Κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου γιορτάζεται η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας. Έχει τις ρίζες της στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και δικαίωμα ψήφου. Θεσμοθετήθηκε το 1977 από τον ΟΗΕ, ο οποίος κάλεσε όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Παράλληλα από το 2008 και κάθε χρόνο στις 15 Οκτωβρίου, γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας Αγρότισσας, σύμφωνα με το ψήφισμα του ΟΗΕ 62/136 που αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο και τη συμβολή της γυναίκας της υπαίθρου, στην ενίσχυση της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας και στην εξάλειψη της φτώχειας στις αγροτικές περιοχές.
Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% του συνολικού ενεργού πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές της ΕΕ και το 45% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ο διαχωρισμός των φύλων στην αγορά εργασίας σημαίνει ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εργάζονται σε χαμηλόμισθες θέσεις και να μην έχουν πολλούς διοικητικούς ρόλους. Η εκπαίδευση, η ηλικία και το στάδιο του κύκλου ζωής είναι επίσης παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση στην αγορά εργασίας των γυναικών. Το μερίδιο των αυτοαπασχολούμενων γυναικών στην ΕΕ διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Το ένα τρίτο όλων των ανθρώπων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ζουν σε αγροτικές περιοχές της ΕΕ. Το ποσοστό του πληθυσμού(ιδιαίτερα στις γυναίκες) που διατρέχει κίνδυνο φτώχειας σε αγροτικές περιοχές είναι ιδιαίτερα υψηλό σε εκείνα τα κράτη μέλη με υψηλό κίνδυνο φτώχειας γενικότερα. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2013, το 16,6% του πληθυσμού της ΕΕ-28 εκτιμήθηκε να είναι σε κίνδυνο φτώχειας. Τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφανίζονται στην Ελλάδα (23,1%), τη Ρουμανία(22,4%), τη Βουλγαρία (21,0%), τη Λιθουανία (20,6%) και την Ισπανία (20,4%).
Περίπου το 30% των κατόχων αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ είναι γυναίκες, ενώ σημαντική είναι η συμβολή τους στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων (εμφανίζοντας ιδιαίτερη ευαισθησία σε ορθές γεωργικές πρακτικές), καθώς αποτελούν το 1/3 των ατόμων που απασχολούνται άμεσα στη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Στους μεταποιητικούς κλάδους το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 50%. Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού , της οικοτεχνίας , της επεξεργασίας και παραγωγής τροφίμων με παραδοσιακούς τρόπους, είναι μερικά από τα παραδείγματα όπου οι γυναίκες συχνά κυριαρχούν και εμφανίζουν υψηλό βαθμό καινοτομίας, συλλογικότητας και αντίληψης του νέου περιβάλλοντος.
Οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για το 80% της αγοράς καταναλωτικών αγαθών και τροφίμων και κύριοι φορείς λήψης αποφάσεων όταν πρόκειται για δαπάνες που αφορούν το σπίτι, κάτι που τις καθιστά ισχυρή δύναμη της αγοράς.
Ταυτόχρονα οι γυναίκες στελεχώνουν επάξια υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης, εκπαίδευσης και περίθαλψης σε αγροτικές περιοχές.
Από τα παραπάνω είναι εμφανής η συνεισφορά της γυναίκας στη διατήρηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής της υπαίθρου. Ωστόσο, η προσφορά της πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται, αντιμετωπίζει ανισότητα στις ευκαιρίες ανέλιξης, και συχνά ο ρόλος της περιορίζεται σε βοηθητικός.
Με αφορμή λοιπόν την φετινή παγκόσμια μέρα, πρέπει να καταστίσουμε σαφές ότι αν θέλουμε εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οφείλουμε να εφαρμόσουμε πολιτικές με τις οποίες κάθε πολίτης, ανεξάρτητα από το φύλο, από την καταγωγή, από το βιοτικό επίπεδο, θα έχει τις ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης και ισότιμη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες.
Οι πολιτικές αυτές, θα πρέπει να στοχεύουν στην ενίσχυση των δυνατοτήτων των γυναικών, στην αναβάθμιση των γνωστικού τους αντικειμένου, στη διεύρυνση της συμμετοχής τους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, στη διευκόλυνση στην πρόσβασή τους στην αγροτική επιχειρηματικότητα και στις ενώσεις παραγωγών.
Η αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ο Ορίζοντας 2020 για την έρευνα και την καινοτομία, αλλά και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην Αγροτική και Περιφερειακή Ανάπτυξη, της οποίας βασικός πυλώνας είναι η γυναίκα. Είναι ώρα να λάβει τη θέση που της αξίζει.
Το κείμενο αυτό γράφτηκε για τις γυναίκες της υπαίθρου, αλλά είναι αφιερωμένο σε κάθε γυναίκα, η οποία διεκδικεί ισότητα σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής.
Άλκης Κίσσας
