Χαρούπια, ξυλοκέρατα, τεράτσια, όπως και να τα αποκαλείτε, είναι μια πλούσια σε θρεπτικές ουσίες τροφή, με περισσότερο ασβέστιο ακόμη και από το γάλα
Χαρουπόμελο, χαλβάς με χαρουπόμελο, αλλά και ακατέργαστοι καρποί γίνονται ανάρπαστοι στο κατάστημα ξηρών καρπών «Μπεμπεκίδη»
«Το χαρούπι ήταν η τροφή των φτωχών και πεινασμένων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατά την γερμανική κατοχή», ίσως σκεφτεί κάποιος. Οι παλαιότεροι πιθανώς να θυμούνται το τουρκικό φορτηγό-πλοίο «Κουρτουλούς», το οποίο μετέφερε σημαντικές ποσότητες χαρουπιού στην Ελλάδα, ιδίως στη διάρκεια του μεγάλου λιμού το 1940. Στην Κρήτη το αποκαλούσαν «η σοκολάτα της Κατοχής», ενώ αποτελούσε ένα από τα κύρια φιλοδωρήματα στα παιδιά που έλεγαν τα κάλαντα μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες. Κάποιοι άλλοι ξέρουν το χαρούπι ως ζωοτροφή και γι’ αυτό τον λόγο το αντιμετωπίζουν απαξιωτικά. Το χαρούπι είναι απλά παρεξηγημένο. Δεν είναι ούτε ζωοτροφή, ούτε η τροφή των φτωχών και πεινασμένων της κατοχής. Σίγουρα, πάντως, δεν είναι μόνο κάτι ή όλα τα παραπάνω.
Ένας από τους πλέον θρεπτικούς καρπούς
Πρόκειται για έναν από τους πιο εκλεπτυσμένους και θρεπτικούς καρπούς της ελληνικής γης. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου ελάχιστοι γνωρίζουν την χρησιμότητά και τα παράγωγά του, είναι πολύ δημοφιλής στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού. Το χαρούπι ή ξυλοκέρατο είναι ο χοντρός καστανόμαυρος εξωτερικά και εσωτερικά καρπός της χαρουπιάς. Δέντρο που αναπτύσσεται στην ανατολική Μεσόγειο και κατά μήκος των εύκρατων παραλιακών περιοχών της Μεσογείου. Μεγαλώνει ακόμα και σε φτωχά, ξερά, πετρώδη και ηφαιστειογενή εδάφη, γι’ αυτό το συναντούμε σε αφθονία στην Κρήτη, την Μάνη και την Κύπρο. Αναπτύσσεται αργά και έχει χοντρό κορμό, ελαφρά στριμμένο, ο οποίος διακλαδίζεται κατά τρόπο που σχηματίζει πλατιά, σφαιρική κόμη με βαθυπράσινα φύλλα. Το χαρούπι είναι χοντρό και δερματώδες, γεμάτο από μια πυκνή αλευρώδη σάρκα με γλυκιά γεύση και χρώματος κίτρινου ωχρού. Στο «άλευρο» αυτό περιέχονται πολυάριθμα μικρά σπέρματα, πάρα πολύ σκληρά. Τα χαρούπια περιέχουν 20 έως 70% σάκχαρα, από όπου παράγεται το χαρουπόμελο, καθώς επίσης οινόπνευμα άριστης ποιότητας. Στην ιατρική, το άλευρο των χαρουπιών χρησιμοποιείται με καλά αποτελέσματα στις παιδικές διάρροιες και ως στυπτικό φάρμακο, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε πηκτίνες. Τα χαρούπια αποτελούν εξαιρετική κτηνοτροφή, ιδίως για τα άλογα, αλλά καταναλώνονται και από μουσουλμάνους, που παρασκευάζουν απ’ αυτά γλυκίσματα και ηδύποτα.
