Μάγεψαν τους Ξανθιώτες οι Astèria με τα παραδοσιακά τραγούδια της Απουλίας
Ξέφρενος ρυθμός, ελληνο-ιταλικά τραγούδια και τελετουργικό ταραντέλας σε μια ιστορική βραδιά συναδέλφωσης
Μια μοναδική βραδιά είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όσοι βρέθηκαν στην πλατεία Μητροπόλεως το βράδυ της Δευτέρας. Δεν αντίκρισαν κάποιον γνωστό ποπ σταρ της ελληνικής μουσικής σκηνής, αλλά ένα συγκρότημα μεσήλικων, ως επί το πλείστον, μουσικών από την Ιταλία με κάποιες νεαρές χορεύτριες. Ο αειθαλής 80χρονος μαέστρος και ακορντεονίστας Giuseppe Campa, ο παθιασμένος με το χειροποίητο ταμπουρέλο του Antonio Spagnolo, μαζί με τις αεικίνητες χορεύτριες Πάολα, Βαλέρια, Μάρα και Σταυρούλα. Το αποτέλεσμα ξεχωριστό. Στην κεντρική σκηνή της πλατείας βρέθηκαν, στο πλαίσιο των Γιορτών Παλιάς Πόλης, τα μέλη του συγκροτήματος «AstèriA Griko Pizzica Salento». Ένα από τα σημαντικότερα γκρεκανικά μουσικοχορευτικά σχήματα, που είναι ουσιαστικά ένα πολιτιστικός σύλλογος. Στόχος των μελών του είναι η διατήρηση και διάσωση των παραδόσεων των ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας στην Κάτω Ιταλία.
Ποιοι είναι οι «Αστέρια»;
Το συγκρότημα γεννήθηκε το 1993 με πρωτοβουλία του Giorgio Vincenzo Filieri. «AstèriA» σημαίνει αστέρια, αλλά με αυτή τη λέξη ονομάζεται και μια ταραντούλα της περιοχής. Ο ξέφρενος ρυθμός του χορού pizzica-pizzica (πίτσικα-πίτσικα) και η αρχαία ελληνική διάλεκτος, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του συγκροτήματος. Έχουν συμμετάσχει σε σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, πραγματοποίησαν συναυλίες στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στην Αλβανία και αλλού, και εμφανίστηκαν σε πολλά τηλεοπτικά κανάλια. Χάρη στο συγκρότημα ξαναζωντάνεψαν στην Στερνατία και στα άλλα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας πολλές παραδόσεις, όπως «I Passiùna Tu Christù», δηλαδή το τραγούδι «Τα Πάθη Του Χριστού» τραγουδισμένο στην τοπική ελληνική διάλεκτο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, ο χριστουγεννιάτικος ύμνος «La Strina» (τα κάλαντα) και πολλά άλλα τραγούδια. Το 1999 οι AstèriA πήρανε το βραβείο «La Rosa d’ Oro» σαν καλύτερο συγκρότημα της περιοχής του Σαλέντο (το «τακούνι» στην «μπότα» της Ιταλίας). Στα 20 αυτά χρόνια της παρουσίας τους συνεργάζονται με πολλούς συλλόγους και πανεπιστήμια στην Ελλάδα και την Ιταλία. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το 2001, κυκλοφόρησε ένα CD του συγκροτήματος με τίτλο «Agàpi ce filìa» και ένα βιβλίο του Giorgio Filieri με τίτλο «Ivò milò to Griko» (βασική μέθοδος των Ελληνικών του Σαλέντο σε σύγκριση με τα Νέα Ελληνικά).
Μια βραδιά με τραγούδι, μουσική, χορό και… εκστατικό τελετουργικό
Την εκδήλωση συνδιοργάνωσε, με τον δήμο Ξάνθης, ο Σύλλογος Πολιτικών Συνταξιούχων του Δημοσίου Ν. Ξάνθης. Η ψυχή και ιδρυτής του συγκροτήματος, ο Giorgio Filieri, σε «τραγουδιστά» ελληνικά, εξήγησε τις ιστορικές σχέσεις των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας με την μητροπολιτική Ελλάδα, αλλά και την πρακτική της ταραντέλας, ενός ιδιότυπου μουσικού «εξορκισμού» για όσους δαγκώθηκαν από φίδια και τις δηλητηριώδεις «ταραντούλες». Πράγματα άγνωστα στους πολλούς, που ενθουσίασαν νέους και ηλικιωμένους που άκουγαν με προσοχή. Ρίγη συγκίνησης και θρησκευτική ευλάβεια όταν ο κ. Filieri περιέγραφε μια χαρακτηριστική απάντηση γηραιού γκρεκάνου σε έλληνα δημοσιογράφο. Όταν τον ρώτησε αν είναι Έλληνες, ο πολιός κάτοικος της Απουλίας του απάντησε: «Δεν είμαστε Έλληνες. Είμαστε ΟΙ Έλληνες». Πολλές λέξεις και μεγάλο μέρος των τραγουδιών ήταν κατανοητό και σε όσους δεν έχουν ιδιαίτερη γνώση της ιταλικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ένα από τα αγαπημένα τραγούδια των φίλων του συγκροτήματος και από τα πλέον αγαπητά στις ελληνόφωνες κοινότητες του Σαλέντο. Το περίφημο «Καληνύφτα», όπως λένε οι Γκρεκάνοι την καληνύχτα. Διαβάστε τα λόγια του τραγουδιού και ίσως μπορέσετε να βρείτε αρκετές ομοιότητες της γκρεκάνικης γλώσσας με την νέα ελληνική:
Καληνύφτα
Τι εν γλυτσέα τούτη νύφτα τι εν ώρια
τσ εβώ ε πλώνω πενσέοντα σε σένα
τσ ετου μπει στη φενέστρα σου αγάπη μου
της καρδίας μου σου ‘νοίφτω τη πένα
Εβώ πάντα σε σένα πενσέω
γιατί σένα φσυχή μου ‘γαπώ
τσαι που πάω που σύρνω που στέω
στη καρδία μου πάντα ‘σενα βαστώ
Καληνύφτα σε ΄φήνω τσαι πάω
πλάια σου τί βω πίρτα πρικό
τσαι που πάω που σύρνω που στέω
στη καρδία μου πάντα ‘σενα βαστώ
