Γιόρτασε με παραδοσιακό τρόπο την εορτή των Αρχαγγέλων η Σταυρούπολη
Επισκέπτες από πολλά μέρη και Σταυρουπολίτες από ολόκληρη την Ελλάδα τίμησαν τους Ταξιάρχες
Στην γραφική κωμόπολη, την γειτόνισσα του Νέστου, Σταυρούπολη χτυπούσε η καρδιά των εορταστικών εκδηλώσεων για την σύναξη των Αρχαγγέλων στις 7 και 8 Νοεμβρίου. Η όμορφη και ιστορική κωμόπολη χτισμένη στην ορεινή περιοχή της Ξάνθης, 28 χλμ βόρεια της πόλης, κερδίζει τις εντυπώσεις από την πρώτη στιγμή με το εμφανές «Καλώς ήρθατε» να αποτυπώνει τη φιλοξενία και τη ζεστασιά των κατοίκων του. Ο φιδίσιος δρόμος δίπλα από πέτρινα γιοφύρια και παρθένα δάση ντυμένα στα φθινοπωρινά τους χρώματα γεμίζει τον επισκέπτη με μοναδικές εικόνες και τον αποζημιώνει καθ’ όλη την διαδρομή. Ανεβαίνοντας τον λιθόχτιστο δρόμο, που οδηγεί στην κεντρική πλατεία, μπορεί να θαυμάσει κανείς παλιά σπίτια, με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, διώροφες κατοικίες, που διακρίνονται για τα σαχνισιά τους, με νεοκλασικές επιρροές, που δικαιολογούν απόλυτα τον χαρακτηρισμό του Παραδοσιακού Οικισμού που έχει δοθεί στο χωριό.
Το πανηγύρι των Αρχαγγέλων
Την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου τελέστηκε στις 18:00 στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών ο εσπερινός με την παρουσία πολλών ξανθιωτών και ψαλτών από ναούς τις Ξάνθης, που έσπευσαν να τιμήσουν τους πολιούχους της Σταυρούπολης. Μετά το πέρας του εσπερινού πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στην αίθουσα της βιβλιοθήκης του ΚΑΠΗ δίπλα στον ναό της Ευαγγελίστριας. Η χορωδία του ΚΑΠΗ υπό την διεύθυνση του καθηγητή μουσικής κ. Πολύτιμου Θεοδωρίδη, ο οποίος συνόδευσε με το ακορντεόν του, απέδωσε με μεγάλη επιτυχία παλιά έντεχνα ελληνικά τραγούδια. Οι κυρίες του χωριού φρόντισαν, εκτός από τα ώτα των παρευρισκομένων, να τέρψουν και τον ουρανίσκο τους με πλήθος από χειροποίητα εδέσματα.
Το πρωί του Σαββάτου κέντρο του χωριού έγινε ο περικαλλής ναός των Ταξιαρχών και οι πέριξ αυτού χώροι ντυμένοι στα γιορτινά τους, με το φθινοπωρινό τοπίο να συμβάλλει στην όλη ατμόσφαιρα. Ο Μητροπολίτης Ξάνθης, Περιθεωρίου και Σταυρουπόλεως (όπως προσφωνείται όταν βρίσκεται στην Σταυρούπολη όπου υπάρχει και Επισκοπείο) χοροστάτησε στον Όρθρο και τέλεσε κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας την εις πρεσβύτερον χειροτονία του π. Κωνσταντίνου Kωστέλη από το Καρυόφυτο. Μεγάλος αριθμός ιερέων κυρίως από τα γύρω χωριά συμμετείχε στην χαρά του νέου πρεσβυτέρου του Καρυοφύτου. Είναι έθος να τελείται αυτή την ημέρα και η δοξολογία για τα ελευθέρια της Σταυρούπολης, κάτι που τίμησαν με την παρουσία τους ο Βουλευτής Ξάνθης κ. Κοντός, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Ζαγναφέρης και ο Δήμαρχος Ξάνθης κ. Δημαρχόπουλος συνοδευόμενος από δημοτικούς συμβούλους. Η γιορτινή ατμόσφαιρα μεταφέρθηκε κατόπιν στο κέντρο του χωριού, όπου λιτανεύτηκε η εικόνα του Ταξιάρχη μέσα από τα λιθόστρωτα σοκάκια της Σταυρούπολης με την συνοδεία της μπάντας του Δ΄ Σώματος Στρατού. Αφού τελέστηκε αρτοκλασία κάτω από τον ευσκιόφυλλο πλάτανο της κεντρικής πλατείας και ο Σεβασμιώτατος καλωσόρισε τους Συλλόγους των απανταχού Σταυρουπολίτων ‘’Η Ευαγγελίστρια’’ και ‘’Ο Ταξιάρχης’’, η λιτανεία ανηφόρισε και πάλι για τον Ναό για να γευματίσουν όλοι οι πανηγυριστές στο προαύλιο των Ταξιαρχών.
