Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης γιορτάζει την Διεθνή Ημέρα των Μουσείων τιμώντας αυτούς που παραδίδουν μαθήματα… πολιτισμού, παραδίδοντας αρχαία ευρήματα
Θα αφηγηθούν τις ιστορίες τους και θα πληροφορηθούν για τις «κρυφές» ιστορίες των ευρημάτων τους – Μια εκδήλωση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων το Σάββατο 18 Μαΐου
Μια ιστορία θα σας πω, για ένα 10χρονο κορίτσι κάπου στην δεκαετία του ΄70 που άκουσε τον πατέρα της να αφηγείται με έξαψη από μια εσώψυχη χαρά για τα θαυμαστά αρχαία που βρήκε με τον φίλο του στο χωράφι κάπου στην περιοχή των Αβδήρων ενώ το όργωναν: «Ξαφνικά ακούστηκε ένας κρότος και το άροτρο ζορίστηκε, δεν τραβούσε… Κατεβήκαμε από το τρακτέρ και τι να δούμε… Μια πλάκα από έναν τάφο… Κοιταχτήκαμε… Είδαμε κάτι σα νομίσματα, σκουλαρίκια και ένα περιδέραιο. Ήταν πολύ όμορφο. Μια χρυσή αλυσίδα και είχε για κούμπωμα δύο κεφάλια βοδιών στολισμένα με πετράδια. Τα πήραμε και τα πήγαμε στην χωροφυλακή. Μας έδωσαν και τα εύρετρα». Χρόνια τώρα το κορίτσι θυμόταν την ιστορία με το αρχαίο περιδέραιο που βρήκε ο πατέρας της. Φανταζόταν το αρχαίο κορίτσι που το φορούσε… Ήθελε να το δει και να μάθει την ιστορία που έκρυβε… Έμαθε πως το είχαν μεταφέρει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καβάλας όπως και όλα τα ευρήματα από τα Άβδηρα πριν γίνει το Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων. Όταν αυτό κατασκευάστηκε έμαθε πως μεταφέρθηκαν πολλά ευρήματα από την Καβάλα. Το αναζήτησε, δεν το είδε ποτέ. Έμεινε μέσα της μόνο η εικόνα της περιγραφής του πατέρα της αλλά και αυτή η πηγαία χαρά του που παρέδωσε τα αρχαία που βρήκε, όπως νιώθει κάποιος που κάνει αυτό που θεωρεί σωστό, χρέος. Έμεινε ακόμη ο θαυμασμός αλλά και ο σεβασμός του πατέρα της γι αυτό το αρχαίο εύρημα που ένιωσε ότι δεν του ανήκει αλλά πρέπει να το παραδώσει. Το ίδιο και ο φίλος του. Είναι μια αληθινή ιστορία και σαν αυτή θα ακούσετε πολλές όσοι παραβρεθείτε στην εκδήλωση που διοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης το Σάββατο 18 Μαΐου στις 8 το απόγευμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων με θέμα: «Παραδίδοντας …. μαθήματα Πολιτισμού». Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης αναγνωρίζοντας τη μεγάλη συμβολή όλων εκείνων που έχουν παραδώσει αρχαία, θεώρησε ότι η Διεθνής Ημέρα των Μουσείων είναι η πλέον κατάλληλη για να τους τιμήσει, παρουσιάζοντας το αποτέλεσμα της απόφασής τους. Για την εκδήλωση αυτή μιλά στο «Ε» η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης Αρχαιολόγος Κωνσταντίνα Καλλιντζή.
«Ε»: Στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων με την εκδήλωση «Παραδίδοντας …μαθήματα Πολιτισμού», γιορτάζετε την Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Μιλήστε μας για την εκδήλωση της Ε.Φ.Α. Ξάνθης και πού αποσκοπεί;
Καλλιντζή: «Την εκδήλωση αυτή τη σχεδιάσαμε από κοινού με τη συνάδελφο Κυριακή Χατζηπροκοπίου με τριπλό σκοπό: να γνωρίσει στο κοινό αρχαιότητες που περιήλθαν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία με πρωτοβουλία ιδιωτών, να τιμήσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης τους πολίτες που παρέδωσαν αρχαία και να ευαισθητοποιήσει τους υπόλοιπους προς αυτή την κατεύθυνση. Για τον λόγο αυτόν έχουμε προσκαλέσει όλους εκείνους που κατά καιρούς έχουν παραδώσει αρχαία. Μέσα σε αυτούς θα βρούμε ανθρώπους της υπαίθρου όπως αγρότες και κτηνοτρόφους, αλλά και νοικοκυρές ή μαθητές σχολείων. Αυτό δείχνει έναν πηγαίο σεβασμό για το παρελθόν και μια συνειδητοποίηση του τι είναι ορθό να πράξει κανείς.
Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης, το εισαγωγικό, θα περιλαμβάνει ενημέρωση σχετικά με το νομικό, διοικητικό, πρακτικό πλαίσιο των παραδόσεων και στατιστικά στοιχεία για τα παραδοθέντα αρχαία στον Νομό Ξάνθης. Ακολούθως με δύο σύντομες διαλέξεις της Καλλιντζή και της Χατζηπροκοπίου θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα αντικείμενα που έχουν παραδοθεί κατά καιρούς με εστίαση στο τι έχουν προσφέρει στην επιστημονική έρευνα. Τέλος, θα προτείνουμε στους παρευρισκόμενους, αν θέλουν, να μας πουν τη δική τους ιστορία για μια παράδοση που έχουν κάνει ή που έχουν ασχοληθεί μαζί της ως υπάλληλοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Κατόπιν, για όσους επιθυμούν, θα υπάρξει παρουσίαση διάφορων αρχαίων από παράδοση στις αίθουσες του μουσείου και θα κλείσουμε τη βραδιά με μικρή δεξίωση στο αίθριο».
«Ε»: Ποιοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση των κατοίκων ενός τόπου ώστε να σέβονται και να προστατεύουν την αρχαιολογική του κληρονομιά παραδίδοντας αρχαιολογικά ευρήματα;
Καλλιντζή: «Ο βασικότερος παράγοντας είναι η παιδεία. Η παιδεία, που προκαλεί την συναίσθηση ότι ο αρχαιολογικός πλούτος είναι κτήμα όλων. Για τον λόγο αυτόν δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στα εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται στους μαθητές ή και σε ομάδες ενηλίκων. Προσπαθούμε να περάσουμε στη συνείδηση του κόσμου ότι ένα αρχαίο που παραδίδεται στα θεσμικά όργανα που είναι αρμόδια για την κατοχή του, συντελεί στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, και είναι ο μόνος τρόπος για να αποδοθούν στον κάθε πολίτη ή ξένο επισκέπτη που πρέπει να τα δει, να τα απολαύσει και να διδαχθεί από την ιστορία που μεταφέρουν».
«Ε»: Υπάρχουν κίνητρα που δρουν ενισχυτικά στην κατεύθυνση της παράδοσης ενός αρχαιολογικού ευρήματος και αποτρέπουν την αρχαιοκαπηλία;
Καλλιντζή: «Η μη παράδοση ενός αρχαιολογικού ευρήματος δεν βρίσκεται στους αντίποδες της αρχαιοκαπηλίας. Υπάρχουν και άλλες επιλογές, όπως π.χ. να το προσπεράσει κάποιος, να το κρατήσει ο ίδιος κλπ. Ωστόσο, ναι, πέρα από την αίσθηση ότι αυτός που παραδίδει τα αρχαία αντικείμενα που εντόπισε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία κάνει το καθήκον του, το Κράτος δίνει και οικονομικά κίνητρα, καθώς προβλέπεται αμοιβή για όποιον προβεί σε παράδοση του αρχαίου που έχει εντοπίσει. Το ύψος της εξαρτάται από την παλαιότητα, τη σπανιότητα και την κατάσταση διατήρησης του αντικειμένου. Για τον σκοπό αυτό εξετάζεται το κινητό αρχαίο από αρχαιολόγους και συντηρητές αρχαιοτήτων ώστε να καθοριστεί η αρχαιολογική και εμπορική αξία του».
«Ε»: Βοηθά την επιστημονική γνώση και την προσέγγιση του ιστορικού παρελθόντος η παράδοση αρχαίων;
Καλλιντζή: «Η Αρχαιολογία είναι επιστήμη του παρελθόντος. Με δεδομένο ότι η γνώση του παρελθόντος βοηθά στην κατανόηση του παρόντος και θέτει βάσεις και πρότυπα για το μέλλον, οποιαδήποτε νέο στοιχείο είναι χρήσιμο. Σκεφθείτε ότι ανάμεσα στα αρχαία που έχουν παραδοθεί υπάρχουν επιγραφές, νομίσματα, επιτύμβιες στήλες, αγάλματα και γλυπτά. Αλλά και «ταπεινότερα» αντικείμενα μπορεί να μας δώσουν σημαντικές πληροφορίες για το εμπόριο, την οικονομία, τα ταφικά έθιμα, την επαγγελματική ή την οικιακή ζωή κατά την αρχαιότητα. Θα σας πω το παράδειγμα μιας γυάλινης χάντρας. Μια απλή χάντρα θα μου πείτε, τι έχει να μας πει; Και όμως, μας δίνει πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής, τη χρονολόγηση, τα εργαστήρια, τον τόπο προέλευσης, τη διακίνηση αυτών των κοσμημάτων που μπορούσαν να φορεθούν σαν μεμονωμένα περίαπτα (μενταγιόν) ή σαν τμήματα περιδέραιου κλπ.. Αν ο αγρότης που την παρέδωσε την προσπερνούσε, δεν θα είχαμε όλα αυτά τα στοιχεία».
«Ε»: Αφηγηθείτε μας κάποια ιστορία παράδοσης
Καλλιντζή: «Όπως ήδη είπαμε, ιστορίες παράδοσης θα ακούσουμε την ημέρα της εκδήλωσης από ανθρώπους που έχουν παραδώσει οι ίδιοι αρχαία και θα θελήσουν να μας αφηγηθούν την εμπειρία τους».
Μαριάννα Ξανθοπούλου
