Διάλεξη του Επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων κ. Δημήτρη Μάτσα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων
Εκεί όπου βρέθηκε η Νίκη της Σαμοθράκης το 1863 και γνώρισε ο Φίλιππος ο Β’ την Ολυμπιάδα τον 4ο αι. Â
Στο Ιερό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης ξεναγήθηκε το κοινό που παρακολούθησε την πολύ ενδιαφέρουσα ομότιτλη διάλεξη του Επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων κ. Δημήτρη Μάτσα. Η εκδήλωση που διοργάνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο το απόγευμα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Αβδήρων .Ο κ. Μάτσας παρουσίασε με εξαιρετικό τρόπο τις αρχαιότητες του νησιού και ιδιαίτερα επικεντρώθηκε στο Ιερό των Μεγάλων Θεών, στις παλαιότερες και στις νεότερες έρευνες. Το κοινό παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον την ομιλία και στη συνέχεια ακολούθησαν ερωτήσεις. Η διάλεξη ήταν ενταγμένη στη σειρά εκδηλώσεων που διοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης για το β΄ εξάμηνο του 2014.
Σαμοθράκη: Το Ιερό των Μεγάλων θεών- Τα Καβείρια Μυστήρια και εκεί όπου ο Φίλιππος ο Β’ συνάντησε την Ολυμπιάδα
Περίληψη διάλεξης
Η Σαμοθράκη είναι γνωστή στον κόσμο για την περίφημη Νίκη της που σήμερα κοσμεί το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Η Νίκη βρέθηκε το 1863 στο Ιερό των Μεγάλων Θεών, τα μυστήρια των οποίων ακτινοβόλησαν σ’ όλη τη διάρκεια της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας· οι τελετές μύησης υπόσχονταν προστασία στη θάλασσα και την ευκαιρία «γίνεσθαι καὶ εὐσεβεστέρους καὶ δικαιοτέρους καὶ κατὰ πᾶν βελτίονας ἑαυτῶν τοὺς τῶν μυστηρίων κοινωνήσαντας». Το ίδιο το Ιερό έχει την αναμφισβήτητη αύρα του ιερού χώρου. Τοποθετημένο σε μια πτύχωση που κάνουν οι πρόποδες της οροσειράς Σάος, η οποία δεσπόζει στο νησί, αντίκρυ στη θάλασσα, το Ιερό των Μεγάλων Θεών από τη φύση του ενοποιεί τις θεϊκές δυνάμεις της γης, του ουρανού και της θάλασσας, που έπαιξαν έναν βασικό ρόλο στη λατρεία. Παρ’ ό,τι οι αρχαιότερες αρχαιολογικές ενδείξεις τελετουργικής δραστηριότητας χρονολογούνται στον 7ο αι. π.X., η μνημειακή αρχιτεκτονική εμφανίστηκε εδώ στο τέλος του 5ου αι. Η μεγαλύτερη ακμή του ιερού, τοποθετείται στους 3ο και 2ο αι. π.Χ. με την οικοδόμηση μιας σειράς μνημειακών κτιρίων, σημαντικών δειγμάτων της Μακεδονικής αρχιτεκτονικής της εποχής, αποτέλεσμα της προστασίας και γενναιοδωρίας της Μακεδονικής βασιλικής αυλής που απολάμβανε η Σαμοθράκη. Η πολιτική αυτή των Μακεδόνων είχε εγκαινιαστεί στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. με την ανάθεση του Κτιρίου του Τελετουργικού Χορού από τον Φίλιππο Β΄, ο οποίος γνωρίστηκε με την Ολυμπιάδα στη Σαμοθράκη στη διάρκεια της μύησής τους, και συνδέθηκε με την ηγεμονική πολιτική του στον Ελλαδικό χώρο. Το ενδιαφέρον αυτό των Μακεδόνων βασιλιάδων τερματίστηκε το 168 π.Χ. με τη μάχη της Πύδνας μετά την οποία ο τελευταίος Μακεδόνας βασιλιάς Περσέας κατέφυγε ικέτης στο Ιερό των Μεγάλων Θεών για να συλληφθεί τελικά στη Σαμοθράκη από τους Ρωμαίους. Ήδη όμως, η σημασία του νησιού και των Μεγάλων Θεών ήταν εμφανής στους μύθους της καταγωγής της Ρώμης, κάτι που επίσης δεν στερείται πολιτικών διαστάσεων. Από τα τέλη του 3ου αι. π.Χ. οι Ρωμαίοι είχαν αρχίσει να δείχνουν το ενδιαφέρον τους για το Ιερό των Μεγάλων Θεών που συνεχίστηκε αμείωτο μέχρι και τον 1ο αι. μ.Χ.
