Παρά τις έντονες αντιδράσεις πήρε το ‘’πράσινο φως’’ και θα λειτουργήσει κανονικά από τον Οκτώβριο
Γ. Καλαντζής: «Ο φονταμενταλισμός ελέγχεται διά της γνώσεως. Η ακαδημαϊκή γνώση του Ισλάμ έλειπε από την χώρα»
Μετά από πολλές διαβουλεύσεις, αντιδράσεις και καθυστερήσεις δόθηκε το «πράσινο φως» του υπουργείου Παιδείας για την λειτουργία, για πρώτη φορά, τετραετούς προγράμματος Μουσουλμανικών Σπουδών εντός του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Ισλάμ θα διδάσκεται από τον φετινό Οκτώβριο στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτόνομα και όχι μόνο ως αντικείμενο της συγκριτικής θρησκειολογίας. Η «Εισαγωγική Κατεύθυνση Μουσουλμανικών Σπουδών», όπως θα είναι ο τίτλος, θα λειτουργήσει το επόμενο ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 και θα συμπεριληφθεί στο μηχανογραφικό δελτίο των υποψηφίων των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων, που ξεκινούν από σήμερα 11 Φεβρουαρίου τις δηλώσεις έως και τις 29 Φεβρουαρίου.
Πολλές οι αντιδράσεις, επικράτησε όμως ο σεβασμός της αυτονομίας των Πανεπιστημίων
Η λειτουργία της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης υπογράφτηκε τον περασμένο μήνα από τους συναρμόδιους υπουργούς, Παιδείας και Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Οικονομικών, δύο χρόνια μετά την απόφαση ίδρυσής του που έλαβε στις 7 Μαρτίου 2014 το Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ. Από τότε μεσολάβησαν οξύτατες αντιδράσεις διαφόρων πολιτικών και εκκλησιαστικών παραγόντων, με πρωτοστάτη στην Θεσσαλονίκη τον μητροπολίτη Άνθιμο, που έφτασε να δηλώσει σε κήρυγμα ότι «δεν θέλομε Ισλάμ μες στο Πανεπιστήμιο, διότι εκεί… θα χυθεί αίμα». Η αναπληρώτρια υπουργός Σία Αναγνωστοπούλου υπέγραψε αναφέροντας ότι το υπουργείο σέβεται την ακαδημαϊκή αυτονομία των πανεπιστημίων και συναινεί από τη στιγμή που δεν υπάρχει νομικό κώλυμα. Παρά την υποστήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και κορυφαίων ιεραρχών, η ίδρυση κατεύθυνσης μουσουλμανικών σπουδών αποτέλεσε εστία σφοδρής αντιπαράθεσης τόσο εντός του ΑΠΘ όσο και μεταξύ εκκλησιαστικών και εθνικιστικών κύκλων.
Στήριξη από τους 4 Μητροπολίτες και τους 3 Μουφτήδες της Θράκης
Την ίδια στιγμή η κίνηση είχε προκαλέσει πολύ θετικό αντίκτυπο στους μουφτήδες Κομοτηνής, Ξάνθης και Διδυμοτείχου, Τζεμαλή Μέτσο, Μεμέτ Εκίν Σινίκογλου και Σερίφ Δαμάτογλου, αντιστοίχως, που με κοινή επιστολή τους προς το Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ σημείωναν ότι το αίτημα για παροχή τριτοβάθμιας θρησκευτικής εκπαίδευσης στους μουσουλμάνους έλληνες πολίτες της Θράκης είναι πάγιο. Από τις 7 Μαρτίου 2014 οι τέσσερεις Μητροπολίτες της Θράκης είχαν αποστείλει κοινή δήλωση προς τον Πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ κ. Σταμούλη, με την οποία στηρίζουν την πρωτοβουλία, θεωρώντας ότι συμβάλλει στην επικοινωνία και εποικοδομητική συμβίωση μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στην Θράκη. Ταυτόχρονα στην δήλωση αναφέρουν ότι η μακρόχρονη συμβίωση μεταξύ των αυτοχθόνων χριστιανών και μουσουλμάνων έχει δημιουργήσει ιδιαίτερες συνθήκες και ανθρώπινες επικοινωνίες, δείγματα αλληλοσυμπάθειας και ανθρωπίνων σχέσεων που προάγουν την έννοια του «προσώπου», με δυνατότητα αξιοποίησης όλου αυτού του ιστορικού βιωματικού πλούτου σε ακαδημαϊκό και πανανθρώπινο επίπεδο. Όπως τονίζουν, η επιστημονική κατάρτιση επί θρησκευτικών ζητημάτων και πολιτισμού των μουσουλμάνων διδασκάλων και θεολόγων, εντός του κοινού θησαυρού, της πνευματικής και ιστορικής κληρονομιάς του τόπου μας, θα έχει ευμενείς επιπτώσεις για όλους και θα προωθήσει την καλλιέργεια και το πνεύμα του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων. Αξιοσημείωτη η αναφορά τους στην έννοια του «προσώπου», διότι αυτή ακριβώς η προσέγγιση σημαίνει ότι η Ορθοδοξία βλέπει σε κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής, φύλου κλπ, την εικόνα του Θεού. Δεν υπάρχει πιο σαφές μήνυμα για την ενότητα του ανθρωπίνου γένους και πιο ξεκάθαρη θεολογικά –αλλά και ανθρώπινα- καταδίκη κάθε είδους ρατσισμού και διακρίσεων.
