Από το σοκ που προκάλεσε ο πρωτόγνωρος έλεγχος κεφαλαίων το καλοκαίρι του 2015 μέχρι τον μακρινό ορίζοντα άρσης τους
Πώς και πόσο ζημίωσε την οικονομία και τους επιχειρηματίες της Ξάνθης η περιορισμένη πρόσβαση στα χρήματά τους – Για σοβιετοποίηση κάνουν λόγο παράγοντες της τοπικής αγοράς
Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν την Παρασκευή από τότε που η Ελλάδα έμαθε τι σημαίνει ο οικονομικός όρος «capital controls» και οι Έλληνες είδαν τις τράπεζες να μένουν κλειστές για διάστημα περίπου ενός μήνα. Φόβος, ταραχή και πανικός, αβεβαιότητα και ατελείωτες ουρές στα ΑΤΜ χαρακτήρισαν το καλοκαίρι του 2015, που φαίνεται τόσο μακρινό, σαν να προσπαθεί να ξορκιστεί από την μνήμη. Οι περισσότεροι στήθηκαν αρκετές φορές σε ουρά ΑΤΜ, ενώ όλοι λίγο-πολύ είχαμε αγχωθεί για την τύχη των όποιων τραπεζικών μας υπολοίπων. Κατά πολλούς, η κυβέρνηση και ο τότε υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, είχαν εξαναγκαστεί να επιβάλλουν το συγκεκριμένο καθεστώς υποκύπτοντας σε έξωθεν πιέσεις προκειμένου να μην διαταραχθεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, μέρος του οποίου αποτελεί και το ελληνικό. Η κατάσταση παρουσιαζόταν ως προσωρινή, αλλά μόνο τέτοια δεν φαίνεται να είναι, προκαλώντας μεγάλες οικονομικές ζημιές σε επιχειρήσεις.
Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού και για τα capital controls
Όσοι επέμεναν ότι το «προσωρινή» σήμαινε τουλάχιστον αρκετούς μήνες περιορισμών χαρακτηρίζονταν ως καταστροφολόγοι, καθώς οι περισσότεροι πίστευαν ότι δεν θα μπορούσε να διαρκέσει αυτή η κατάσταση της ουράς στο ΑΤΜ με συγκεκριμένο ποσό ανάληψης, έλλειψη χαρτονομισμάτων κλπ. Το προσωρινό διαρκεί ήδη δύο χρόνια και συνεχίζει με μια μικρή ελάφρυνση, χωρίς όμως κανείς να μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε θα λήξει αυτή η ιδιότυπη οικονομική ομηρία των Ελλήνων. Και μπορεί η πλειοψηφία των πολιτών να έχει συνηθίσει, αποδεχθεί και ρυθμίσει την ζωή της με τα δεδομένα αυτά, καθώς δεν είναι πολλοί αυτοί που έχουν μεγάλα ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, οι πραγματικές όμως ζημιές στην ήδη καθημαγμένη και προ των capital controls επιχειρηματικότητα ίσως είναι ανεπανόρθωτες.
«Σοβιετοποίηση» της ελληνικής οικονομίας βλέπουν παράγοντες της τοπικής αγοράς
Το πλήγμα στην Οικονομία ήταν τεράστιο με την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων και ειδικά στο χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Εμφανίστηκε μείωση των επενδύσεων από εγχώριες αλλά κυρίως ξένες επιχειρήσεις, μείωση των εξαγωγών, “αιματηρό” brain drain και ανεργία, μεγάλο ‘’πισωγύρισμα’’ και παράταση της ύφεσης. Το όριο αναλήψεων στα 60 ευρώ ημερησίως ‘’πάγωσε’’ τις συναλλαγές, κάτι που έφερε την αντίστροφη μέτρηση για τις επιχειρήσεις και τα δεκάδες χιλιάδες λουκέτα το επόμενο διάστημα. Όπως σημείωσε μιλώντας στο «Ε» η πρόεδρος της ΟΕΒΕ Ξάνθης, Μαίρη Τσιακίρογλου: «Οι πολίτες περιόρισαν τις συναλλαγές και τα έξοδά τους στα απολύτως απαραίτητα, οπότε αυτόματα υπήρξε μείωση της αγοραστικής κίνησης και όχι μόνο πρακτικές δυσκολίες στην προμήθεια των αναγκαίων για τις επιχειρήσεις. Είναι αλήθεια ότι το 2014 είχαν μπει οι βάσεις και αναμενόταν μια έστω και μικρή ανάπτυξη. Αυτή την είχε αισθανθεί η αγορά και ο κόσμος και υπήρχε ελπίδα για βελτίωση. Μετά τις εκλογές του 2015, την πολύμηνη διαπραγμάτευση και κυρίως μετά την επιβολή των capital controls και την διενέργεια δημοψηφίσματος η οικονομία μπήκε σε μια φάση νέας ύφεσης. Αυτό ήταν και η ταφόπλακα για την αγορά, που μετά βίας επιβίωνε. Τσακίστηκαν έτσι όχι μόνο οι επιχειρήσεις, αλλά γενικότερα η ελληνική κοινωνία, που φαίνεται ότι ωθείται σε μια σοβιετοποίηση, όπως δήλωσε πρόσφατα και ο κ. Πολάκης».
Μια οδυνηρή εμπειρία του συνεχίζεται
Στην πρώτη επέτειο των capital controls πέρυσι και ενώ οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας εύχονταν την άρση τους έως τα τέλη του 2016, συμπληρώνονται δύο χρόνια κεφαλαιακών περιορισμών με αόριστο ακόμη τον ορίζοντα της κατάργησής τους. Η εκταμίευση της δόσης για την πληρωμή των υποχρεώσεων της χώρας τον Ιούλιο ‘’ξεκλείδωσε’’ μία μικρή ελάφρυνση των περιορισμών για τις επιχειρήσεις με στόχο την διευκόλυνση των εισαγωγών. Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ξάνθης, Στέλιος Μωραΐτης, έκανε λόγο για μια οδυνηρή εμπειρία που συνεχίζεται. «Η οικονομία και η επιχειρηματικότητα έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα και αυτό αποτυπώνεται σε έρευνες που έχουν γίνει. Σε συνδυασμό με τις κατασχέσεις που επιβάλλονται αν συνεχιστεί το καθεστώς των κεφαλαιακών περιορισμών θα είναι λίγοι αυτοί που θα μπορούν να πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές, να κινηθούν. Τα προβλήματα του επιχειρείν ήταν μεγάλα και επιτάθηκαν με το μέτρο αυτό, ενώ η δυσπραγία δεν περιορίζεται μόνο σε κάποιους τομείς, αφού αγγίζει όλη την αγοραστική και εμπορική αλυσίδα. Κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα έχει καμφθεί, αν και ο τομέας των εξαγωγών ίσως λιγότερο από όσο πιστεύεται. Είναι σίγουρα ένα τέλμα από το οποίο δύσκολα θα βγει ο επιχειρηματικός κόσμος», ανέφερε ο ίδιος.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
