Αντιδράσεις από τους δικηγόρους για το νέο Νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης που θεσπίζει την υποχρεωτική επίλυση συγκεκριμένων διαφορών από διαμεσολαβητή
Θέτουν θέματα αντισυνταγματικότητας, διασφάλισης της αμεροληψίας και πιθανότητας εκτίναξης του κόστους για τους πολίτες. Δεν λειτούργησε ευρέως μέχρι σήμερα ο θεσμός-Μόλις μία υπόθεση στην Ξάνθη
Οξείες αντιδράσεις από τον νομικό κόσμο της χώρας συνοδεύουν το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τον θεσμό της διαμεσολάβησης, του οποίου η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις 28 Δεκεμβρίου κι έκτοτε έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες τόσο από την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας που συνεδρίασε εκτάκτως την Κυριακή, όσο και από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, η οποία μάλιστα είχε ζητήσει και παράταση της διαβούλευσης έως τις 27 Ιανουαρίου, αλλά δεν εισακούστηκε.
Τι αλλάζει με το νομοσχέδιο «Κοντονή»
Η διαμεσολάβηση είναι ένας τρόπος εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών, ο οποίος διαρκώς κερδίζει έδαφος διεθνώς, καθώς διευθετεί σε σύντομο χρόνο ιδιωτικές διαφορές. Το θετικό της διαδικασίας είναι πως συμβάλει στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν εύκολα με εξωδικαστικό τρόπο.
Έως σήμερα, σύμφωνα με το νόμο 3898/2010, με διαμεσολάβηση επιλύονται διαφορές ιδιωτικού δικαίου για τις οποίες τα μέρη έχουν εξουσία διάθεσης του αντικειμένου της διαφοράς. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η πλειοψηφία των διαφορών των ιδιωτών (π.χ. περιουσιακές, εμπορικές, μισθωτικές, κληρονομικές, μέρος των οικογενειακών διαφορών κλπ.). Δεν συμπεριλαμβάνονται οι διαφορές δημοσίου δικαίου (π.χ. φορολογικές διαφορές) ή διαφορές ιδιωτικού δικαίου που απαιτούν την έκδοση δικαστικής απόφασης (π.χ. διαζύγιο). Τα δε, μέρη προσέρχονται στη διαδικασία διαμεσολάβησης εκουσίως – με τη δική τους θέληση- συνοδευόμενα από τους δικηγόρους τους και με τη βοήθεια του ανεξάρτητου και αμερόληπτου διαμεσολαβητή (που οι διάδικοι επιλέγουν), διαπραγματεύονται την επίλυση της διαφοράς τους με συμφωνία, η οποία αποτυπώνεται στο πρακτικό της διαμεσολάβησης. Όλη αυτή η διαδικασία αλλάζει πλέον σημαντικά.
Με βάση το Ν/Σ σε υποχρεωτική διαμεσολάβηση θα οδηγούνται πλέον εργατικές διαφορές, υποθέσεις σχετικές με δανειακές συμβάσεις, διαφορές που σχετίζονται με τη χρήση πιστωτικών καρτών, αλλά και οικογενειακές διαφορές.
Η διαδικασία βέβαια, συνοδεύεται και από τα ανάλογα κόστη, αφού, όπως σημειώνεται, εάν δεν υπάρχει γραπτή συμφωνία των μερών, η αμοιβή του διαμεσολαβητή ορίζεται στα 100 ευρώ για τις υπηρεσίες μιας ώρας και η ελάχιστη αμοιβή που δύναται να λάβει είναι τα 250 ευρώ. Αυτό το κόστος είναι ανεξάρτητο από τις αμοιβές των δικηγόρων των δύο μερών.
