Απεικόνισε σε έργα του τον Ελεύθερο Βενιζέλο, τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και άλλους πολιτικούς και βασιλείς
Η περιπετειώδης ζωή του από το Εσκί Σεχίρ ως την Ξάνθη
Ο Αντώνης Λαδόπουλος γεννήθηκε το 1901 στο Δορύλαιον της Μικράς Ασίας (Εσκί Σεχίρ). Από τα 14 του έδειξε μια καλλιτεχνική τάση στην ζωγραφική.
Σπούδασε στο Σχολαρχείο και αποφοίτησε από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή, όπου στις τελικές εξετάσεις που έδωσε έγιναν παρουσία του Δεσπότου και των Προυχόντων και κατά μία μεγάλη σύμπτωση συνάντησε τον ίδιον Δεσπότη και στην Ελλάδα.
Μετά τις σπουδές του, ο πατέρας του Παρασκευάς Λαδόπουλος τον έγραψε και στο γαλλικό κολλέγιο, αλλά επειδή οι Γάλλοι έφυγαν μετά από δύο χρόνια δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις σπουδές του εκεί.
Αμέσως μετά όμως ήρθαν οι Γερμανοί και γράφτηκε στο γερμανικό σχολείο μέχρι και την αποφοίτησή του. Μιλούσε άπταιστα την γερμανική. Μετά γράφτηκε και στο τουρκικό σχολείο, όπου οι ρωμιοί και οι συγγενείς χλεύαζαν τον πατέρα του Παρασκευά, λέγοντάς τον: “Χότζα θα τον κάνεις και τον στέλνεις σε τουρκικό σχολείο;”
Δεν πρόλαβε όμως, διότι ήδη είχε ξεκινήσει ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Τούρκων εναντίον των συμμάχων και δη της Ελλάδας το έτος 1919 μετά την απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη.
Έχουμε έτσι την εκτόπιση του ανδρικού πληθυσμού, όλοι οι άρρενες πάνω από τα 16 εκτοπίστηκαν στα βάθη της Ασίας μη τυχόν και συσπειρωθούν με τις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Έτσι λοιπόν, μετά από μεγάλη και απίστευτη ταλαιπωρία βρέθηκε με τα πόδια στη Βηρυτό του Λιβάνου έπειτα από τρεισήμισι μήνες, όπου από τις κακουχίες στον δρόμο πέθανε ο αδελφός του πατέρα του.
Κατά μία περίεργη συγκυρία της ζωής κατέληξε στο σπίτι ενός Μπέη να κάνει θελήματα. Ο Μπέης τον βοήθησε να φύγει όταν άκουσε την ιστορία του ότι ψάχνει την οικογένειά του που δεν είχε την πάσα ιδέα που μπορεί να βρίσκεται.
Από την Βηρυτό βρήκε μια γυναίκα με δύο παιδιά χωρίς άντρα και την παρακάλεσε να πει ότι είναι αντρόγυνο (προτεραιότητα είχαν οι οικογένειες) και μπήκε στο καράβι και έπειτα από μήνες περιπλάνησης, το καράβι τους έβγαλε στη Κεφαλονιά.
Βρέθηκε στην Αγία Ευθυμία της Κεφαλονιάς τσομπάνης και με τα πενιχρά μέσα που είχε, αγόραζε γράμματα και γραμματόσημα και τα έστελνε μέσω των προσφυγικών οργανώσεων που βοηθούσαν στις αναζητήσεις τότε, που έψαχνε διακαώς την οικογένειά του μήπως και μάθει το παραμικρό. Τελικά, μετά από μήνες αγωνίας, τους βρήκε στην πόλη της Ξάνθης.
Ο παππούς Παρασκευάς βρέθηκε στην Ξάνθη με τα δύο παιδιά του τον Ιωσήφ και τον Σωτήρη και τώρα έφτασε και ο άλλος του γιός, ο Αντώνης Λαδόπουλος.
Στο Εσκί Σεχίρ ο πατέρας του ήταν έμπορος και έκανε και μεταφορές εμπορευμάτων. Είχε στην κατοχή του 4 άλογα και 2 κάρα και έκανε γενικό εμπόριο αποικιακών από ολόκληρη την τότε Οθωμανική αυτοκρατορία (κυρίως μαλλιά και λάδια). Είχε επιχείρηση με έδρα το Εσκί Σεχίρ, ήταν εύπορη οικογένεια εκεί πριν τον διωγμό όπου εγκατέλειψαν την πατρίδα τους πολύ ξαφνικά με το άκουσμα ότι έπεσε το μέτωπο.
Ο Αντώνης στην Ξάνθη ήταν κάτι σαν βοηθός στα καπνομάγαζα, διότι ήταν πολύ δύσκολο να παρεισφρήσει μέσα στα σωματεία και τα συνδικάτα των καπνεργατών τότε. Ένας Γερμανοεβραίος καπνέμπορος ονόματι Μπέρ, διάβαζε με δυσκολία τα γράμματα πάνω στις ντάνες των καπνών που ήταν να εξαχθούν προς την Γερμανία και περνώντας κάποια στιγμή από μπροστά του, ο Αντώνης Λαδόπουλος του τα διαβάζει σε άπταιστη γερμανική γλώσσα. Αμέσως ο Μπέρ τον προσέλαβε και τον είχε οικονόμο στο σπίτι του.