Το παραδοσιακό κεσκέκ
Σε μια ιδιαίτερα ηλιόλουστη μέρα, παρά τα περί του αντιθέτου προγνωστικά, η περιποιημένη και φιλόξενη αυλή του Ναού των Αρχαγγέλων πλημμύρισε με κόσμο, που μπήκε στην ουρά για να δοκιμάσει τα παραδοσιακά εδέσματα που προσφέρθηκαν απλόχερα. Νοστιμότατη φασολάδα, χορταστική μερίδα με κρέας κοκκινιστό και πατάτες αλλά κυρίως το παραδοσιακό ανατολίτικο κεσκέκ ήταν το μενού της εορτής. Ένα φαγητό γνωστό στους έλκοντες καταγωγή από την Μικρά Ασία, που η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ένα γιορτινό και γαμήλιο έδεσμα με έντονους συμβολισμούς δοξολογίας και γονιμότητας, προερχόμενο από την ζωοθυσία, γνωστή ως ‘’κουρμπάνι’’. Επί αιώνες στη Μικρά Ασία η θυσία του κόκορα, του προβάτου ή βοδιού στη μνήμη των αγίων, το “κουρμπάνι”, αποτελούσε επίκληση της θείας προστασίας, ευχαριστία, εκπλήρωση τάματος για υγεία, ευτυχία, ευκαρπία, ξόρκισμα. Αυτό το κρέας της θυσίας χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή του νόστιμου χυλού από βρασμένο κρέας και σιτάρι. Με την επικράτηση του χριστιανισμού στη Μικρά Ασία αρκετές από τις τοπικές παγανιστικές δοξασίες για τη γέννηση και το θάνατο ενσωματώθηκαν στη χριστιανική λατρευτική παράδοση. Το σπασμένο σιτάρι, ως αρχέγονη τροφή του μικρασιατικού κόσμου, μαγειρεμένο με σφαχτάρι για το γαμήλιο τραπέζι, ως σπόρος και καρπός της γης και γονιμικό σύμβολο ταυτόχρονα, παρέπεμπε στην ευχή για ευκαρπία των νεόνυμφων. Κεσκέκι μαγείρευαν σε όλη την Καππαδοκία, τον Πόντο και την Ιωνία. Από προφορικές μαρτυρίες και γραπτές πηγές διαπιστώνεται ότι στο νομό Ικονίου το κεσκέκι ονομαζόταν “χερσέ”, παραφθορά του “χερισέ”, όπως το ονόμαζαν οι Σελτζούκοι, και καταγράφεται στα τετράδια εξόδων του μαγειρείου του τάγματος των Μεβλεβήδων (13ος αιώνας). Ο Θ. Κωστάκης στη μελέτη του “Η Ανακού” τοποθετεί το κεσκέκι ανάμεσα στα γιορτινά φαγητά και σημειώνει: “Ο χυλός, το κεσκέκι, ήταν κυρίως φαγητό των γάμων και του Πάσχα. Έβραζαν καλά το κρέας μέχρι να λιώσει, έριχναν μέσα σπασμένο σιτάρι, το έψηναν πολλές ώρες και έκαναν μια παχιά πηχτή μάζα. Έκαιγαν το βούτυρο, το περιέχυναν και το σέρβιραν. Το Πάσχα, μετά την εκκλησία, έτρωγαν πρώτα κεσκέκι”. Με αυτό τον παραδοσιακό τρόπο συνεχίζουν και το μαγειρεύουν μέχρι σήμερα, όπως μας περιέγραψε η οικογένεια Σερεσλίδη, η οποία ανέλαβε την κοπιώδη παρασκευή του περίφημου χυλού. Από το προηγούμενο βράδυ ξενυχτούν πάνω από τα καζάνια με πολύ κόπο και υπομονή, περιμένοντας καρτερικά μέσα στην κάπνα της φωτιάς να βράσει καλά το κρέας μέχρι να λιώσει. Αφού το έβρασαν καλά με το σιτάρι, ανακατεύοντας με ξύλινες κουτάλες σε σιγανή φωτιά μέχρι να γίνει μια μάζα, περιέχυσαν το καυτό βούτυρο και το άφησαν να ‘’ησυχάσει’’. Και όλοι εμείς γευτήκαμε τους καρπούς αυτής της υπομονής.
Χορευτικές και μουσικές εκδηλώσεις
Αφού πήραν όλοι δυνάμεις από τα πεντανόστιμα φαγητά που σέρβιραν με πολλή αγάπη οι κυρίες του χωριού, σειρά είχαν οι χοροί και τα τραγούδια. Το παιδικό χορευτικό τμήμα του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης, που παρέστεκε με τις παραδοσιακές του φορεσιές και συμμετείχε σε όλα τα τελούμενα, έκλεψε την παράσταση χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς υπό την συνοδεία νέων μουσικών. Στο τραγούδι ήταν ο ψάλτης του χωριού Παναγιώτης Παναγιωτίδης, που χαιρέτησε ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου όλους τους παρευρισκόμενους. Το βράδυ, αφού τελέστηκε Παράκληση τους Ταξιάρχες, όλοι οι Σύλλογοι της Σταυρούπολης συμμετείχαν σε παραδοσιακό γλέντι στην ταβέρνα ‘’Το Στέκι’’ με λαϊκά και παραδοσιακά τραγούδια, πολύ κέφι και χορό. Και του χρόνου!
Χ.Δ.
