Στα 96 της χρόνια βραβεύτηκε από την Μητρόπολη Ξάνθης η πρ. διευθύντρια του Ορφανοτροφείου Θηλέων, Σοφία Γαβριηλίδου
Σ. Γαβριηλίδου: «Μέριμνά μου, όλα τα χρόνια που ήμουν στο Οικοτροφείο, ήταν η επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών»
Η αναγνώριση μπορεί να άργησε, αλλά τελικά ήρθε. Ο λόγος για την πρώην διευθύντρια του Ορφανοτροφείου Ξάνθης, κα Σοφία Γαβριηλίδου. Στην εκδήλωση που έλαβε χώρα την Παρασκευή, 4 Σεπτεμβρίου, στην Δημοτική Πινακοθήκη Ξάνθης, με αφορμή την έκθεση φωτογραφίας για την ιστορία και την προσφορά του Ορφανοτροφείου, ο Μητροπολίτης Ξάνθης κ. Παντελεήμων βράβευσε την κα Σοφία Γαβριηλίδου, πρώην διευθύντρια του Εθνικού Ορφανοτροφείου Θηλέων Ξάνθης. Η καταξίωση του έργου της στην τοπική κοινωνία και στις συνειδήσεις των εκατοντάδων ορφανών παιδιών, που ευεργετήθηκαν από την παρουσία της στο Ορφανοτροφείο, προηγήθηκε, βέβαια, κατά πολύ. Στην τιμητική εκδήλωση παραβρέθηκαν ο διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Ιωσήφ Μαυράκης, ο αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Ξάνθης, Κωνσταντίνος Ζαγναφέρης και ο αντιδήμαρχος Ξάνθης κ. Γεώργιος Παπασταματίου. Για το Ορφανοτροφείο Ξάνθης και την προσωπικότητα της κ. Γαβριηλίδου μίλησε ο φιλόλογος – συγγραφέας, Θανάσης Μουσόπουλος.
Η μακροβιότερη διευθύντρια του Ορφανοτροφείου, από τρόφιμος… δασκάλα
Η κα Σοφία Γαβριηλίδου συνδέθηκε όσο κανένας άλλος με την ιστορία του Ορφανοτροφείου Θηλέων Ξάνθης. Γεννήθηκε το 1920 στη Θεσσαλονίκη, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς της από την Αδριανούπολη. Ήταν η ίδια μαθήτρια του Ορφανοτροφείου από το 1927 έως το 1938, οπότε εισήχθη μετά από εξετάσεις στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης, από όπου αποφοίτησε λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου. Διορίζεται αρχικά στο Σταυροχώρι Ξάνθης, αλλά λόγω του πολέμου φεύγει με την οικογένειά της ως πρόσφυγας στην Χαλκίδα, όπου υπηρετεί ως δασκάλα έως το 1945. Επιστρέφει στην Ξάνθη το ίδιο έτος και αναλαμβάνει υπηρεσία για το σχολικό έτος 1945-46 στο Σταυροχώρι Ξάνθης, ενώ από το 1946-1951 στο Μικρό Εύμοιρο (Τεκές). Κατά την περίοδο αυτή βοηθούσε οικειοθελώς στο Ορφανοτροφείο Ξάνθης, γιατί δεν είχε τότε ούτε παιδαγωγό, ούτε διαχειριστή.
Παράσημο τιμής η αγάπη των ορφανών κοριτσιών
Έχοντας ζήσει επί 12 χρόνια στο Ορφανοτροφείο ως μαθήτρια, η Σοφία Γαβριηλίδου ζητά να επανέλθει εκεί ως δασκάλα, για να υπηρετήσει τα ορφανά κορίτσια. Το γεγονός ότι η ίδια είχε στερηθεί από μικρή την επαφή με τους γονείς της, την έκανε να καταλαβαίνει καλύτερα τις ανάγκες των οικότροφων παιδιών. Έτσι, το 1951 διορίζεται ως απλή δασκάλα στο μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο του Ορφανοτροφείου και από το 1954-1960 ως προσωρινή διευθύντρια, στην θέση της Κλεοπάτρας Νικολαΐδου. Από το 1960 έως το 1973, επίσημα πλέον στην θέση της διευθύντριας, προσφέρει ολόψυχα τις γνώσεις της και την αμέριστη αγάπη της στα κορίτσια του Ιδρύματος, τα οποία το ανταποδίδουν και την αγαπούν ως μητέρα. Αυτός ο τίτλος αποτελεί μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο παράσημο τιμής για την κυρία Γαβριηλίδου.