Με το άκουσμα όμως του κινδύνου πως όλοι οι Εβραίοι μαζεύονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, έφυγε στην Αμερική και κάποια στιγμή όταν όλα είχαν τελειώσει ήρθε ξανά ο Μπέρ και τον βρήκε προτείνοντας τον να τον πάρει μαζί του αλλά αυτός αρνήθηκε.
Ο Αντώνης αγόρασε ένα κάρο και έκανε διάφορες μεταφορές βγάζοντας έτσι το ψωμί του.
Ο πατέρας του Παρασκευάς παντρεύτηκε για δεύτερη φορά την Σοφία, αυτή ασχολούνταν ερασιτεχνικά με τον αργαλειό υφαίνοντας μικρά χαλάκια (τάπητες τοίχου).
Όταν αρραβωνιάστηκε ο Αντώνης Λαδόπουλος την Κατίνα, ζούσαν όλοι μαζί με την μητριά του και τον πατέρα του Παρασκευά, στο ίδιο σπίτι στη Μαραθώνος 11.
Στο υπόγειο του σπιτιού βρισκόταν ο περίφημος αργαλειός απ’ όπου βγήκαν όλα τα μετέπειτα αριστουργήματα.
Τότε ξεκίνησε να ασχολείται με την ΤΑΠΗΤΟΥΡΓΙΑ σιγά σιγά, μαθαίνοντας την εξαιρετική αυτή τέχνη, από την μητριά του Σοφία, κυρίως όμως ζωγραφίζοντας, φτιάχνοντας δηλαδή τα σχέδια (πατρόν) όπου πάνω σ αυτά οι γυναίκες ύφαιναν με τον αργαλειό τους τάπητες.
Αργότερα ο Αντώνης σκέφτηκε, επειδή είχε τρομερή καλλιτεχνική φλέβα, να σχεδιάζει πρόσωπα – πορτρέτα διάσημων προσωπικοτήτων έτσι ώστε να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερη πελατεία και παραγγελίες.
Πράγματι έτσι και έγινε, δεν ήταν μόνον το γεγονός ότι έβγαζε καλό μεροκάματο, αλλά ταυτόχρονα αποκτούσε και μια φήμη σε ευρύτερο χώρο από τα στενά όρια της Ξάνθης.
Και ποιον δε σχεδίασε, τον Βασιλιά Γεώργιο Β’, τον Βασιλιά Παύλο, τον Μεταξά, τον Χίτλερ, τον Γκέρυ την καπνοβιομηχανίας, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, την Μέριλιν Μονρόε, την Βασίλισσα Φρειδερίκη, τον Μπόρις της Βουλγαρίας, τον Κωνσταντίνο Α’, Ηθοποιούς του Χόλιγουντ και τι δεν σχεδίασε αυτός ο υπέροχος άνθρωπος που για την εποχή του ήταν πολύ μπροστά και δίχως τα σημερινά μέσα που κάνουν τα πάντα τόσο απλά. Ήταν όλα φτιαγμένα στο χέρι με τέχνη.
Αντώνης Λαδόπουλος – Βενιζέλος – Ατατούρκ και το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας και Ειρήνης της 29ης Οκτωβρίου του 1930
Αυτό όμως που έμεινε ως κάτι μοναδικό και με επηρέασε και είναι ο λόγος που γράφω τούτο το δημοσίευμα είναι το εξής:
Κατά την επίσκεψη του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Ξάνθη στις 8 Μαΐου του 1930 ο Αντώνης Λαδόπουλος κατάφερε ανάμεσα στον κόσμο να φτάσει στο σημείο που ήταν ο πρωθυπουργός και να του δώσει ως αναμνηστικό δώρο το χαλάκι που έφτιαξε με την προσωπογραφία του.
Επίσης, στο όνομα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης μιας και ήταν γνωστό ότι ο Βενιζέλος σε λίγο καιρό θα έκανε το μεγάλο ταξίδι στην Άγκυρα μετά από πρόσκληση του Ατατούρκ, ώστε να υπογράψουν το ένα και μοναδικό ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας και ειρήνης, του έδωσε και ένα χαλάκι με την μορφή του Ατατούρκ ώστε να το πάει ως αναμνηστικό δώρο από την Ξάνθη.
Σας παραθέτω απόσπασμα από την επίσκεψη Βενιζέλου στην Ξάνθη για να σας βάλω στο κλίμα της εποχής.
{…Στην Ξάνθη στις 8 Μαΐου του 1930 η υποδοχή του Ελευθερίου Βενιζέλου, έλαβε το χαρακτήρα φρενίτιδας από τον ενθουσιασμό του πλήθους που έφτανε σε μήκος τα 3 χιλιόμετρα. Προς ένδειξη χαράς και ικανοποίησης της επισκέψεως, τα μέλη της Μειονότητας φωταγώγησαν το Τέμενος στην κεντρική πλατεία.
Σε συνάντηση που είχαν την επόμενη ημέρα τα μέλη της Κοινότητας με τον Βενιζέλο τον παρακάλεσαν να εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους ελεύθερα, εκφράζοντας ευγνωμοσύνη προς την ελληνική Κυβέρνηση. Ο Βενιζέλος απάντησε: Ζήτε εις τόπον συνταγματικόν όπου αι ελευθερίαι είνε αυστηρότατα σεβασταί. Η ελληνική κυβέρνησις ουδεμίαν διάκρισιν κάμνει μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων ζώντων υπό ελληνικόν ουρανόν…}
Η περιοδεία του Ελευθέριου Βενιζέλου στην περιοχή της Θράκης και ιδιαίτερα στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή, ήταν σίγουρα μία προετοιμασία που οδήγησε στο Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας λίγους μήνες αργότερα στις 29 Οκτωβρίου του 1930.
Πέρασαν τα χρόνια και κανείς μα κανείς δεν γνώριζε πια τι απέγινε η ιστορία με το χαλί τοίχου, που είχε την μορφή του Ατατούρκ που έφτιαξε ο Αντώνης Λαδόπουλος από την Ξάνθη και ποια η τύχη του.
Ώσπου το 2017 σε μια επίσκεψη που είχα κάνει στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα βρέθηκα στο Ντολμά Μπαχτσέ Σαράι, όπως περιφερόμουν μέσα στο μουσείο θαυμάζοντας τα υπέροχα εκθέματα, ξαφνικά βρίσκομαι στο δωμάτιο όπου ξεψύχησε ο Ατατούρκ και στέκομαι σε μια γωνιά ακίνητος κοιτώντας το κρεβάτι του.
Το βλέμμα μου πάει ακριβώς αριστερά πάνω από το κρεβάτι του και βλέπω ένα μικρό χαλάκι τοίχου με την μορφή του Ατατούρκ και από κάτω υπογεγραμμένο ολογράφως στα ελληνικά: Α.Λαδόπουλος – ΞΑΝΘΗ.
Έκανα αρκετή ώρα να συνέλθω από το σοκ, εάν αυτό που έβλεπα ήταν αληθινό ή πρόκειται για αποκύημα της φαντασίας μου.
Ένα άγνωστο για μένα όνομα από την Ξάνθη, έφτιαξε αυτό το χαλί για τον Ατατούρκ και να έχει τέτοια τιμή ώστε να κρέμεται στο κεντρικότερο σημείο της Τουρκίας;
Αναρωτήθηκα και έμεινα εκεί 40 περίπου λεπτά, μέχρι που ο αστυνομικός φύλακας που βρίσκονταν στο σημείο, κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά. Με ρώτησε τι θέλω και του απάντησα παρακαλώντας τον, να μου επιτρέψει να φωτογραφήσω το χαλί. Απαγορεύεται μου απαντά, αλλά με είδε πολύ συγκινημένο και μου είπε πως όταν μου κάνει νόημα να τραβήξω με το κινητό μια φωτογραφία κλείνοντας ταυτόχρονα αυτός την κάμερα που υπήρχε στο δωμάτιο, απίστευτη εξέλιξη.
Τον ευχαρίστησα θερμά για αυτό που έκανε, διότι του είπα ότι αυτός που έφτιαξε το χαλί είναι από την πόλη μου την Ξάνθη.
Που να το φανταζόταν αυτό ο Αντώνης Λαδόπουλος, ότι μετά από 90 χρόνια (1930 – 2020) μέχρι και σήμερα, το αναμνηστικό δώρο που έδωσε στον Ελευθέριο Βενιζέλο να το παραδώσει στον Ατατούρκ ως μια κίνηση υψηλού πολιτισμού που αρμόζει σε μια χώρα όπου τον γέννησε, να στέκεται ακόμη εκεί όρθιο και να μας θυμίζει κύριε Ερντογάν, ότι κάποτε μεταξύ των δύο χωρών, υπήρχε αληθινή συνεννόηση και ειλικρινής αμοιβαιότητα με την υπογραφή του μοναδικού, έκτοτε ελληνοτουρκικού συμφώνου φιλίας και ειρήνης.
Βιβλιογραφική αναφορά:
Η ιστορική περιοδεία του Πρωθυπουργού κ. Ελ. Βενιζέλου από την Βόρειον Ελλάδα και το Άγιον Όρος, 1932, Θεσσαλονίκη: Μ. Τριανταφύλλου και ΣΙΑ.
Τα υπόλοιπα στοιχεία προέρχονται από τα παιδιά του, Γεώργιο και Παρασκευά
Επιμέλεια ιστορικής έρευνας
Μπατζακίδης Φ. Γεώργιος απόφοιτος του Ε.Α.Π. με μεταπτυχιακές σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό και Ιστορία.
