Εκτινάχθηκε τα τελευταία δύο χρόνια η ανησυχία για τα φαινόμενα βίας στα σχολεία. Εκκλήσεις για ενημέρωση συνεχώς στην Ξάνθη
Η επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης κατά των ναρκωτικών, εξηγεί πώς εκδηλώνεται, που μπορεί να οδηγήσεις, ποιος και πώς μπορεί να παρέμβει
Τι είναι σχολικός εκφοβισμός; Πώς εκδηλώνεται; Ποιες ενέργειες και συμπεριφορές μπορούν να ενταχθούν σε αυτή την κατηγορία; Τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει ο γονιός ή ο δάσκαλος όταν το διαπιστώσει; Πώς προστατεύεται το θύμα του σχολικού εκφοβισμού, όρου ευρέως διαδεδομένου ως bullying; Και πώς προσεγγίζεται ο θύτης.
Αυτά είναι ερωτήματα που προβληματίζουν έντονα το τελευταίο διάστημα γονείς και εκπαιδευτικούς, όσο το φαινόμενο παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Ερευνητές λένε ότι τα τελευταία δύο χρόνια το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση και συνδέεται με την οικονομική κρίση και τα κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα που έχει πυροδοτήσει. Αυτό πιστοποιεί ότι αποτελεί μία πραγματικότητα και για την Ξάνθη το Κέντρο Πρόληψης κατά των Ναρκωτικών νομού Ξάνθης, που έχει αναλάβει παρεμβάσεις και δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα στις σχολικές μονάδες της Ξάνθης.
Το «καυτό» θέμα στις σχολικές ημερίδες
«Τα ζητήματα που κύρια απασχολούν στα σχολεία, τόσο την εκπαιδευτική κοινότητα όσο και τους γονείς, είναι ο σχολικός εκφοβισμός και η χρήση του διαδικτύου από ανήλικους. Περιστατικά σχολικού εκφοβισμού παρουσιάζονται κατά καιρούς τα τελευταία δύο χρόνια με μεγαλύτερη ένταση και γι’ αυτό οι καθηγητές ζητούν ενημέρωση είτε μεμονωμένα, είτε στο πλαίσιο προγραμμάτων υγείας. Ανάλογο είναι το ενδιαφέρον και από τους γονείς. Είναι ενδεικτικό ότι το τελευταίο δίμηνο κληθήκαμε και μιλήσαμε για τον σχολικό εκφοβισμό σε τρεις συλλόγους γονέων και κηδεμόνων», αναφέρει η Παγώνα Διούδη, επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης Ξάνθης.
Οι μορφές του σχολικού εκφοβισμού, ο θύτης και το θύμα
Απαντώντας στα ερωτήματά μας σχετικά με το πώς εξωτερικεύεται και τι συνιστά ο σχολικός εξοπλισμός, η κ. Διούδη εξηγεί ότι: «ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να είναι λεκτικός ή και σωματικός με σπρωξιές, μπουνιές, κλοτσιές κλπ. Μπορεί να περιλαμβάνει απειλές, διάδοση φημών και κακόβουλα σχόλια που ασκούν συναισθηματική βία στο μαθητή που δέχεται τον εκφοβισμό. Επίσης, μπορεί να είναι και ηλεκτρονικός». Η ίδια προσθέτει ότι θύματα είναι κυρίως παιδιά που θεωρούνται εύκολοι στόχοι, αυτά που δεν αντιδρούν, που δεν διεκδικούν το δίκιο τους, πιο εσωστρεφή, με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το αποτέλεσμα είναι να κλείνονται περισσότερο και να απομονώνονται. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά που αποτελούν τους θύτες, ή αλλιώς αυτούς που εκφοβίζουν είναι πιο εξωστρεφή, συνήθως όχι με καλές επιδόσεις στο σχολείο, με χαρακτήρα που απαιτεί και διεκδικεί.
Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στο στάδιο της εφηβείας και κυρίως στα χρόνια του γυμνασίου. «Στο δημοτικό είναι πιο παιδικοί οι τρόποι έκφρασης της επιθετικότητας, ενώ στο λύκειο παρατηρείται σταδιακή μείωση στα κρούσματα σχολικού εκφοβισμού. Οι μαθητές είναι πιο προσανατολισμένοι στις εξετάσεις και στο μέλλον. Πάντως, το κοινό χαρακτηριστικό θυτών και θυμάτων στο σχολικό εκφοβισμό είναι ότι πρόκειται για παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση», αναφέρει η επιστημονική υπεύθυνη του κέντρου.
Ο ρόλος της κρίσης στην έξαρση της βίας στα σχολεία
Η κ. Διούδη αναφέρει επίσης ότι δεν υπήρξαν συγκεκριμένα περιστατικά, όπου να κληθούν να επέμβουν, ωστόσο γονείς και εκπαιδευτικοί ανησυχούν ιδιαιτέρως για τις συγκρούσεις που εκδηλώνονται και την ευκολία με την οποία τα παιδιά εκφράζουν το θυμό τους, συμπεριφορά που διαφέρει σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. «Η έκρηξη του φαινομένου είναι ένα ακόμη παράδειγμα της επιρροής του αμερικανικού μοντέλου. Σημαντικό ρόλο παίζει η οικονομική κρίση. Τα παιδιά επηρεάζονται από τις εντάσεις ή τις δυσκολίες στο οικογενειακό περιβάλλον και αντιδρούν. Βέβαια, δε φταίει πάντα η οικογένεια. Αντιθέτως, η αιτιολογία είναι πολύπλευρη. Από την παντελή έλλειψη ορίων και τα πρότυπα επιθετικής συμπεριφοράς μέχρι τα πλήρως περιορισμένα άτομα που φτάνουν σε σημείο έκρηξης. Βαρύτητα έχει ακόμη και το σχολικό περιβάλλον, κατά πόσο προσανατολίζεται στις επιδόσεις και όχι στις σχέσεις και την κοινωνικοποίηση», σημειώνει διεξοδικά η κ. Διούδη.
Πάρε θέση ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό
Το δυναμικό του κέντρου πρόληψης πάντως, αυτό που έχει διαπιστώσει και τονίζει σε κάθε ευκαιρία που αναφέρεται στο θέμα με μαθητές, καθηγητές ή τους γονείς, είναι ότι πολύ μεγάλο ρόλο παίζει η δύναμη των παρατηρητών στα φαινόμενα βίας. «Όταν καθημερινά στο σχολείο, τα υπόλοιπα παιδιά είτε επικροτούν, είτε σωπαίνουν, είτε αγνοούν, τότε η στάση του υποδηλώνει συμμετοχή. Είναι πολύ μεγάλη η δύναμη των παρατηρητών. Πρέπει να παρεμβαίνουν για να περιορίζουν τέτοιες αντιδράσεις. Εμείς τους προτρέπουμε να δημιουργούν ομάδες στήριξης των μαθητών που δέχονται τη βία ή να απευθύνονται σε κάποιο εκπαιδευτικό. Και λέγοντας βία βέβαια δεν εννοούμαι τα απλά και απρόσεκτα χτυπήματα στο παιχνίδι, αλλά τη σωματική και ψυχική βία που μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη», καταλήγει η συνομιλήτριά μας.
Ελένη Διαφωνίδου
ediafonidou@empros.gr
