Ο Ψαραντώνης ( Αντώνης Ξυλούρης ) είναι Έλληνας μουσικός και ένας από τους πιο γνωστούς Κρητικούς λυράρηδες. Γεννήθηκε το 1942 στα Ανώγεια Μυλοποτάμου Ρεθύμνου Κρήτης και είναι αδελφός του Νίκου Ξυλούρη και του Γιάννη Ξυλούρη.
Ξεχωριστή μορφή της κρητικής μουσικής, διαθέτει φωνή με ιδιαίτερη χροιά στο παίξιμο της λύρας και των άλλων μουσικών οργάνων. Έμαθε μουσική δίπλα στο μεγαλύτερο αδελφό του το Νίκο από πολύ μικρός.
Εκπροσώπησε την Ελλάδα πολλές φορές σε φεστιβάλ του εξωτερικού. Η λύρα του Ψαραντώνη σήμερα εκτίθεται στο ΄΄ The World΄s First Global Instrument Museum ΄΄ στο Φοίνιξ της Αριζόνα των ΗΠΑ, όπου και προβάλλεται video με τον Ψαραντώνη να παίζει λύρα.
Ο Σαλή Ιλιάζ είναι ο Ψαραντώνης της Ξάνθης. Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε, τόσο περισσότερα θα κερδίσει ο τόπος. Δεν είναι λυράρης. Ποιητής και κιθαρίστας. Γεννήθηκε στις 26/10/1955 στην Βελόνη της Ξάνθης. Μεγάλωσε στη Γενισέα Ξάνθης όπου και τελείωσε το μειονοτικό δημοτικό σχολείο. Από μικρός προκειμένου να βιοποριστεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές και παράλληλα πήγαινε με τα πόδια στην Ξάνθη προκειμένου να σπουδάσει μουσική που ήταν η μεγάλη του αγάπη, γράφοντας δική του μουσική και τραγούδια.
Το 2004 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ, με 44 ποιήματα. Στα πλαίσια των ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΩΝ 2018 το εσπέρας της Κυριακής 29/7/2018 στο πνευματικό κέντρο της Γενισέας από τον εκδότη Μιχάλη Σπανίδη και τις εκδόσεις ΣΠΑΝΙΔΗ έγινε η παρουσίαση κάποιας ακόμα ποιητικής του συλλογής με 55 ποιήματα.
Ο Αντώνης Μουσαδές μελοποίησε δυο από αυτά διαβεβαιώνοντας τους πάντες ό,τι πολύ σύντομα θα τα τραγουδάει το Πανελλήνιο. Ο ίδιος ερμήνευσε στην παρουσίαση το ένα.
« Συγχώρεση είναι… Συνέχεια! Δίχως γνώση είναι…Κατάληξη!» Ο τίτλος της ποιητικής συλλογής. Μια μαύρη και μια άσπρη πεταλούδα μας μεταφέρουν σε κόσμους μαγικούς κι ονειρεμένους. Οι κιθάρες με περισσή δεξιοτεχνία από τον Σαλή και τον Αντώνη μας θυμίζουν τη μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων, μας πάνε και μας φέρνουνε σε ταξίδια που όμως έχουν κάποιο κωδικό. Την καθαρότητα της ψυχής.
Τάχει αυτά η ζωή. Αφήνει στους ποιητές, τους ερμηνευτές, τους κάθε λογής εκφραστές τον ταξιδιωτικό της χαρακτήρα. Άλλωστε σε παρόμοιες διαχρονικά οντότητες ανατρέχουμε στα δύσκολα, τα πολύ δύσκολα, τα ακατόρθωτα. Τα κάνουμε κατορθωτά. Με την Ελευθερία Αρβανιτάκη να μας λέει μέχρι τώρα πως δυνατά, δυνατά γίναν όλα δυνατά τα αδύνατα.
Εφεξής θα έχουμε μελωδό τον Αντώνη Μουσαδέ, ερμηνευτή τον δικό μας Ψαραντώνη. Τον Σαλή Ιλιάζ. Ο Δήμαρχος των Αβδήρων Γιώργος Τσιτιρίδης τοποθετήθηκε πρώτος στην παρουσίαση, ο Αστυνομικός Διευθυντής της Γενισέας Χρίστος Μαστοροστέργιος, φίλοι του ποιητή στη συνέχεια. Μεταξύ των παρευρεθέντων οι πολιτευτές Τριαντάφυλλος Παπαδόπουλος, Κώστας Μολλάς. Μια από τις σημασίες της αρχαιοελληνικής λέξης ψυχή ήταν η πεταλούδα. Με τα φτερά της ορθάνοιχτα απεικονίζεται στο εξώφυλλο της ποιητικής συλλογής του Σαλή Ιλιάζ.
– Με παραλλάσσουσα μορφή είδα να την εκφράζουν επιστρέφοντας από τη Γενισέα οι Σαμαρείτες και Διασώστες του Ερυθρού Σταυρού στον όμιλο αντισφαίρισης στις 10.05 μ.μ. παρέχοντας τις πρώτες βοήθειες σε τραυματισθείσα αθλήτρια του 4ου Πανελλαδικού Τουρνουά Αντισφαίρισης – που διεξάγεται στην πόλη μας.
Στέλιος Αρσενίου
