Παρουσίαση του νέου βιβλίου των Καλύβα – Μαραντζίδη στην Ξάνθη. Μια έρευνα για τον Εμφύλιο Πόλεμο
Κ. Ζαγναφέρης: «Το βιβλίο συμβάλλει στο να βγει ξεκάθαρα η άποψη για το τι συνέβη»
Α. Συρίγος: «Ο εμφύλιος πόλεμος εξακολουθεί να ζει μέσα μας…»
Ν. Μαραντζίδης, από κομμουνιστή παππού και κεντρώο φανατικό αντιδεξιό πατέρα
«Φως» στην πιο σκοτεινή και αιματηρή σελίδα της νεώτερης ιστορίας μας, τον εμφύλιο πόλεμο μετά την Κατοχή, που δίχασε και άφησε ανεξίτηλη την μελανή του σφραγίδα στις ψυχές αυτών που τον βίωσαν αλλά σημάδεψε και τις επόμενες γενιές ως σήμερα, επιχειρούν να ρίξουν με το βιβλίο τους «Εμφύλια Πάθη» οι καθηγητές Στάθης Καλύβας και Νίκος Μαραντζίδης. Το βιβλίο, η παρουσίαση του οποίου πραγματοποιήθηκε στην Ξάνθη την Παρασκευή στις 7 το απόγευμα στην καπναποθήκη «Π», βασίζεται σε μια πολύχρονη έρευνα – όπως σημείωσε ο κ. Μαραντζίδης, εις εκ των συγγραφέων που ήταν παρών στην εκδήλωση – που ξεκίνησε το 2004 και ίσως θα παρέμεινε στο συρτάρι αν δεν συνέβαινε ένα τυχαίο γεγονός όπου ο ίδιος έγινε στόχος μιας επίθεσης από ομάδα «αριστερών» στην Θεσσαλονίκη – όπως αφηγήθηκε. Αυτό – όπως είπε – του έδωσε το έναυσμα να ολοκληρώσει το βιβλίο με βασικό στόχο να επιχειρήσει μια «ολιστική προσέγγιση στα ιστορικά γεγονότα» και να μιλήσει χωρίς πάθος για τα …εμφύλια πάθη αναλύοντας τους δύο «μύθους»: Των νικητών και των ηττημένων. Εκτός του συγγραφέα μίλησαν για το βιβλίο ο αντιπεριφερειάρχης Ξάνθης Κώστας Ζαγναφέρης, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Άγγελος Συρίγος, ο συνταξιούχος οδοντίατρος κ. Νίκος Ιωσηφίδης. Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Δημοσιογράφος Χάρης Διαφωνίδης. Αξιοσημείωτη ήταν η προσέλευση του κοινού καθώς και το ενδιαφέρον του που εκφράστηκε με ερωτήσεις μετά το πέρας της παρουσίασης.
Κ. Ζαγναφέρης: «Το βιβλίο συμβάλλει στο να βγει ξεκάθαρα η άποψη για το τι συνέβη»
Βιωματικά προσέγγισε το θέμα του βιβλίου ο κ. Ζαγναφέρης που αφηγήθηκε πως «οι πληγές» και ο διχασμός που προκάλεσε ο εμφύλιος ήταν νωπά και καθόρισαν την δική του γενιά, μια γενιά που ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 1960: «Εκείνα τα χρόνια στην πατρίδα μου το Κιλκίς άκουγα παντού για συμμορίτες… στα χρόνια της μεταπολίτευσης αισθανόμουνα σαν απόγονος εγκληματιών επειδή ήμουν από οικογένεια Δεξιών», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαγναφέρης προσθέτοντας ότι το ΠΑΣΟΚ και η Αριστερά στη δεκαετία του ‘80 καλλιέργησαν ένα φονταμενταλισμό για το θέμα του εμφυλίου και ότι η Δεξιά λούφαζε. Αναφερόμενος στο βιβλίο είπε ότι είναι δομημένο σε 25 ερωτήσεις, οι οποίες απαντώνται με ορθολογισμό ανατρέποντας θέσφατα και στερεότυπα χωρίς ωστόσο να αποδίδονται ευθύνες στην μια ή στην άλλη πλευρά: «Το βιβλίο συμβάλλει στο να βγει ξεκάθαρα η άποψη για το τι συνέβη». Είπε χαρακτηριστικά πως στο βιβλίο γίνονται αποκαλύψεις όπως ότι η ΗΠΑ ήταν αντίθετες με την Μοναρχία στην Ελλάδα όπως το ΕΑΜ αλλά αυτό αποκρύφτηκε γιατί δεν συνέφερε στο ΚΚΕ. Καταλήγοντας ανέφερε πως άποψη του είναι πως ο εμφύλιος ήταν ένα αποτέλεσμα του διχασμού του 1922 και της Μικρασιατικής καταστροφής και ότι – όπως αναφέρεται στο βιβλίο – άρχισε μέσα στην κατοχή και όχι μετά.
