Τα επινεφρίδια είναι δύο μικροί αδένες που ‘κάθονται’ σαν καπελάκια πάνω στους νεφρούς, από όπου και παίρνουν το όνομά τους. Είναι πολύ σημαντικά όργανα, καθώς σοβαρή δυσλειτουργία τους μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στο θάνατο! Ευτυχώς, σπάνια συναντούμε τέτοιες περιπτώσεις.
Συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού σε ενδεχόμενο κίνδυνο, στις λεγόμενες καταστάσεις ‘στρες’, κυρίως σωματικού (για παράδειγμα ένα χειρουργείο), αλλά και ψυχολογικού (για παράδειγμα μία έντονη τρομάρα). Θα καθορίσουν την απάντηση του σώματος στην απειλή με ‘πάλη ή φυγή’. Παράγουν τότε ορμόνες που θα αυξήσουν την πίεση, τους παλμούς της καρδιάς, τον ιδρώτα και το σάκχαρο, ό,τι δηλαδή μας χρειάζεται για να καταπολεμήσουμε την απειλή ή να τρέξουμε γρήγορα μακριά της.
Στις ορμόνες τους συγκαταλέγονται η κορτιζόλη, οι κατεχολαμίνες, η αλδοστερόνη αλλά και τα ανδρογόνα, δηλαδή οι ‘ανδρικές’ ορμόνες, τις οποίες παράγουν και οι γυναίκες σε μικρές ποσότητες και στις οποίες οφείλεται η τριχοφυΐα και η ακμή. Σε παθήσεις των επινεφριδίων μπορεί συχνά να οφείλεται μία υπέρταση (αυξημένη πίεση) που ρυθμίζεται δύσκολα ή εμφανίζεται σε νέα άτομα, οι ταχυκαρδίες, η έντονη κόπωση, η τριχόπτωση, οι ραγάδες, οι σκούρες περιοχές στη μασχάλη ή τη βουβωνική χώρα (μελανίζουσα ακάνθωση), τα πολύ έντονα κόκκινα μάγουλα, το σάκχαρο, ακόμη και διαταραχές της περιόδου, έως και η υπογονιμότητα.
Συχνά, βρίσκουμε τυχαία σε αξονική ή μαγνητική τομογραφία κοιλίας που γίνεται για άλλο λόγο, κάποια διόγκωση των επινεφριδίων, συνήθως καλοήθη, που ονομάζεται αδένωμα. Αυτό μπορεί να είναι ανενεργό αλλά μπορεί και να παράγει ορμόνες, γεγονός το οποίο πρέπει απαραιτήτως να διερευνηθεί από ειδικό ενδοκρινολόγο. Μπορεί να παραμείνει σταθερό σε μέγεθος ή να αυξηθεί με τον καιρό, για αυτό χρειάζεται παρακολούθηση σύμφωνα με τις οδηγίες του ενδοκρινολόγου.
Παθήσεις των επινεφριδίων αποτελούν το σύνδρομο Cushing, δηλαδή αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης, το σύνδρομο Conn, δηλαδή αυξημένη παραγωγή αλδοστερόνης, η πρώιμη ήβη, λόγω υπερπαραγωγής ανδρογόνων, η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, δηλαδή εκ γενετής μεγάλα επινεφρίδια που συνδυάζονται με αύξηση κάποιων ορμονών, αλλά και η ανεπάρκεια των επινεφριδίων, όπως η νόσος του Addison, που είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας. Πρόκειται για πολύ σοβαρή νόσο, καθώς αν δεν διαγνωσθεί εγκαίρως και δε ληφθεί κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει θάνατο κυρίως σε περιόδους έντονου στρες, κυρίως σωματικού. Ο καρκίνος των επινεφριδίων είναι εξαιρετικά σπάνιος ευτυχώς, γιατί είναι πολύ επιθετικός και συχνά θανατηφόρος.
Η θεραπεία των επινεφριδίων εξαρτάται από την πάθηση. Σε περίπτωση αδενώματος που παράγει ορμόνες και κυρίως κορτιζόλη, η θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση. Σε περίπτωση αδενώματος που παράγει αλδοστερόνη, στόχος είναι η ρύθμιση της πίεσης με φάρμακα και σε αποτυχία αυτής, η χειρουργική αφαίρεση του αδενώματος. Η υπερέκκριση ανδρογόνων, αντιμετωπίζεται συνήθως φαρμακευτικά. Η ανεπάρκεια επινεφριδίων, απαιτεί θεραπεία με κορτιζόνη. Κάποιες φορές, η ανεπάρκεια των επινεφριδίων είναι περαστική, καθώς δεν οφείλεται σε βλάβη αλλά σε κούραση αυτών λόγω παρατεταμένου, χρόνιου στρες.
Σίγουρα όταν κάποιος έχει κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, δεν πρέπει να το ρισκάρει, αλλά να επισκεφθεί αμέσως ενδοκρινολόγο!
Ιατρός Σταυρούλα Ε. Παπαδοπούλου
Ειδικός Παθολόγος
Ειδικός Ενδοκρινολόγος, Διαβητολόγος και Μεταβολικών νόσων
Βελισσαρίου 4 – 6, 5ος όροφος, Ξάνθη, 67100, Ελλάδα
Τηλ/Φαξ: 2541.400.119/ Κιν: 6934.56.22.24
