Γιορτάζοντας τα εκατό χρόνια ελεύθερης ζωής της Ξάνθης, οφείλουμε τιμητικά να αναφέρουμε όσους κατά την διελθούσα εκατονταετία συντέλεσαν στην ανάδειξη των ιστορικών και άλλων στοιχείων της Ξάνθης και της ευρύτερης περιοχής. Ξεχωριστή θέση κατέχει ο Πέτρος Γεωργαντζής στα εμβληματικά πρόσωπα της εκατονταετίας. Είχα την ευκαιρία να συνεργαστούμε σε πολλές περιπτώσεις και στο Δήμο και στη Στέγη Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, όταν ήμαστε και οι δύο δημοτικοί σύμβουλοι. Σε διαφορετικούς συνδυασμούς, το καλό της πόλης όμως είναι κοινό – σε γενικές γραμμές. Στο γλωσσικό διαφωνούσαμε, αλλά μπορούσαμε να συνεννοηθούμε…
Για τρεις λόγους τον εκτιμώ και τον ξεχωρίζω: Πρώτα πρώτα για τις κοπιώδεις έρευνες και το έργο του το πολυσέλιδο – καρπό πολλαπλού αγώνα, δεύτερον ότι έμεινε στην πατρίδα του την οποία υπεραγαπά και τρίτο – θα μου επιτρέψετε να το θεωρήσω σημαντικότερο – είναι το πρότυπο και η πηγή των νεότερων ερευνητών της Ξάνθης και της Θράκης γενικότερα. Είναι ένας άνθρωπος του μόχθου.
Ο Πέτρος είναι ζυμωμένος με την Ξάνθη. Θεωρώ χρήσιμο – πριν αναφέρουμε εργοβιογραφικά στοιχεία – να παραθέσω ένα σχετικά πρόσφατο απόσπασμα από κείμενό του (2018) που απαντά στην αφελή «κατηγορία» γιατί δεν πήγε στο «κέντρο», φοβήθηκε;
Μιά ἀναγκαία ἐξομολόγηση
Πολλοί κατά καιρούς μοῦ μέμφθηκαν, μέ εἰρωνεύθηκαν !
μέ ἔψεξαν, μέ κατηγόρησαν, μέ χλεύασαν, μοῦ εἶπαν :
Γιατί δέν ἔφυγες ἀπό τήν Ξάνθη , καί τή Θράκη ; […]
Αλλά ….δέν μποροῦσαν νά μέ καταλάβουν, !!!
Σάν τόν Προμηθέα καί ἐγώ ἤμουν καί είμαι «δεσμώτης».
Δεμένος μέ αὐτόν τόν βράχο πού λέγεται ὄχι ἁπλά Ξάνθη ἤ Ἄβδηρα
Ἀλλά μέ αὐτόν πού λεγεται Θράκη.
Γιά μένα ἦταν καί εἶναι ἡ ερωμένη μου, ἡ λατρεία μου, ἡ αγάπη μου.
«Ὁ ἐμός έρως» !!! […] 3-5-18 Π.Γ.
O Πέτρος Γεωργαντζής γεννήθηκε και μεγάλωσε, από πολύ μικρός ορφανός, στην Ξάνθη, όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, φοιτώντας στην Εκκλησιαστική Σχολή Ξάνθης και στη συνέχεια στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από φοιτητής εργάσθηκε επί επταετία στο Δήμο Ξάνθης, ως γραμματέας του Δημοτ. Συμβουλίου. Αργότερα διορίσθηκε ως καθηγητής και υπηρέτησε στα Γυμνάσια και Λύκεια της πόλης και του Νομού (Σταυρουπόλεως, Ξάνθης, Αβδήρων, όπως επίσης στο Μειονοτικό Γυμνάσιο και Λύκειο της Ξάνθης). Υπήρξε ο πρώτος Γυμνασιάρχης στο Γυμνάσιο Αβδήρων. Τέλος επιλέγηκε ως Σχολικός Σύμβουλος Μέσης Εκπαίδευσης και υπηρέτησε επί δεκαετία, αρχικά στη Στερεά Ελλάδα και τη Δυτ. Θεσσαλία (έδρα Λαμία) και στη συνέχεια στην Αν. Μακεδονία και Θράκη (έδρα Καβάλα) μέχρι τη συνταξιοδότησή του.