Αντιδράσεις από την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων
Οι δικηγόροι της χώρας αντέδρασαν έντονα στο Ν/Σ πρωταρχικά γιατί ο χρόνος των τριών εργάσιμων ημερών για τη διαβούλευση, θεωρήθηκε εξαιρετικά σύντομος και διότι δεν τεκμηριώνεται η εισαγωγή του νομοσχεδίου με την διαδικασία του κατεπείγοντος, αφού δεν προκύπτει ότι πρόκειται για προαπαιτούμενο των θεσμών στο πλαίσιο της παρούσας αξιολόγησης. Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση: «το δικηγορικό σώμα τάσσεται σταθερά υπέρ των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών (ΕΕΔ), όπως η διαμεσολάβηση, η δικαστική μεσολάβηση και η διαιτησία, που μπορούν να συμβάλουν στην ταχεία και αποτελεσματική επίλυση των διαφορών. Αποτελεί, όμως, θεμελιακό χαρακτηριστικό του θεσμού της διαμεσολάβησης η εκούσια υπαγωγή των μερών σε αυτόν. Το δικηγορικό σώμα τάσσεται αναφανδόν κατά της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης, όπως εισάγεται με το προκείμενο νομοσχέδιο. Εισάγεται σε αδικαιολόγητα εκτατεμένο εύρος διαδικασιών και προβλέπει αυξημένο κόστος για τους πολίτες» Μάλιστα, τονίζεται ότι: «για τους λόγους αυτούς παραβιάζει το ενωσιακό δίκαιο και δημιουργεί ζητήματα συνταγματικότητας, καθώς θέτει δυσανάλογο εμπόδιο για την πρόσβαση στον φυσικό δικαστή και την παροχή δικαστικής προστασίας». Οι δικηγορικοί σύλλογοι ζητούν απόσυρση του νομοσχεδίου ή τουλάχιστον ουσιαστική τροποποίηση.
Κ. Μαλάκης: «δεν μπορεί να στερείται ο πολίτης τον φυσικό δικαστή»
Στο ίδιο μήκος κύματος, τους λόγους των αντιρρήσεων παρουσιάζει στο «Ε» ο πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου Ξάνθης Κώστας Μαλάκης, ο οποίος εξηγεί ότι η υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης μπορεί να οδηγήσει σε υπέρογκα κόστη για τους πολίτες, ενώ παράλληλα ο εξουσιοδοτημένος διαμεσολαβητής δεν παρέχει τα εχέγγυα αμεροληψίας του τακτικού δικαστή, αφού εκτός από νομικό, μπορεί να είναι και οποιοσδήποτε άλλος επιστήμονας πχ λογιστής, μηχανικός. «Το νομοσχέδιο αυτό, πέρα από τα θέματα αντισυνταγματικότητας που ενέχει, δείχνει τη ‘βουλιμία’ της κυβέρνησης να βάλει κατά του νομικού κόσμου. Μέχρι σήμερα ουδέποτε υπήρξε κάποια έκκληση για την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης, η οποία πρέπει να υποστηριχτεί μεν ως τρόπος αποσυμφόρησης των δικαστηρίων, αλλά δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική. Δεν μπορεί ο πολίτης να στερείται τον φυσικό δικαστή», σημείωσε ο κ. Μαλάκης, που δεν εξέφρασε προς το παρόν εκτιμήσεις για τη διάσταση που θα πάρουν οι αντιδράσεις ή αν τυχόν το υπουργείο Δικαιοσύνης είναι διατεθειμένο να ενδώσει στις διαμαρτυρίες του νομικού κόσμου.
Μόλις μία περίπτωση στην Ξάνθη
Πάντως, αρκετοί δικηγόροι και στην Ξάνθη εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης, καθώς το διάστημα που λειτούργησε προαιρετικά πρακτικά δεν είχε τα αποτελέσματα που απαιτούνταν, ώστε να δοθεί η δυνατότητα να κριθεί, να ελεγχθεί και να βελτιωθεί ο θεσμός. Η επιφυλακτικότητα στην προτίμηση της διαμεσολάβησης, όπως εξηγούν ακόμη και εξουσιοδοτημένοι διαμεσολαβητές, έχει να κάνει αφενός με την κουλτούρα μας που είναι συνδεδεμένη με την επίλυση διαφορών από δικαστή, αλλά και τα ενδεχόμενα υψηλά κόστη που μπορεί να προκύψουν. Άλλωστε, είναι σημαντικό ότι ο διαμεσολαβητής δεν προτείνει λύσεις, αλλά με τις προβλεπόμενες μεθόδους «δείχνει το δρόμο στα μέρη» που εκουσίως ενεπλάκησαν στη διαδικασία, να βρουν μια κοινά αποδεκτή λύση.
Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι σήμερα από την έναρξη λειτουργίας του θεσμού της διαμεσολάβησης, μόλις μία υπόθεση έχει απαντηθεί στην Ξάνθη, η οποία και ολοκληρώθηκε επιτυχώς.
Στην Ξάνθη η διαμεσολάβηση είναι γένους… θηλυκού, αφού στο σχετικό μητρώο είναι καταγεγραμμένες δέκα γυναίκες που είναι εξουσιοδοτημένες ως διαμεσολαβήτριες, με τις περισσότερες βέβαια να είναι νομικοί και ενεργές στο χώρο της δικηγορίας. Βέβαια, όπως είναι ευνόητο, η υποχρεωτικότητα αναμένεται να εκτινάξει τον αριθμό των διαμεσολαβητών.
