Πολλοί τίτλοι βιβλίων, αύξηση των αναγνωστών, αλλά οι συνθήκες παραπέμπουν σε… άλλες εποχές
Η Αμερικανική Γωνιά, ο 3D εκτυπωτής και το πρόγραμμα Future Libraby κάνουν την διαφορά προς το παρόν
Από τον εν Αθήναις Ξανθιώτη δικηγόρο Γιώργο Αποστολίδη λάβαμε πρόσφατα ένα φωτοαντίγραφο άρθρου μεγάλης αθηναϊκής εφημερίδας με αφιέρωμα στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Γιατί να ασχοληθεί μία πανελλήνιας εμβέλειας εφημερίδα με μια επαρχιακή βιβλιοθήκη, θα αναρωτηθεί κάποιος. Ο λόγος είναι το μικρό ‘’θαύμα’’ που πέτυχε το εν λόγω ίδρυμα, που έθεσε σαν στόχο να αλλάξει την ζωή των κατοίκων της πόλης. Στην Βέροια πλέον αναρίθμητοι πολίτες απολαμβάνουν τις υπηρεσίες μιας δημόσιας βιβλιοθήκης του 21ου αιώνα. Στους χώρους της αντικρίζει κανείς την πιο υποδειγματική εκδοχή ενός υγιούς, συμμαζεμένου δημόσιου οργανισμού με την πιο αποτελεσματική λειτουργία παροχής υπηρεσιών, την στιγμή που ο δημόσιος τομέας της χώρας προσπαθεί να προσαρμοστεί στις συνθήκες της σημερινής πραγματικότητας. Η βιβλιοθήκη σφύζει συνεχώς από ζωή, από ένα ετερόκλητο πλήθος ‘’θαμώμων’’ κάθε ηλικίας. Μαθητές παίζουν, κατασκευάζουν, επινοούν, ζωγραφίζουν, φαντάζονται το μέλλον, ακούν ή διαβάζουν παραμύθια από οθόνες, σε φωλιές και μαγικά κουτιά. Άνεργοι νέοι συμπληρώνουν το βιογραφικό τους, αναζητούν προκηρύξεις θέσεων εργασίας, ενήλικοι ψάχνουν πληροφορίες σε ανακοινώσεις υπουργείων για επιδόματα, νέοι μικροεπιχειρηματίες εκπαιδεύονται στο Διαδίκτυο για να προωθούν online τα προϊόντα τους, συνταξιούχοι μαθαίνουν να στήνουν ιστοσελίδα για να αρθρογραφούν, φοιτητές συμπληρώνουν τις έρευνές τους, νοικοκυρές διαλέγουν λογοτεχνικά βιβλία, νέοι σερφάρουν σε οθόνες, μετανάστες βρίσκουν βιβλία στη γλώσσα τους, μιλούν μέσω Διαδικτύου με αγαπημένα τους πρόσωπα.
Γιατί όχι και στην Ξάνθη;
Ο κ. Αποστολίδης απέστειλε, όπως μας ενημέρωσε, το εν λόγω άρθρο και στον Δήμαρχο Ξάνθης, Χαρ. Δημαρχόπουλο, προσπαθώντας να προκαλέσει το ενδιαφέρον του δήμου και των διανοούμενων της πόλης, ώστε να αποκτήσει και η Ξάνθη μια σοβαρή και σύγχρονη βιβλιοθήκη και να μην περιορίζεται στα θέματα Πολιτισμού μόνο σε εκδηλώσεις όπως οι Γιορτές Παλιάς Πόλης. Όταν μιλούμε για σύγχρονη βιβλιοθήκη, εννοούμε έναν χώρο παιδείας, που δεν δανείζει μόνο βιβλία, περιοδικά, DVD, CD-ROM, επιτραπέζια παιχνίδια, αλλά, όπως στο παράδειγμα της επαρχιακής Βιβλιοθήκης της Βέροιας, που προσφέρει και Kindle (ψηφιακά βιβλία), μουσικά όργανα, στούντιο ηχογράφησης, κάμερα για βιντεοκλίπ, τρισδιάστατο εκτυπωτή, Maker Space, μαθήματα εισαγωγής στις νέες τεχνολογίες, πρόσβαση σε περισσότερες από 2.300 εφημερίδες και περιοδικά του κόσμου μέσω του ηλεκτρονικού Pressdisplay. Μια τέτοια βιβλιοθήκη ανοίγει παράθυρα στον κόσμο για κάθε πολίτη, χωρίς διακρίσεις.
