες στην Ξάνθη, σε όλη την Ελλάδα, σε όλο τον πλανήτη, πανηγύρισαν που αναδείχτηκαν άξιοι όχι μόνο στο «κτήσασθαι» αλλά και στο «φυλάξαι» το μέγιστον αγαθό της Ελευθερίας.
Φέτος άνοιξε ένα μεγάλο ερωτηματικό. Μια καινούρια σελίδα στην ιστορία της Ξάνθης, της Θράκης, της Ελλάδας, της Ευρώπης, του Σύμπαντος Κόσμου.
Είμαστε ικανοποιημένοι και ικανοποιημένες από τη διαδρομή του πρώτου έτους της νέας εκατονταετίας;
Αναφέρομαι στην πόλη μας, στην Ξάνθη. Σε πολλά πήγαμε καλά, σε άλλα έχουμε περιθώριο βελτίωσης και – σίγουρα! – ανατροπών των κακών συνηθειών μας.
Πλησιάζει ο εορτασμός του Μέγιστου Αγώνα 1821. Θυμάμαι τον στρατηγό Μακρυγιάννη. Να περάσουμε στο «εμείς» από το «εγώ».
Το 2020 με όσα έγιναν και γίνονται στην πόλη μας συνηθίζω να λέω ότι ενώ έχουμε άριστες και καλές μονάδες, ένας ένας είμαστε καλοί και καλές. Εκεί που πάσχουμε είναι να γίνουμε καλό σύνολο. Ακούμε προτάσεις καλές – λείπει η σύνθεση των καλών προτάσεων.
Η επέτειος της 4ης Οκτωβρίου 1919 να γίνει αφετηρία σε μια νέα εποχή συνθέσεων και νέας κοινωνικής συνείδησης. Αυτό θα είναι η καλύτερη τιμή για το παρελθόν!
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής
