Με τη λέξη Πρωτοχρονιά, ή αρχιχρονιά, ή πρώτη του έτους εννοούμε την πρώτη ημέρα του οποιουδήποτε ακολουθούμενου ημερολογιακού έτους. Σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο που ακολουθεί ο Δυτικός κόσμος στη σημερινή εποχή, είναι η 1η Ιανουαρίου.
Καινούργιος χρόνος, λοιπόν, ανατέλλει για άλλη μια φορά στην αέναη ροή του χρόνου. Νέος χρόνος έρχεται και ο παλιός βυθίζεται στα βάθη της αιωνιότητας. Μαζί του ανατέλλουν νέες ελπίδες και νέα όνειρα, νέες ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο, για την πάταξη της βίας και της τρομοκρατίας, για την ανάπτυξη της οικονομίας στη χώρα μας, για καλύτερη Παιδεία και Υγεία, για καθαρό περιβάλλον και πάγωμα των πυρηνικών εξοπλισμών, για την ειρήνευση του κόσμου και το πλησίασμα των ανθρώπων και για τόσα άλλα αμέτρητα πολλά.
Στις περισσότερες χώρες η ημέρα αυτή έχει καθιερωθεί ως επίσημη αργία εργασίας και γιορτάζεται μαζικά.
Η Πρωτοχρονιά, λοιπόν, γιορτάζεται σχεδόν σ’ όλο τον κόσμο με λαμπρότητα, μεγαλοπρέπεια και με διάφορες τοπικές και εθνικές εκδηλώσεις.
Ο εορτασμός του νέου έτους είναι μια από τις αρχαιότερες γιορτές. Λέγεται ότι ξεκίνησε στην αρχαία Βαβυλώνα, περίπου 4.000 χρόνια πριν γεννηθεί ο Χριστός. Γιορταζόταν την άνοιξη, κατά το πρώτο νέο φεγγάρι, μετά την Εαρινή Ισημερία. Οι Ρωμαίοι, για πολλά χρόνια, γιόρταζαν ως Πρωτοχρονιά την 1η Μαρτίου.
Η 1η Ιανουαρίου, σαν αρχή του χρόνου, επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή του αυτοκράτορα Ιούλιου Καίσαρα και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή, «Σατουρνάλια». Ο Ιούλιος Καίσαρας το 46 π.Χ. με τη βοήθεια του αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια καθόρισε τη διάρκεια του χρόνου σε 365 ημέρες και κάθε τέσσερα έτη να προστίθεται μια ημέρα και να έχουμε 366 ημέρες και δίσεκτο έτος. Αυτό είναι το ονομαζόμενο Ιουλιανό ημερολόγιο. Ύστερα από αρκετούς αιώνες, το 1582 μ.Χ., ο πάπας Γρηγόριος ο ΙΓ΄ προχώρησε σε διόρθωση του τότε ημερολογίου. Και στο νέο ημερολόγιο υπάρχει σφάλμα μιας ημέρας σε κάθε 3.000 χρόνια και ονομάζεται Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Το νέο ημερολόγιο πέρασε αμέσως στις ρωμαιοκαθολικές χώρες, αλλά αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα από τα προτεσταντικά και ορθόδοξα έθνη. Στην Ελλάδα άρχισε να ισχύει από τις 25 Ιανουαρίου 1923.
Η Πρωτοχρονιά αντιπροσωπεύει το ξεκίνημα της νέας χρονιάς και μαζί μ’ αυτό την αρχή για μια νέα ζωή. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι φεύγοντας ο παλιός χρόνος παίρνει μαζί του και ό,τι κακό είχε και περιμένουν να έρθει ο νέος χρόνος με τα δώρα του.
Δεν είναι τυχαίο ότι στις χριστιανικές κοινωνίες η πρώτη του έτους αρχίζει με τη Θεία Λειτουργία του εορταζόμενου Αγίου Βασιλείου και με την επίσημη δοξολογία στην οποία παρίστανται οι αρχές και οι εξουσίες του τόπου. Εμείς πιστεύουμε ότι ο χρόνος χωρίς την παρουσία του Θεού και την ευλογία του γίνεται ανιαρός, άοσμος και ανεόρταστος. Από Θεού πρέπει να αρχίσουμε και το νέο χρόνο. Να ζητήσουμε τη βοήθειά του «Αυτός αλλοτοί καιρούς και χρόνους, καθιστά βασιλείς και μεθιστά, διδούς σοφίαν τοις σοφοίς και φρόνησιν τοις ειδόσι σύνεσιν» (Δανιήλ, 2, 21). Ο Θεός δίνει φως χαράς, εισχωρεί στα εσώτατα του ανθρώπου και χαρίζει πνοή και δύναμη στη ζωή μας. Η ζωή ομορφαίνει και ο χρόνος γίνεται μόνιμη ευτυχία, όταν ακτινοβολεί στις καρδιές μας ο Θεός και όταν χρησιμοποιείται ο καιρός για την κατάκτηση της αιωνιότητας.