Μια σύγχρονη βιβλιοθήκη δεν είναι μια αποθήκη βιβλίων
Για κάποιους με μια ποια ρομαντική ματιά η Βιβλιοθήκη της Ξάνθης είναι ικανοποιητική. Ιδρύθηκε το 1953 και αποπνέει ένα άρωμα μιας άλλης εποχής, παρά την πεπερασμένη αισθητική του χώρου με τις φθαρμένες ξύλινες επικαλύψεις των τοίχων, τα παλιά ράφια και τις επιγραφές. Η σύγχρονη λογική μιας δανειστικής βιβλιοθήκης ξεφεύγει από την δημιουργία μιας αποθήκης βιβλίων με χιλιάδες τίτλους και προσανατολίζεται στην παροχή πλήθους υπηρεσιών και δυνατοτήτων μέσα σε ένα διαδραστικό πολυχώρο. Κάποια βήματα σ’ αυτή την κατεύθυνση γίνονται τα τελευταία χρόνια, κυρίως μέσα από την συνεργασία με την Αμερικανική Πρεσβεία και την δημιουργία της Αμερικανικής Γωνιάς, όπως μας είπε η προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης Σοφία Αμπεριάδου, αλλά και του προγράμματος Future Library –χρηματοδοτούμενο από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ο Δημήτρης Γιαννακούδης μας ξενάγησε στην αίθουσα με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όπου εδώ και λίγους μήνες φιλοξενείται το νέο απόκτημα της βιβλιοθήκης, ένας 3D (τρισδιάστατος) εκτυπωτής, δωρεά της Αμερικανικής Πρεσβείας, και ένας από τους τρεις που υπάρχουν στην χώρα, με τους άλλους δύο να βρίσκονται στο Ευγενίδειο Ίδρυμα στην Αθήνα και την Βιβλιοθήκη της Βέροιας. Ο εκτυπωτής είναι στην διάθεση του κοινού και κυρίως των μαθητών που με μεγάλη έκπληξη και περιέργεια βλέπουν σαν σε ταινία επιστημονικής φαντασίας να κατασκευάζονται μπροστά τους διάφορα μοντέλα σε πλαστικό.
Οι αριθμοί και τα μεγέθη
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια η καταγραφή των βιβλίων και η διαδικασία του δανεισμού γινόταν μέσα από χειρόγραφες καρτέλες. Πλέον τα πάντα καταγράφονται σε ειδικό πρόγραμμα στον υπολογιστή, γι’ αυτό και είναι ευκολότερη η εξαγωγή αριθμών και συμπερασμάτων. Για να κάνουμε μια σύγκριση με την προαναφερόμενη Βιβλιοθήκη της Βέροιας, η ταχύτητα με την οποία αυξάνει συνεχώς κοινό και στόχους ξεπερνά κάθε προσδοκία. Οι αριθμοί δείχνουν τα μεγέθη: σε 30.000 ανέρχονται τα εγγεγραμμένα μέλη της, δηλαδή το 61% του πληθυσμού έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες, όταν το 2011 αριθμούσε 24.000 μέλη και εξυπηρετούσε 70.000 αναγνώστες του Νομού Ημαθίας. Σήμερα δανείζει 200.000 τεκμήρια ετησίως, συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα, είναι μέλος του Δικτύου Europeana. Συμπληρώνει διαρκώς το ψηφιακό της αποθετήριο με σπάνια έγγραφα, χειρόγραφα, αρχεία, φωτογραφίες του τόπου –έως τώρα αγγίζουν τις 700.000 ψηφιοποιημένες σελίδες– και ψηφιοποιεί 10.000 βινύλια.
Στα καθ’ ημάς, η Βιβλιοθήκη της Ξάνθης, στον τομέα των ενηλίκων, περιέχει 60.000 τόμους βιβλίων και τα μέλη της ανέρχονται στα 10.000 περίπου άτομα. Κατά το έτος 2015 γράφτηκαν 438 καινούριοι αναγνώστες με το σύνολο των βιβλίων που δόθηκαν σε δανεισμό μέσα στην περασμένη χρονιά να φτάνει τα 24.415 και την μεγαλύτερη κίνηση να παρατηρείται τον Ιούλιο με 2.834 βιβλία. Στο δανειστικό τμήμα της Παιδικής Βιβλιοθήκης κατά το 2015 γράφτηκαν 315 παιδιά. Το σύνολο των βιβλίων που δόθηκαν για δανεισμό εντός του 2015 είναι 9.678, ενώ η μεγαλύτερη κίνηση παρατηρήθηκε και εδώ τον μήνα Ιούλιο με 1.243 βιβλία. Η Παιδική Βιβλιοθήκη εμπλουτίσθηκε πέρυσι με 119 νέους τίτλους βιβλίων, ενώ υπάρχει συνεχής συνεργασία με τα Δημοτικά Σχολεία της Ξάνθης, τα οποία επισκέπτονται την Βιβλιοθήκη και ξεναγούνται στους χώρους της ακολουθώντας μια σειρά εκδηλώσεων: αφήγηση παραμυθιών, ομιλίες σχετικά με το ρόλο τους στην πνευματική καλλιέργεια του παιδιού και συμμετέχοντας σε δημιουργικά παιχνίδια.
Στην Βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε ως ιδιωτική και υπάγεται στον δήμο Ξάνθης εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, με πρώτο υπάλληλό της τον μεγάλο Στέφανο Ιωαννίδη, είναι εμφανής η ανάγκη ανανέωσης. Ο πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού, Πασχάλης Λύρατζης, δήλωσε στο «Ε» ότι υπάρχει σχεδιασμός για μια ολοκληρωμένη παρέμβαση στον χώρο. Μένει να δούμε αν θα γίνει μια κίνηση αντάξια της πόλης και των ανθρώπων που πέρασαν από την Βιβλιοθήκη, δωρίζοντας ένα κομμάτι από τον εαυτό τους μαζί με τις προσωπικές τους συλλογές.