Ταυτόχρονα ασχολήθηκε με την έρευνα, τη μελέτη και τη συγγραφή ιστορικών κατά κύριο λόγο μελετών περί τη Θράκη. Το συγγραφικό του έργο υπερβαίνει τα 30 ογκώδη βιβλία (μονογραφίες), συνολικώς δε τις 15.000 σελίδες. Αποκλήθηκε «Θρακική μέλισσα» και θεωρείται ο ιστορικός της Θράκης. Αναδείχθηκε αριστούχος διδάκτορας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και βραβεύθηκε τρεις φορές από την Ακαδημία Αθηνών, (1975, 2003, 2010) κάτι πού είναι μοναδικό στα χρονικά των βραβεύσεων της Ακαδημίας. Παράλληλα του απονεμήθηκαν πλήθος άλλων τιμητικών διακρίσεων, βραβείων, επαίνων κ.λπ. από φορείς και ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Του απενεμήθη το χρυσό μετάλλιο της Ξάνθης για την πνευματική και εθνική του προσφορά. ΄Ελαβε μέρος σε πλήθος επιστημονικών συνεδρίων με εισηγήσεις και ανακοινώσεις τόσο μέσα στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό (μέχρι και την Αυστραλία).
Τα κυριότερα βιβλία του Πέτρου Γεωργαντζή: Συμβολή εις την ιστορίαν της Ξάνθης (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών). -Αρχαίοι και σύγχρονοι Θράκες – Ἐθνικοί και ἐκκλησιαστικοί ἀγῶνες τῶν Ἑλλήνων τῆς Ροδόπης κατά τό διάστημα 1864-1872. – Ἡ Μητρόπολις Τραϊανουπόλεως καί αἱ ἐπισκοπαί αὐτῆς, (διδακτορική διατριβή), – Οἱ Ἀρχιερεῖς καί τό Εἰκοσιένα, Α΄ έκδοση 1985 καί β΄ ἔκδοση 2011 – Ξάνθη, η κυρά της Θράκης, πού διανεμήθηκε σε όλους τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Ξάνθης – Θρακικός αγώνας (1912-1920) – Θρακών πάθη (250-1453) – Προξενικά αρχεία Θράκης τομ, 4΄ (Α΄ , Β΄, Γ΄, Δ΄) – Ἡ Ἐκκλησία κατά τό 1821, τόμ. Α΄(Ξάνθη 2001) καί Β΄( Ξάνθη 2002), Βραβεῖον Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν – Αβδηρα άρχαία και βυζαντινά – Βιστονίδα και Βατοπέδι, – Ἐκκλησιαστική ἱστορία τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ξάνθης καί Περιθεωρίου, Ξάνθη 2009, βραβεῖον Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν – Πομάκοι, καταγωγή και ταυτότητα – Η βυζαντινή καστροπολιτεία Αναστασιούπολη (500-850)-Περιθεώριον (850-1700) – Τα ελληνικά υποπροξενεία Καραγάτς (Π.Λάγους) και Γκιουμουρτζίνας (Κομοτηνής) – Εκκλησιαστική οργάνωση και διοίκηση της Δ. Θράκης κατά την βυζαντινή εποχή – Ο ελληνισμός της επαρχίας του Σαρί Σαμπάν (Χρυσουπόλεως) στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αι. – Βαρβαρικές επιδρομές στη Θράκη κατά τον 4ο και 5ο μ.Χ. αιώνες. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Χρονικό Ελευθερίων Ξάνθης και λοιπής Θράκης (1912 – 1920)» (320 σελίδες, έκδοση Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης). Όταν την 1η Αυγούστου 2019 ο Παντελής Αθανασιάδης παρουσίασε το έργο αυτό, σημείωσα στην ιστοσελίδα του: «κοσμεί τη βιβλιογραφία η εργασία του Πέτρου Γεωργαντζή».
Νομίζω ότι όλο το έργο του Πέτρου Γεωργαντζή είναι «κόσμος» της Ξάνθης και της Θράκης.
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής
