Η τιμή στον τιμώμενο επιστρέφει στον τιμώντα στο ΔΠΘ
Επίτιμος Διδάκτορας του Δημοκριτείου ο μεγάλος αρχιτέκτονας, ιστορικός και αρχαιολόγος
Το απόγευμα της Τετάρτης 24 Φεβρουαρίου, στο Αμφιθέατρο στα Προκάτ της Πολυτεχνικής Σχολής του ΔΠΘ στην Ξάνθη, πραγματοποιήθηκε η τελετή αναγόρευσης του Ομότιμου Καθηγητή Νικολάου Μουτσόπουλου σε επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΔΠΘ. Αφού προσφώνησαν τον τιμώμενο ο πρύτανης του ΔΠΘ κ. Αθανάσιος Καραμπίνης, ο πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Χρήστος Καραγιάννης, ενώ τον έπαινο εκφώνησε ο εισηγητής Καθηγητής Νικόλαος Λιανός, Υπεύθυνος του Εργαστηρίου Μορφολογίας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Στο τέλος της εκδήλωσης ο κ. Μουτσόπουλος μίλησε από στήθους αναφορικά με τις παλαιές οχυρώσεις στα υψώματα γύρω από την Ξάνθη και γενικώς για τις οχυρώσεις της ευρύτερης περιοχής, αντικείμενο με το οποίο ασχολήθηκε στην πολύχρονη ερευνητική του δραστηριότητα.
Έπαινος του τιμωμένου από τον Καθηγητή Νικόλαο Λιανό
Ο κ. Λιανός αναφέρθηκε στην καταγωγή και στις σπουδές του κ. Μουτσόπουλου κοντά σε σπουδαίους δασκάλους όπως τον Πικιώνη, τον Χατζηκυριάκο – Γκίκα, τον Ορλάνδο, τον Εγγονόπουλο, τον Τσαρούχη, τον Παναγιώτη Μιχελή και άλλους. Ο τιμώμενος ασχολήθηκε με την Βυζαντινή Ιστορία και Τέχνη καθώς και την αναστήλωση και οργάνωση μουσείων, ενώ συνέχισε με υποτροφία στη Γαλλία, όπου παρακολούθησε στη Σορβόννη τους σπουδαίους βυζαντινολόγους, καθηγητές Paul Lemerle και Andre Grabar. Η διδακτορική διατριβή του στο Μετσόβειο με θέμα «Η αρχιτεκτονική των Εκκλησιών και των Μοναστηριών της Γορτυνίας» βαθμολογήθηκε με άριστα. Το 1958 εξελέγη παμψηφεί Τακτικός Καθηγητής στην έδρα Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας στη νεοσύστατη Αρχιτεκτονική Σχολή του ΑΠΘ, όπου δίδαξε για περισσότερα από 35 χρόνια, ενώ διετέλεσε διευθυντής του αντίστοιχου Εργαστηρίου καθώς και του Μουσείου Αρχιτεκτονικής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.
Αφιέρωση στην μελέτη των μνημείων της Β. Ελλάδας και διάσωση πολλών
Όταν ήρθε στη Θεσσαλονίκη από την Αθήνα αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη μελέτη της περιοχής και των μνημείων της. Λόγω της ιδιαίτερα αναπτυγμένης επιστημονικής ευσυνειδησίας του, θεώρησε υποχρέωσή του να τα γνωρίσει σε βάθος και συνδέθηκε απόλυτα με την πόλη και την ευρύτερη περιοχή, σε βαθμό μάλιστα που μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε απόλυτα ταυτισμένος με την αρχιτεκτονική επιστήμη του βορειοελλαδικού χώρου. Στα πλαίσια της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας δημιούργησε Αρχείο Αρχιτεκτονικών Σχεδίων και Μουσείο Αρχιτεκτονικών Προπλασμάτων με χαρακτηριστικά παραδείγματα της παραδοσιακής βορειοελλαδικής αρχιτεκτονικής, η αξία των οποίων σήμερα είναι ανεκτίμητη, εξαιτίας της ακρίβειας της αποτύπωσης και γενικότερα της καταγραφής, αλλά και επειδή τα περισσότερα από αυτά τα κτήρια (αγροτικά, αστικά και εκκλησιαστικά) δεν υφίστανται πλέον, δηλαδή έχουν καταστραφεί.
Πρωτοπόρος στην βυζαντινή Αρχιτεκτονική, Τέχνη και Ιστορία
Διοργάνωσε πολλά Διεθνή Συνέδρια με θέμα την Αρχιτεκτονική των Βυζαντινών Μνημείων της Μακεδονίας και τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, ενώ ο ίδιος έλαβε μέρος σε τουλάχιστον 150 επιστημονικά συνέδρια. Έδωσε διαλέξεις σχετικές με το αντικείμενο των επιστημονικών του ερευνών και κυρίως με τα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά Αρχιτεκτονικά Μνημεία (Φρουριακής, Εκκλησιαστικής και Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής) με τα οποία ασχολήθηκε ιδιαίτερα αλλά και με θέματα που αφορούσαν τη βυζαντινή Τέχνη και Ιστορία. Συνολικά συνέγραψε και δημοσίευσε περισσότερες από 500 μονογραφίες, επιστημονικά άρθρα και μελέτες, ενώ διενήργησε επιστημονικές έρευνες και ανασκαφές στο Παγγαίο, στην Εύβοια, στην Καστοριά, σε νησιά του ΒΑ Αιγαίου αλλά και στα Δωδεκάνησα για την επισήμανση προϊστορικών θέσεων και μνημείων. Αξίζει δε να αναφερθεί ιδιαίτερα ο εντοπισμός και η μελέτη μεγαλιθικών μνημείων, ιδίως μενχίρ και ντολμέν σε διάφορες περιοχές της χώρας, από τη Νάξο μέχρι τη Μάνη.