Η αισιοδοξία είναι καλός παράγοντας για την ενίσχυση των δυνάμεών μας και την υπέρβαση των αντιξοοτήτων, οι οποίες παρουσιάζονται σε όλα τα ανθρώπινα πράγματα. Δε φτάνει, όμως, η αισιοδοξία και ο κόπος, χρειάζεται και μια άλλη δύναμη, η οποία άνωθεν ενισχύει τον άνθρωπο και τον οπλίζει με όπλα πνευματικά, για να αγωνίζεται αποτελεσματικά και να επιτυγχάνει όσα είναι νόμιμα, ηθικά, αληθινά και συντελούν στην ευτυχία του ίδιου, του πλησίον και των συνανθρώπων του.
Τότε ονειρεύεται κι ελπίζει πως ίσως να έρθουν καλύτερες ημέρες. Να φέρει περισσότερο και λαμπρότερο φως, να ανοιχτούν οι κλειστοί ορίζοντες. Να διαλυθούν τα μαύρα σύννεφα που είναι απλωμένα τριγύρω του και που απειλούν τη ζωή και το μέλλον του. Να σταματήσουν οι πολεμικοί εφιάλτες. Να επικρατήσουν η γαλήνη, η ευτυχία και η ευλογημένη ειρήνη. Φτάνουν πια οι πόλεμοι! Φτάνουν οι φόβοι, οι απελπισίες, οι καταστροφές! Ας εξαντληθούν τα όρια των εμφυλίων πολέμων και των καινούργιων πυρηνικών δοκιμών στα σύγχρονα όπλα της καταστροφής και του ολέθρου. Να λείψει η κοινωνική ανισότητα και η αδικία! Να σβηστεί η δίψα και να κορεστεί η πείνα των ατόμων και των λαών της γης! Να λιγοστέψουν οι αρρώστιες, να μειωθούν οι θάνατοι που προκαλούνται από τον καρκίνο, τα ναρκωτικά και το AIDS!
Με αυτές τις σκέψεις μου δε θέλω να βυθιστείτε σε μελαγχολία. Θέλω να σας βοηθήσουν να συναισθανθείτε την παροδικότητα του χρόνου και να αναλάβετε την προσπάθεια χρησιμοποίησής του για την ατομική και κοινωνική πρόοδο και ευτυχία της ανθρωπότητας. Είναι αφροσύνη και μεγάλη πλάνη να μη σκέπτεται κανείς και να μη συναισθάνεται την παροδικότητα των παρόντων και να μη βιώνει τη ροή του χρόνου που τόσο γρήγορα μας οδηγεί στο τέρμα. Ζούμε μια κοσμογονική περίοδο με πολλές ανατροπές, αλλαγές, συνθέσεις και μεταλλάξεις.
Ένας καινούργιος χρόνος είναι για τον κόσμο μια καινούργια περιπέτεια ή μια νέα ευκαιρία; Ας κάνουμε το νέο χρόνο σκαλοπάτι που θα μας ανεβάσει πιο ψηλά. Ας εργαστούμε, ώστε ο νέος χρόνος να γίνει χρόνος αγάπης, τιμιότητας και αυτογνωσίας.
Ως χριστιανοί πρέπει να είμαστε σκεπτόμενοι άνθρωποι, να εμβαθύνουμε στην πραγματικότητα και να ζούμε με σύνεση και σοφία. Να καταστρώσουμε πνευματικά σχέδια και να μη σπαταλήσουμε σε ανούσια πράγματα το χρόνο μας που δεν αφήνουν καμία γεύση χαράς.
Ο χρόνος που έφυγε ήταν μια ακόμη δύσκολη χρονιά για την πατρίδα μας στην τελευταία δεκαετία που διερχόμαστε. Τα βαριά σύννεφα που καλύπτουν ακόμη τον ορίζοντα της οικονομίας της χώρας μας να φύγουν το γρηγορότερο. Οι μισθοί, τα ημερομίσθια και οι συντάξεις να πάρουν τη θέση τους, που είχαν πριν η πατρίδα μας είχε βρεθεί να διέρχεται τη χειρότερή της οικονομική κρίση. Η ανεργία να κατέβει στα κατώτερα όρια. Η οικονομία να πάρει τη γρήγορη ανάπτυξη που της αξίζει.
Οι κυβερνώντες χτεσινοί και σημερινοί να καταλάβουν τα λάθη τους. Οι πολιτικοί μας να μην είναι αιθεροβάμονες και αλαζόνες. Η αυτογνωσία και η αυτοκριτική σε καμία περίπτωση δε βλάπτουν. Είναι ματαιοπονία να πιστεύουμε ότι μπορούμε να σωθούμε, αν δεν υπάρξει συναίνεση και σωφροσύνη και πάνω από όλα «κοινή γραμμή».
Η Πρωτοχρονιά, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και η σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή. Τα σημαντικότερα έθιμα αυτής μας είναι γνωστά. Κάθε τόπος, όμως, έχει και τα δικά του ήθη και έθιμα.
Τέλος, ο καινούργιος χρόνος να φέρει καινούργια ζωή σε όλο τον κόσμο! Να φέρει πνευματικές και υλικές χαρές! Οι ευχές που θα ανταλλάσσονται σήμερα και απεικονίζουν τους πόνους της ψυχής μας, ας προσπαθήσουμε όλοι να γίνουν πραγματικότητα. Αίσιο και σωτήριο το νέο έτος 2020!
«ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!»
«ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!»
Χρήστος Δελημπούρας
τ. Σχολικός Σύμβουλος – Προϊστάμενος Π.Ε.
