Έκθεση αρχαίων οργάνων, σεμινάρια εκμάθησης αρχαίας λύρας, αρχαία επιτραπέζια παιχνίδια και μια μοναδική συναυλία-ταξίδι στον χρόνο
Η πειραματική ομάδα της ΦΕΞ ‘’Χρυσαλλίδα’’ ανοίγει νέους μουσικούς ορίζοντες με μια πρώτη παρουσίαση το ερχόμενο Σάββατο
Πολλοί από εμάς γνωρίζουμε την αρχαία ελληνική λύρα από παραστάσεις σε αμφορείς και γλυπτά με τα οποία έχουμε έρθει σε επαφή έστω και μέσα από τα σχολικά βιβλία. Πόσοι είναι όμως αυτοί που γνωρίζουν ότι τα τελευταία δύο περίπου χρόνια η αρχαιοελληνική λύρα βιώνει μία πρωτοφανή διάδοση σε παγκόσμιο επίπεδο; Παραστάσεις με συνοδεία του αρχαίου αυτού οργάνου και συναυλίες δίνονται από την Ιαπωνία έως τον Καναδά και από τη Φινλανδία έως τη Χιλή. Οργανοπαίκτες πλέον ηχογραφούν και συνθέτουν σε δεκάδες χώρες του εξωτερικού, ανάμεσα στους οποίους και ο Michael Levy, ο γνωστότερος παίκτης αρχαίας λύρας παγκοσμίως. Για να γνωρίσει και το φιλόμουσο κοινό της Ξάνθης την μουσική αυτή παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων, η ομάδα της ΦΕΞ ‘’Χρυσαλλίδα’’, ο Πολυχώρος Seikilo και η Οργανοποιία ‘’Αναστάσιος’’ από την Θεσσαλονίκη διοργάνωσαν μία έκθεση Αρχαίων Ελληνικών οργάνων, στο πλαίσιο της ημερίδας «Το Κάλεσμα των Μουσών». Στον χώρο Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ξάνθης, το Σάββατο 15 Οκτωβρίου, θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε αυτά ακριβώς τα όργανα που ταξιδεύουν πλέον σε ολόκληρο τον κόσμο: αρχαίες λύρες (χέλυς και βάρβιτος), φόρμιγξ, κιθαρίς, σαμβύκη και μπεντίρ.
Από την σύγχρονη πειραματική μουσική στην αρχαία ελληνική
Το «Ε» επικοινώνησε με έναν εκ των διοργανωτών, τον Μιχάλη Ελαφρό από την ‘’Χρυσαλλίδα’’, για να μας εξηγήσει τι τους οδήγησε στην ανάληψη μιας τέτοιας πρωτότυπης πρωτοβουλίας. Όπως ανέφερε ο κ. Ελαφρός, η ‘’Χρυσαλλίδα’’ δημιουργήθηκε με σκοπό να καλύψει τις μουσικές και μη δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στην Ξάνθη από το 2005 με βασικούς διοργανωτές δύο μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς της πόλης, την Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ) και το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ). Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 60 εκδηλώσεις, έχοντας φιλοξενήσει περισσότερους από 120 καλλιτέχνες από την Ελλάδα και άλλες 12 χώρες. «Ασχολούμαστε με μη συμβατικές μουσικές και κυρίως της σύγχρονης πειραματικής σκηνής», δήλωσε ο κ. Ελαφρός, «ενώ για πρώτη φορά αποφασίσαμε να δώσουμε βήμα σ’ αυτή την σπάνια προσπάθεια αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής μουσικής, κάτι που πολύ δύσκολα βλέπει και ακούει κανείς στην επαρχία». Ουσιαστικά, η έκθεση και η συναυλία φιλοδοξούν να γίνουν η αφορμή για την πρώτη επαφή των ενδιαφερομένων, ώστε να δημιουργηθεί ένα μουσικό εργαστήρι και στην πόλη μας.
Πειραματική αναβίωση με επιστημονικά δεδομένα
Όπως τόνισε ο κ. Ελαφός, η δουλειά που έχει γίνει από την ομάδα της κας Παλερά, το Seikilo και την οργανοποιία ‘’Αναστάσιος’’ είναι πολύ υψηλού επιπέδου, αφού τα όργανα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν σε συνεργασία με τα 3D Labs του Διεθνούς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τα SoundLabs του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την δυνατότητα να δουν από κοντά, να αγγίξουν και να παίξουν με ανακατασκευές αρχαίων μουσικών οργάνων, να γνωρίσουν τους ανθρώπους πίσω από το πρωτοποριακό αυτό project, να δουν στιγμές από όλα τα στάδια ανάπτυξης και κατασκευής και να ανακαλύψουν πόσο εύκολο είναι κάποιος, με μηδαμινή ή βασική μουσική εκπαίδευση, να “εκφραστεί” παίζοντας με μία αρχαία λύρα. Μάλιστα, ήδη εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον για συμμετοχή σε σεμινάρια.
Παρουσίαση άγνωστων αρχαίων ελληνικών επιτραπέζιων παιχνιδιών
Εκτός όμως από το μουσικό κομμάτι, θα παρουσιαστούν πρωτότυπα επιτραπέζια αρχαία ελληνικά παιχνίδια. Μετά από μελέτη και έρευνα πλήθους ιστορικών πηγών αρχαίων Ελλήνων και σύγχρονων επιστημονικών ερευνών από όλο τον κόσμο, συλλογή και ανάλυση διαγραμμισμών που βρέθηκαν χαραγμένοι σε αρχαιολογικά ευρήματα και αναπαραστάσεις μελανόμορφων αγγείων που εκτίθενται σε μουσεία εντός και εκτός Ελλάδας, δημιουργήθηκε μία σειρά αρχαίων πνευματικών παιχνιδιών. Από την «αρχαία τριάς» (όπου η απλότητα κίνησης των πεσσών της κρύβει το πραγματικό στρατηγικό πνεύμα των αρχαίων) έως την «πέττεια του Αχιλλέα» (την οποία χρησιμοποίησε ως παιχνίδι μαντικής, παίζοντας με τον Αία κατά τον Τρωϊκό Πόλεμο), οι χειροποίητες αυτές κατασκευές συνδυάζουν φυσικά και σύγχρονα υλικά, και στοχεύουν στην πιστή αναπαραγωγή των πνευματικών αυτών παιχνιδιών με ιστορία αιώνων μέσω της χρήσης state-of-the-art τεχνολογιών. Παράλληλα με την έκθεση, θα πραγματοποιηθεί και μία σύντομη συναυλία, όπου οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν την αρχαιότερη ολοκληρωμένη μελωδία που διασώζεται σήμερα παγκοσμίως, τον γνωστό Επιτάφιο του Σείκιλου, άλλες σωζόμενες αρχαίες μελωδίες, καθώς και σύγχρονους αυτοσχεδιασμούς με τη συνοδεία μίας 11χορδης αρχαίας λύρας τύπου χέλυς, φωνής και αρχαίου ντουντούκ.
Σε περίπτωση που υπάρξει το ανάλογο ενδιαφέρον, είναι δυνατή η διοργάνωση εργαστηρίου γνωριμίας και εκμάθησης της αρχαίας λύρας από επαγγελματία μουσικό σε τμήματα 4-5 ατόμων, για οργανοπαίκτες ή μη. Στόχος των μαθημάτων αυτών είναι να γίνει αναφορά στον τρόπο που προσέγγιζαν οι αρχαίοι Έλληνες τη μουσική, τόσο στο όργανο όσο και κοινωνικά. Να διδαχτεί η βασική θεωρία της αρχαιοελληνικής μουσικής, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Αριστόξενου (μαθητή του Αριστοτέλη), να μάθει ο εκτελεστής να παίζει με τη λύρα κάποιες απλές αρχαιοελληνικές μελωδίες και το αρχαιοελληνικό κομμάτι «Ο Επιτάφιος του Σείκιλου», έως ότου μπορεί ο εκτελεστής να παίζει στην λύρα ακόμη και σύγχρονα κομμάτια. Για όσους μάλιστα δεν έχουν δική τους λύρα, θα μπορούν να χρησιμοποιούν ένα από τα όργανα που παραχωρεί το μουσικό ατελιέ SEIKILO σε συνεργασία με την Οργανοποιία ‘’Αναστάσιος’’.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