«Hoca» (διδάσκαλος) πολλών αρχιτεκτόνων
Ο κ. Λιανός αναφέρθηκε στην πρώτη του επαφή με το έργο του καθηγητή κ. Μουτσόπουλου το 1974 μέσω του Ιταλού καθηγητή στο μάθημα της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστήμιου της Ρώμης, Claudio Tiberi, ο οποίος υπέδειξε τις δημοσιεύσεις του τιμώμενου καθηγητή. Περιγράφοντας πώς προέκυψε η ιδέα ο κ. Λιανός ανέφερε: «Η ιδέα για την ανακήρυξη του κ. Μουτσόπουλου ως επίτιμου διδάκτορα του Τμήματός μας προήλθε όταν στη διάρκεια συνεδρίου στην Αδριανούπολη το 2014, αφιερωμένου στη μνήμη του αρχιτέκτονα Σινάν, ο Τούρκος συνάδελφος Nevzat Ilhan με ρώτησε τι κάνει ο κ. Μουτσόπουλος. Στην αφελή μου ερώτηση αν τον γνωρίζει, μου απάντησε ότι ο κ. Μουτσόπουλος είναι για τη γενιά του ‘’hoca’’, δηλαδή ο δάσκαλος.
65 χρόνια δημιουργικής συνεισφοράς στην αρχιτεκτονική παράδοση
Σύμφωνα με τη διεθνή ακαδημαϊκή πρακτική, ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα είναι η ύψιστη τιμή που μπορεί να απονείμει ένα πανεπιστήμιο σε πρόσωπα, τα οποία έχουν καταξιωθεί στην επιστημονική περιοχή, που θεραπεύει το κάθε τμήμα. Ήταν η πρώτη φορά που το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΔΠΘ απένειμε την ύψιστη αυτή ακαδημαϊκή διάκριση σε εξέχοντα επιστήμονα της αρχιτεκτονικής. Ταυτόχρονα, το ΔΠΘ είναι και το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας, που τιμά τον καθηγητή κ. Μουτσόπουλο με αυτό τον τίτλο, «διότι είναι καθοριστική η προσφορά του στη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής και ιστορικής σκέψης στη χώρα μας, μια και ως ανεξάντλητος και ανήσυχος δάσκαλος και ερευνητής άφησε βαθιά χαραγμένη την επιστημονική και προσωπική του σφραγίδα σε πολλές γενιές μαθητών του», όπως σημείωσε ο κ. Λιανός.
Ο τελευταίος των μεγάλων αρχιτεκτόνων-ιστορικών-αρχαιολόγων
Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Λιανός αναφέρθηκε εγκωμιαστικά στον τιμώμενο με τα παρακάτω λόγια: «Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος, ακούραστος μέχρι και σήμερα εργάτης του πνεύματος, της ιστορίας της τέχνης και της αρχιτεκτονικής παράδοσης, ξόδεψε μεγάλο μέρος της ζωής και της επιστημονικής γνώσης του στην αναζήτηση, την καταγραφή, τη μελέτη και την ανάδειξη των παραδοσιακών μνημείων, όχι μόνο της Μακεδονίας και της Ελλάδας, αλλά και των Βαλκανίων και της Μεσογείου ευρύτερα. Κεντρικό ρόλο στη διδασκαλία του διαδραμάτισε η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, στηn οποία αφοσιώθηκε επί δεκαετίες, αν και το “μάθημα της παράδοσης” είναι σήμερα αρκετά περιθωριοποιημένο για τους φοιτητές των αρχιτεκτονικών σχολών της χώρας. Διαρκής επιδίωξή του ήταν να εμπνεύσει στους φοιτητές του το σεβασμό στις γνώσεις και την εμπειρία των παλιών μαστόρων, ως προϋπόθεση για σύγχρονες δημιουργίες».
Αρχίζουν να εκλείπουν οι ακαδημαϊκοί με την έννοια του ‘’λογίου’’
«Άνθρωπος – Φαινόμενο, κατά τον Π. Θεοδωρίδη, ο καθηγητής που σκιτσάριζε με την ψυχή του την ίδια, δάσκαλος των δασκάλων κατά τον Πολυνείκη Αγγέλη, είναι μόνο κάποιες από τις φράσεις που χαρακτηρίζουν τον κ. Μουτσόπουλο» ανέφερε ο κ. Λιανός, κατατάσσοντάς τον στην ξεχωριστή και σπάνια πλέον κατηγορία λογίων ανθρώπων, τους οποίους χαρακτηρίζει όχι μόνο η καλλιέργεια και οι γνώσεις στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, αλλά και η ευρυμάθεια, η σοφία και κυρίως η συνεχής αναζήτηση και η αγάπη για την έρευνα. Κλείνοντας την τιμητική του αναφορά, ο εισηγητής Νίκος Λιανός του απεύθυνε την ευχαριστία: «Δάσκαλε, σ’ ευχαριστούμε για όλα όσα μας δίδαξες, για την προσφορά σου στη γνώση και την επιστήμη της αρχιτεκτονικής και σου ευχόμαστε να είσαι πάντα γερός και να συνεχίζεις το δημιουργικό σου έργο».
