Καλοκαιρινές διακοπές, ραστώνη, βαρεμάρα ή συνεχείς δραστηριότητες, κατασκηνώσεις και επανάληψη της σχολικής ύλης;
Δύο ψυχολόγοι από την Ξάνθη υποστηρίζουν ότι χρειάζεται μέτρο σε όλα και ότι ο κενός χρόνος είναι απαραίτητος για τα παιδιά αλλά και τους μεγάλους
Το καλοκαίρι είναι μια ιδανική ευκαιρία να αφήσουμε τα παιδιά να τεμπελιάσουν, να νιώσουν ανία, μία ψυχολογική κατάσταση τόσο σημαντική για την ανάπτυξή τους όσο και τα σχολικά μαθήματα. «Ένα παιδί αναπτύσσεται καλύτερα όταν, όπως ένα νεαρό φυτό, το αφήνουμε ανενόχλητο στο έδαφος. Τα πολλά “ταξίδια”, η μεγάλη ποικιλία εντυπώσεων δεν είναι προς όφελός του, καθώς το καθιστούν ανίκανο να διατηρήσει μια γόνιμη μονοτονία μεγαλώνοντας». Αυτά έγραφε το 1930 ο βρετανός φιλόσοφος, μαθηματικός και ιστορικός Μπέρτραντ Ράσελ σε ένα κεφάλαιο του έργου του «Η κατάκτηση της ευτυχίας», αφιερωμένο στην πιθανή αξία της πλήξης. Σύμφωνα με τον νομπελίστα Ράσελ, η φαντασία και η ικανότητα να διαχειριζόμαστε την πλήξη (βαρεμάρα στην καθομιλουμένη) πρέπει να καλλιεργούνται από την παιδική ηλικία, διαφορετικά «μια γενιά που δεν μπορεί να αντέξει την ανία είναι μια γενιά μικρών ανθρώπων, στους οποίους κάθε ζωτική ώθηση μαραίνεται αργά σαν να ήταν κομμένα άνθη σε βάζο».
Η συνεχής απασχόληση των παιδιών και οι δραστηριότητες όλη την χρονιά
Κατά την διάρκεια του σχολικού έτους τα σύγχρονα παιδιά είναι επιφορτισμένα εκτός από τα μαθήματα του σχολείου με ένα σωρό άλλες δραστηριότητες: αγγλικά, γαλλικά ή γερμανικά, μπαλέτο, πολεμικές τέχνες, μουσική, εικαστικές δράσεις και άλλα τόσα που γεμίζουν το καθημερινό τους πρόγραμμα. Για πολλά παιδιά οι ρυθμοί αυτοί συνεχίζονται, ίσως κάπως μειωμένοι, και τους καλοκαιρινούς μήνες. Εκπαιδευτικά βιβλία για επανάληψη της ύλης που διδάχθηκαν, προετοιμασία για την ύλη της επόμενης χρονιάς, πολλές φορές θερινά εντατικά μαθήματα προκειμένου να πάρουν νωρίτερα το πτυχία κάποιας ξένης γλώσσας, κατασκηνώσεις, μουσεία, περιβαλλοντικές και αθλητικές δράσεις προκειμένου τα παιδιά να γεμίσουν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους, αφού «τα παιδιά δεν πρέπει να βαριούνται». Κατ’ επέκταση ούτε οι μεγάλοι πρέπει να βαριούνται, καθώς η αδράνεια και ο μη παραγωγικός χρόνος έχει δαιμονοποιηθεί από την κοινωνία. Κανείς δεν αρνείται ότι οι προαναφερθείσες δραστηριότητες ωφελούν την ανάπτυξη των παιδιών, σωματική, πνευματική και κοινωνική. Μήπως, όμως, το έχουμε παρακάνει; Στο «Ε» μίλησαν δύο ψυχολόγοι που έχουν οι ίδιες παιδιά αλλά ασχολούνται και επαγγελματικά με τα παιδιά και τις οικογένειές τους.
