100 χρόνια μετά οι Πόντιοι της Ξάνθης ‘’δεν ξεχνούν’’ την τραγική μοίρα των προγόνων τους
Εκδηλώσεις στην πόλη της Ξάνθης και σε χωριά μέχρι την Κυριακή 22 Μαΐου
Η Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου καθιερώθηκε το 1994 με απόφαση της Ελληνικής Βουλής και τιμάται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου. Την ημερομηνία αυτή του 1919, και κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και άρχισε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντιακού Ελληνισμού, στο πλαίσιο του Απελευθερωτικού Αγώνα των Τούρκων. 200.000 – 350.000 είναι οι Ελληνoπόντιοι, που εξολοθρεύτηκαν από τους Νεότουρκους κατά την περίοδο 1916-1923.
Μαζική εξόντωση και μετακίνηση πληθυσμών
Το 1908 ήταν μια χρονιά–ορόσημο για τους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αφού τότε εκδηλώθηκε και επικράτησε το κίνημα των Νεότουρκων, που έθεσε στο περιθώριο τον Σουλτάνο. Πολλές ήταν οι ελπίδες που επενδύθηκαν στους νεαρούς στρατιωτικούς για μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της θνήσκουσας Αυτοκρατορίας. Σύντομα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, εκπονώντας ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, επωφελούμενοι της εμπλοκής των ευρωπαϊκών κρατών στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ελληνικό κράτος, απασχολημένο με το «Κρητικό Ζήτημα», δεν είχε τη διάθεση να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο με την Τουρκία. Με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους» εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας» («Αμελέ Ταμπουρού»). Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες. Οι περισσότεροι πέθαιναν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες.
19 Μαΐου 1919: η αρχή του τέλους
Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην «τελική λύση». Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000. Όσοι γλίτωσαν από το κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα. Με τις γνώσεις και το έργο τους συνεισέφεραν τα μέγιστα στην ανόρθωση του καθημαγμένου εκείνη την εποχή ελληνικού κράτους και άλλαξαν τις πληθυσμιακές ισορροπίες στη Βόρειο Ελλάδα.
Με αρκετή, ομολογουμένως, καθυστέρηση, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Εκδηλώσεις μνήμης σε όλη την Ξάνθη
Σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, φέτος οι εκδηλώσεις για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου θα πραγματοποιηθούν στις 22η Μαΐου, ημέρα Κυριακή. Σήμερα θα πραγματοποιηθεί στις 19:30 στον χώρο του Μνημείου Προσφυγικού Ελληνισμού στην πλ. Ελευθερίας τρισάγιο από τον Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου με συμμετοχή των Συλλόγων Ποντίων Ξάνθης. Την Κυριακή θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση στο Καθεδρικό Ναό της Του Θεού Σοφίας στις 10:30, ενώ σύντομη ομιλία για το χρονικό της ημέρας θα αναγνωσθεί από την κα Κλεάνθη Τσανοπούλου. Στην συνέχεια, θα γίνει κατάθεση στεφάνων στον χώρο του Ηρώου από τις αρχές της πόλης, ενώ θα ακολουθήσει δεξίωση στην Λέσχη του Συλλόγου Ποντίων Ξάνθης (πάρ. Θερμοπυλών 8). Επιμνημόσυνη δέηση θα τελεστεί την Κυριακή και στον Ι. Ναό Κωνσταντίνου και Ελένης Λυκοδρομίου, ενώ στις 29 Μαΐου θα πραγματοποιηθούν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Γενοκτονίας Ποντιακού Ελληνισμού στον Κεχρόκαμπο στις 11:30, με ομιλητή τον καθηγητή Ιστορίας Νέου Ελληνισμού Κωνσταντίνο Φωτιάδη.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