Γ. Καλαντζής: «Έχουμε 4 Πατριαρχεία σε ισλαμικές χώρες και γηγενή μουσουλμανική μειονότητα»
Ο Γ. Γραμματέας Θρησκευμάτων, Γιώργος Καλαντζής, σε δηλώσεις του στο «Ε» διευκρίνισε ότι πρόκειται για απόφαση του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ και ως γνωστόν η αυτονομία και η αυτοτέλεια των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη. Επιπρόσθετα, δήλωσε ότι τόσο οι προηγούμενες όσο και η παρούσα κυβέρνηση στηρίζει αυτή την απόφαση, καθότι θεωρεί αυτονόητο να παρέχεται η δυνατότητα για σπουδές στην μουσουλμανική θεολογία εντός της χώρας, από την στιγμή μάλιστα που έχει μουσουλμανική μειονότητα και όταν τέσσερα πατριαρχεία βρίσκονται σε ισλαμικές χώρες, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Στην χώρα μας έχουμε μια γηγενή μουσουλμανική μειονότητα. Είναι έλληνες πολίτες και έχουμε υποχρέωση σύμφωνα με το Σύνταγμά μας να τους προσφέρουμε ίσο δικαίωμα πρόσβασης στην γνώση. Γι’ αυτό το υπουργείο στηρίζει αυτό το εγχείρημα που αποφάσισε το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ. Είναι μια θετική κίνηση που ωφελεί τόσο την χώρα μας, που διατηρεί άριστες σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, όσο και την Εκκλησία μας, η οποία προσφέρει τη σάρκα από τη σάρκα και το αίμα από το αίμα της για να μένουν ζωντανά τα τέσσερα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία που εδρεύουν σε ισλαμικές χώρες. Η πατρίδα μας είναι το σύνορο της Ευρώπης με τον μουσουλμανικό κόσμο, έχουμε μόνο στην Αθήνα 250.000 μουσουλμάνους και δεν έχουμε ένα πρόγραμμα σπουδών για το Ισλάμ, δηλαδή δεν μελετάμε τη μουσουλμανική θεολογία σε ακαδημαϊκό επίπεδο», τονίζοντας ότι «ο φονταμενταλισμός ελέγχεται διά της γνώσεως».
Πολύ προσεγμένο και πλούσιο πρόγραμμα σπουδών
Σύμφωνα με τον Χρυσόστομο Σταμούλη, πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2015 και εισηγητή της πρότασης για τις Μουσουλμανικές Σπουδές, θα οργανωθεί στο ΑΠΘ ανεξάρτητο 4ετές πρόγραμμα. Συγκεκριμένα:
– Εκτός από τους καθηγητές με θεολογικό αντικείμενο (ανήκουν στο Τμήμα Θεολογίας), στο πρόγραμμα θα διδάξουν πανεπιστημιακοί από τα Τμήματα Πολιτικών Επιστημών, Ιστορίας, Φιλολογίας, Νομικής, Αρχιτεκτονικής.
– Θα προκηρυχθούν πέντε θέσεις διδασκόντων με οκτάμηνη σύμβαση (γι’ αυτό απαιτείται η έγκριση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους), οι οποίοι θα διδάξουν Μουσουλμανική Θεολογία, δηλαδή το Κοράνι, και Αραβική Γλώσσα.
– Η πρόταση του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ προς το υπουργείο είναι στο πρόγραμμα να εισαχθούν το 2016 από 30 έως 50 φοιτητές.
– Το πρόγραμμα δεν θα έχει κατηχητικό χαρακτήρα, ούτε θα στοχεύει αποκλειστικά στη μόρφωση μουσουλμάνων θρησκευτικών λειτουργών. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούν να εισαχθούν υποψήφιοι ανεξαρτήτως θρησκεύματος, καταγωγής, φύλου.
– Θα επιλέγεται από τους ενδιαφερόμενους υποψηφίους των πανελλαδικών και οι απόφοιτοί του θα είναι ειδικευμένοι στη Μουσουλμανική Θεολογία, ενώ όσοι εξ αυτών είναι μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης θα μπορούν να εργαστούν ως ιεροδιδάσκαλοι Ισλαμικής Θρησκείας, και δη στη Θράκη όπου ζουν περίπου 120.000 μουσουλμάνοι.
Οι θέσεις ιεροδιδασκάλων και τι αλλάζει
Έως τώρα, τις θέσεις ιεροδιδασκάλων καταλάμβαναν (ως αναπληρωτές με ετήσια σύμβαση) απόφοιτοι ξένων πανεπιστημίων ή της τριετούς φοίτησης Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, που απευθυνόταν αποκλειστικά σε μουσουλμάνους που επιθυμούσαν να διδάξουν σε μειονοτικά σχολεία, και καταργήθηκε επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου. Οι Μουσουλμανικές Σπουδές θα προσφέρουν μια δεξαμενή νέων ιεροδιδασκάλων με αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα και τόσο το υπουργείο Παιδείας όσο και το Τμήμα Θεολογίας έχουν καταστήσει απολύτως σαφές ότι θα πρόκειται για πανεπιστημιακό πρόγραμμα σπουδών που έχει καθαρά ακαδημαϊκή και επιστημονική στόχευση και όχι κάποιου είδους ιερατική σχολή αποκλειστικά για μουσουλμάνους. Η εισδοχή της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών στο ΑΠΘ θα είναι η μόνη αλλαγή στον καμβά των 450 Τμημάτων ΑΕΙ/ΤΕΙ που θα έχουν οι φετινοί υποψήφιοι πανελλαδικών εξετάσεων σε σχέση με πέρυσι.