Κατ. Κουραμίδου: «Χρειάζεται μέτρο και στις δραστηριότητες αλλά και στην πλήξη»
Η κα Κατερίνα Κουραμίδου, που ειδικεύεται στην παιδοψυχολογία και στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, γνωρίζει ότι οι διακοπές είναι απαραίτητες. Τα παιδιά πρέπει να ηρεμήσουν από τους έντονους ρυθμούς μέσα στην σχολική χρονιά, για να ‘’γεμίσουν τις μπαταρίες τους’’. «Οι γονείς γινόμαστε απαιτητικοί πολλές φορές είτε γιατί θέλουμε τα παιδιά μας να μας μοιάσουν, είτε να κάνουν πράγματα που δεν κάναμε εμείς. Προσδοκούμε ό,τι καλύτερο γι’ αυτό αλλά δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι καλοί σε όλα. Κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του αντοχές και αυτό πρέπει να το διακρίνουμε και να το σεβόμαστε», λέει η κα Κουραμίδου. Ούσα μητέρα και η ίδια, έχει διαπιστώσει ότι τα παιδιά στις διακοπές μετά από λίγες εβδομάδες, κατά τις οποίες χαίρονται την απουσία του πρωινού ξυπνήματος και το σφιχτό πρόγραμμα, αρχίζουν να βαριούνται. «’’Τι θα κάνουμε;’’ είναι η ερώτηση που ακούγεται συχνά, αφού το παιδί δεν ξέρει ξαφνικά πώς να γεμίσει όλο αυτό τον χρόνο που έχει στην διάθεσή του. Υπάρχουν πολλά δημιουργικά πράγματα που μπορεί να κάνει, χωρίς άγχος, να έρθει σε επαφή με την φύση και να αναπτύξει τις κοινωνικές του δεξιότητες ερχόμενο σε επαφή με άλλα παιδιά. Παλιότερα αυτό γινόταν στις γειτονιές, όπου παίζαμε με τις ώρες. Τώρα το βλέπουμε συνήθως στους παιδότοπους, όπου τα παιδιά αναπτύσσουν δικούς τους κώδικες επικοινωνίες και δημιουργούν πολλές φορές φιλίες», σημειώνει η ίδια, τονίζοντας ότι είναι σημαντικό να δίνεται στο παιδί η ελευθερία και η δυνατότητα πρωτοβουλιών, πάντα με οριοθέτηση.
Ιω. Διαμαντοπούλου: «Όλοι έχουμε ανάγκη από την πολυτέλεια του κενού χρόνου, ώστε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας χωρίς περισπασμούς»
Την ανάγκη της προσωρινής πλήξης υποστηρίζει και η ψυχολόγος Ιωάννα Διαμαντοπούλου, σχολιάζοντας την υπεραπασχόληση που βιώνουν τα παιδιά όλη την χρονιά. «Πρέπει να βαρεθούν και λίγο, γιατί αυτή η βαρεμάρα, η πλήξη θα προκαλέσει την φαντασία τους. Θα τους δώσει τον χρόνο και την δυνατότητα να ανακαλύψουν τον εαυτό τους», ανέφερε, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: «Παρότι και η ίδια ειδικός, βλέπω ότι οι γονείς έχουμε παρασυρθεί λίγο από τους ειδικούς που κάνουν λόγο για ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, για δημιουργική απασχόληση, και γεμίζουμε ασφυκτικά το πρόγραμμά τους». Παραδέχεται ότι οι περισσότεροι γονείς επηρεάζουν ο ένας τον άλλο στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις τους, όταν η συζήτηση περιστρέφεται στις δραστηριότητες που θα στείλει ο καθένας το δικό του παιδί: «Για να μην νιώσουμε και οι ίδιοι μειονεκτικά ότι τους στερούμε κάτι, τα κατευθύνουμε, χωρίς να έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν. Είναι θεμιτό να περνάει το παιδί από διάφορους χώρους και δραστηριότητες για να δει πού τα καταφέρνει και πού έχει κλίση. Οι τάσεις του καθενός μας διαμορφώνονται από μικρή ηλικία, από την ιδιοσυγκρασία μας και τις προσλαμβάνουσες του περιβάλλοντος που ζούμε, οπότε το κάθε παιδί μπορεί να βρει την δική του έφεση». Καταλήγοντας η κα Διαμαντοπούλου τόνισε ότι τίποτα δεν είναι απόλυτα κακό ή καλό, αλλά εξαρτάται από την ποσότητα, την συχνότητα και την ένταση που γίνεται. «Όλοι έχουμε ανάγκη από αυτό που εγώ ονομάζω ‘’πολυτέλεια του κενού χρόνου’’, ώστε να δούμε λίγα λεπτά τον εαυτό μας χωρίς περισπασμούς».
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