Ν. Ιωσηφίδης: «Πρέπει να βάλουμε ταφόπλακα στον εμφύλιο και να προχωρήσουμε»
Ο κ. Ιωσηφίδης αναφέρθηκε και στο προηγούμενο βιβλίο του κ. Μαραντζίδη «Γιασασίν Μιλλέτ» επισημαίνοντας πως του έλυσε πολλά ερωτήματα για τους Μπαφραλήδες. Για τούτο το βιβλίο επικαλέστηκε την φράση του Μ. Χατζιδάκι: «Την ιστορία μας πρέπει να την μάθουμε πολύ καλά και μετά να την ξεχάσουμε. Μόνο έτσι θα προχωρήσουμε». Ανέφερε πως σαν παιδί έπαιξε όπως και οι συνομήλικοί του με υπολείμματα πολέμου, αφηγήθηκε δε την ιστορία του πατέρα του που ήταν στο ίδιο στρατόπεδο συγκέντρωσης με τον Ζαχαριάδη και πως τον γνώρισε. Καταλήγοντας είπε πως: «Ο εμφύλιος είναι μέσα μας, πρέπει να τον βγάλουμε… Πρέπει να βάλουμε ταφόπλακα και να προχωρήσουμε». Ενδιαφέρον επίσης παρουσίασε ένα έγγραφο ντοκουμέντο από το αρχείο του κ. Ιωσηφίδη που ήταν μια μαρτυρία κατοίκους του Λειβαδίτη που βοηθούσε τους αντάρτες. Γίνονται αναφορές στους αντάρτες που δρούσαν στην περιοχή όπως τον διαβόητο Καπετάν Βαγγέλη και τον καπετάν Μάρκο.
Α. Συρίγος: «Ο εμφύλιος πόλεμος εξακολουθεί να ζει μέσα μας…»
Ο κ. Συρίγος χαρακτήρισε «τομή» για την καταγραφή του εμφυλίου επισημαίνοντας πως το βιβλίο χωρίς πάθος μας εξηγεί τι ήταν ο εμφύλιος και πως φτάσαμε σ’ αυτόν. Αναφέρθηκε σε δικά του βιώματα – κατάγεται από τον Μελιγαλά: «Δεν ήξερα για την μεγάλη σφαγή με τους 800 νεκρούς σ’ ένα πηγάδι τα γεγονότα τον Σεπτέμβριο του 1944. Κανείς στον τόπο μου δεν μιλούσε γι αυτά. Τα έμαθα αργότερα …». «Η πραγματικότητα είναι πως δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο αλλά πολλές αποχρώσεις του γκρίζου», «… ο εμφύλιος πόλεμος εξακολουθεί να ζει μέσα μας να ζει σ’ αυτή τη χώρα. Πρόσφατο παράδειγμα όταν αναβίωσε με το δημοψήφισμα του 2015», ήταν μερικές χαρακτηριστικές φράσεις του κ. Συρίγου ενώ για το βιβλίο είπε πως «Είναι μια συμβολή στην αυτογνωσία μας».
Ν. Μαραντζίδης, από κομμουνιστή παππού και κεντρώο φανατικό αντιδεξιό πατέρα
Ο κ. Μαραντζίδης αρχικά μίλησε για την καταγωγή του και την οικογένειά του καθώς και για στιγμές που καθόρισαν και διαμόρφωσαν την πολιτική στάση του παππού και του πατέρα του αλλά και του ίδιου. Ειδικότερα με πολύ άνεση ότι ο παππούς του λεγόταν Μαράντωφ και ήταν αρχικά φιλοτσαρικός που στη συνέχεια έγινε κομμουνιστής. Ήρθε στην Ελλάδα, και ήταν γνωστή φιγούρα της Θεσσαλονίκης. Ο πατέρας του ήταν φανατικά κεντρώος φανατικός αντιδεξιός λόγω «αντιπάθειας για τον πατέρα του που ήταν διαβόητος μέθυσος» και όταν κατά τον εμφύλιο περίμενε με την μητέρα του να πάρει τρόφιμα όταν ένας τους έδιωξε λέγοντας: «Εσείς τα Ρωσάκια να πάτε στη Ρωσία να πάρετε τρόφιμα». Αυτό όπως είπε τον καθόρισε στην μετέπειτα στάση του απέναντι στην πολιτική και την ζωή. Κατά την έρευνά του για το βιβλίο στα ορεινά χωριά – όπως είπε – έμαθε πολλά άγνωστα γεγονότα και πτυχές του εμφυλίου αλλά και διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι ήταν επιφυλακτικοί και δεν ήθελαν να αναμοχλεύσουν βαθιές πληγές.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