Πλουσιότερο σε ασβέστιο ακόμη και από το… γάλα
Η μεγάλη οικονομική σημασία της άγριας χαρουπιάς οφείλεται στον πλούσιο σε ζάχαρη καρπό της. Το γλεύκος, που προέρχεται από τα ζάχαρα, χρησιμοποιείται για την παρασκευή φαρμάκων εναντίον του βήχα και της χρόνιας βρογχίτιδας. Επίσης τα ζάχαρα χρησιμοποιούνται στην παρασκευή δροσιστικών και αναψυκτικών ποτών. Οι σπόροι της άγριας χαρουπιάς αποτελούν πολύτιμο βιομηχανικό υλικό για την παρασκευή κυτταρίνης, που χρησιμοποιείται στην κατασκευή φωτογραφικών πλακών και άλλων αντικειμένων. Τα χαρούπια είναι οργανικά, καθώς προέρχονται από αυτοφυή άγρια δέντρα και όχι από οργανωμένες ελεγχόμενες καλλιέργειες. Το αξιοπρόσεκτο σε έναν τόσο ‘’φτωχό’’ εξωτερικά καρπό είναι ότι περιέχει περισσότερο ασβέστιο (350 mg ανά 100 gr) ακόμη και από το γάλα (120 mg ανά 100 gr). Πλούσιος, επίσης, σε φώσφορο, υδατάνθρακες, βιταμίνες Α και Β, πρωτεΐνες και πολλά μεταλλικά στοιχεία. Το χαρουπόμελο που κυκλοφορεί στο εμπόριο ως σιρόπι από τον καρπό, είναι προϊόν υγιεινής διατροφής, που καταπραϋνει το στομάχι, βοηθά στην ομαλή λειτουργία του εντέρου και χρησιμοποιείται ως γλυκαντική ουσία σε διάφορα παρασκευάσματα. Κατάλληλος και για διαβητικούς, αφού δεν περιέχει γλουτένη και έχει πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Περιζήτητο το χαρούπι και τα παράγωγά του και στην Ξάνθη
Εκτός από το χαρουπόμελο, συναντούμε το χαρούπι ως χαρουπόσκονη, που θυμίζει ρόφημα σοκολάτας ή κακάο και μπορεί να τα αντικαταστήσει σε οποιαδήποτε συνταγή για μπισκότα, κέικ, σοκολατοειδή γλυκίσματα, κρύα και ζεστά ροφήματα. Η χαρουπόσκονη κυκλοφορεί στο εμπόριο και σε μορφή σοκολάτας, γνωστή ως χαρουπολάτα, επίσης σε μορφή μερέντας, παστίλιων κλπ. Στο κατάστημα ξηρών καρπών «Μπεμπεκίδη», στην πόλη μας, βρήκαμε το χαρούπι σε διάφορες μορφές. Πωλείται ως χαρουπόμελο, σε μικρά γυάλινα βάζα των 400 γραμμαρίων αντί 3,5 ευρώ, το οποίο έρχεται χύμα σε μεγάλες ποσότητες από την Κύπρο και συσκευάζεται στο κατάστημα. Υπάρχει όμως και χαλβάς με χαρουπόμελο. Σκουρόχρωμος, παρασκευάζεται στην Αθήνα και πωλείται από την επιχείρηση του κ. Μπεμπεκίδη, και μάλιστα γίνεται ανάρπαστος, όπως μας διαβεβαίωσαν οι πωλήτριες του καταστήματος. Η ωρίμανση του καρπού διαρκεί σχεδόν ένα χρόνο, από το φθινόπωρο που γίνεται η ανθοφορία μέχρι τα τέλη Αυγούστου του επόμενου έτους, που αρχίζουν να πέφτουν οι ώριμοι πια καρποί. Από το κατάστημα μας ενημέρωσαν ότι διατίθεται συνήθως από τον Οκτώβριο, σε μορφή ακατέργαστου καρπού. Πολλοί είναι αυτοί που σπεύδουν να προμηθευτούν το ιδιότυπο φυσικό γλυκό, κυρίως από τις ορεινές περιοχές της Ξάνθης, από όπου το αγοράζουν σε μεγάλες ποσότητες για άμεση κατανάλωση, αλλά και επεξεργασία στο σπίτι.
Επιχειρηματική δραστηριότητα γύρω από το χαρούπι
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί η επεξεργασία και διακίνηση του χαρουπιού και των παραγώγων του. Ο πρώτος Έλληνας που ασχολήθηκε, ο Ηλίας Μανούσακας από το Ρέθυμνο της Κρήτης, κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να καλύψει το κενό τεχνογνωσίας και ενημέρωσης των Ελλήνων για το χαρούπι. Η Creta Carob, μία οικογενειακή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 2006, κατάφερε χρόνο με το χρόνο να αυξάνει σταθερά το τζίρο της. Σήμερα διαθέτει συνεργάτες και αντιπροσώπους σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, ενώ το 70% των προϊόντων που παράγει προορίζεται για χώρες της αλλοδαπής και μόνο το 30% διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά. Χρειάστηκαν όμως πέντε χρόνια για να βγάλουν τα πρώτα τους προϊόντα στην αγορά. Πριν ξεκινήσει η ενασχόληση της κρητικής εταιρείας με το χαρούπι, η τιμή πώλησης ήταν 12 λεπτά το κιλό. Πλέον η αξία του έχει εκτοξευθεί στη διπλάσια ή και την τριπλάσια τιμή. Ο βιολογικός καρπός της χαρουπιάς, αφού δεν ψεκάζεται μη έχοντας φυσικούς εχθρούς, είναι ένα προϊόν πολλά υποσχόμενο, τόσο για την υγεία, όσο και για την επιχειρηματική ενασχόληση μ’ αυτό.