«Το Ορφανοτροφείον της Ξάνθης ομοιάζει με κολλέγιον ευπόρων κορασίδων»
Ως διευθύντρια προσπάθησε, με συστηματικό και νοικοκυρεμένο τρόπο, να χειριστεί τα πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας των παιδιών του Ιδρύματος. Παράλληλα αγωνίστηκε για την κοινωνικοποίησή τους και την διατήρηση των συγγενικών τους δεσμών, με όσους συγγενείς τους είχαν απομείνει. Δεν ήταν τυχαία η έκθεση που υπέβαλε ο επιθεωρητής εκπαίδευσης, επισκεπτόμενος αιφνιδιαστικά το Ίδρυμα κατά την περίοδο που ήταν διευθύντρια η κα Γαβριηλίδου. Εντυπωσιασμένος από την οργάνωση που αντίκρισε, έγραφε: «Το Ορφανοτροφείον της Ξάνθης ομοιάζει με κολλέγιον ευπόρων κορασίδων». Αντίστοιχα εύσημα αποδόθηκαν στην Σοφία Γαβριηλίδου και από τη Λίνα Τσαλδάρη (1887-1981). Η τότε Υπουργός Κοινωνικής Προνοίας (1956-1958) επισκέφθηκε το Εθνικό Ορφανοτροφείο Ξάνθης και εντυπωσιάστηκε από την καθαριότητα, την τάξη και την οργάνωση του χώρου. Μετά την επίσκεψή της, η υπουργός απένειμε στην κα Γαβριηλίδου το παράσημο ευποιίας.
Σ. Γαβριηλίδου: «Φρόντιζα οι κοπέλες να σπουδάζουν ή να εξασφαλίζονται επαγγελματικά»
Μιλώντας για τις εμπειρίες της από εκείνη την εποχή, η κα Γαβριηλίδου ανέφερε ότι η δύναμη του ιδρύματος την εποχή που διηύθυνε η ίδια ήταν 120 τρόφιμοι και περίπου 15 υπάλληλοι. Τόνισε ότι υπήρχαν παιδιά που είχαν ανάγκη προστασίας, αφού άλλοτε οι γονείς τους δεν ζούσαν ή ήταν άρρωστοι και ανήμποροι να τα προσέξουν. Γνωρίζοντας την ευθύνη που είχε, κατέβαλε άοκνες προσπάθειες, ώστε μεγαλώνοντας να μπορέσουν να έχουν μία εργασία μέσω σπουδών ή μέσω μίας τέχνης. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε σε μία σχολή νοσηλευτριών στην Αθήνα, διετούς φοίτησης, που δεχόταν αποφοίτους δημοτικού, και αφού εκπαίδευε τις κοπέλες, διορίζονταν σε νοσοκομεία της χώρας. Η άμεση επαγγελματική εξασφάλιση των κοριτσιών αποτελούσε ‘’αναπνοή’’ για την διεύθυνση του Ορφανοτροφείου, που δεν μπορούσε να καλύψει πολυετείς σπουδές πολλών παιδιών. Η εξασφάλιση της βεβαιότητας για το μέλλον των κορασίδων ήταν μια προσωπική επιθυμία της κας Γαβριηλίδου, αφού και η ίδια πέρασε από την ίδια θέση και μάλιστα σε περίοδο που οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες.
Πρώτες εξετάσεις με τον… Μητροπολίτη Πολύκαρπο
Ενθυμούμενη το δικό της ξεκίνημα, αναφέρθηκε με ευγνωμοσύνη στην βοήθεια που είχε από την δική της δασκάλα, η οποία παρακάλεσε τον τότε Μητροπολίτη Ξάνθης, Πολύκαρπο Ψωμιάδη, να μεσολαβήσει για την φοίτησή της στο γυμνάσιο. Χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα ότι η κα Γαβριηλίδου ήταν μικροκαμωμένη και αδύναμη για κάποια άλλη τέχνη, έπεισε τον Μητροπολίτη να την δει. Εκείνος, αφού την ρώτησε αν θέλει να σπουδάσει, της ζήτησε να γράψει το αίτημά της σε μία κόλλα χαρτί. Όταν είδε ότι το κείμενο ήταν ορθογραφημένο, συμφώνησε να την εγγράψει στο γυμνάσιο. Όπως χαρακτηριστικά είπε η ίδια: «Αυτή ήταν η πρώτη και ίσως η σημαντικότερη εξέταση της ζωής μου».
Ζωντάνεψαν στιγμές αλλοτινών καιρών στην Πινακοθήκη
Την πρωτοβουλία για την συγκέντρωση και έκθεση του σπάνιου φωτογραφικού υλικού υπό τον τίτλο «Αγάπης Υπόμνησις», όπως και την οργάνωση και παρουσίασή του είχε ο εκπαιδευτικός, Νικόλαος Κόκκας. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού που παρουσιάστηκε δόθηκε από την 96χρονη πλέον, κα Γαβριηλίδου, πρώην μαθήτριες του ιδρύματος, καθώς και από τον συλλέκτη παλαιού φωτογραφικού υλικού, Τάσο Τεφρωνίδη. Ένα ταξίδι στον χρόνο με οδηγό μια ζωντανή ιστορία της πόλης μας, την βραβευμένη και από τον Ερυθρό Σταυρό, Σοφία Γαβριηλίδου. Να ευχηθούμε τα έτη της να είναι πολλά, για να απολαμβάνει την αγάπη όσων ευεργέτησε στην μακρά ζωή της.
