Εκδήλωση της ΛΑ’ ΕΠΚΑ Ξάνθης στα πλαίσια του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτισμικής Κληρονομιάς
Ξενάγηση του κοινού στα μονοπάτια της αρχαϊκής πόλης και στον αρχαίο λιμενοβραχίονα
Η κρίση δεν είναι ένα καινοφανές φαινόμενο της εποχής μας αλλά έχει μια ιστορική συνέχεια…που διατρέχει όλες τις ιστορικές περιόδους. Πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση συναντάμε και στα Άβδηρα του 4ου αιώνα π.Χ. και τις επιπτώσεις της στη ζωή των ανθρώπων εκείνης της εποχής… απέμειναν να αφηγούνται τα αρχαία τείχη της πόλης και τα νομίσματα εκείνης της περιόδου. Για εκείνη την κρίση είχαν την ευκαιρία να αποκομίσουν μια σειρά από πληροφορίες και να ξεναγηθούν στον αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων και μάλιστα σε σημεία του χώρου που για πρώτη φορά «ανοίγονται» στο ευρύ κοινό, μαθητές και πολίτες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της ΛΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ξάνθης, η οποία διοργάνωσε 2ήμερες εκδηλώσεις (Παρασκευή για μαθητές – Κυριακή για το κοινό) που περιλάμβαναν ομιλίες και εκθέσεις στο Αρχαιολογικό μουσείο Αβδήρων καθώς επίσης και ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων και στον αρχαίο λιμενοβραχίονα. Οι εκδηλώσεις αυτές διοργανώθηκαν στα πλαίσια του εορτασμού του Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς που πραγματοποιούνται σ’ όλη την Ευρώπη από το 1991 καθώς από το γενικό σύνθημα Ευρώπη μια κοινή κληρονομιά». Το θέμα του εορτασμού για τα έτη 2011 – 2012 είναι αφιερωμένο στις Κρίσεις και καλύπτει εκδηλώσεις με τίτλο: «Κρίσεις Συνέχειες και ασυνέχειες στην Ιστορία». Η επιλογή του θέματος βεβαίως δεν είναι τυχαία…
Ξενάγηση στον αρχαϊκό περίβολο των Αβδήρων
Μεγάλη ήταν η συμμετοχή και το ενδιαφέρον του κόσμου στην εκδήλωση της Κυριακής, η οποία ξεκίνησε με διαλέξεις της Προϊσταμένης της ΛΑ’ ΕΠΚΑ κας Καλλιντζή και της αρχαιολόγου κας Χατζηπροκοπίου στο Μουσείο των Αβδήρων και συνεχίστηκε με την ξενάγηση στον αρχαϊκό περίβολο που ήταν η πρώτη πόλη των Αβδήρων, αυτή που κτίστηκα από τους Τήιους και τους Κλαζομένιους και στον αρχαίο λιμενοβραχίονα με τα δύο αρχαία λιμάνια. . Η μετάβαση έγινε με τρία λεωφορεία 2 του δήμου και 1 του εκπαιδευτικού συγκροτήματος AXION. Όπως επισημάνθηκε από την κα Καλλιντζή τα Άβδηρα του 4ου αι. έζησαν μια μεγάλη κρίση που είχε την αιτία της σε γεωμορφολογικούς παράγοντες καθώς τότε έγινα μεγάλες προσχώσεις του Νέστου οι οποίες με τη σειρά τους είχαν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά ολόκληρου του πολεοδομικού συγκροτήματος.
Τα αρχαία τείχη και τα νομίσματα αφηγούνται την κρίση στα αρχαία Άβδηρα
Ας σημειώσουμε, ενδεικτικά, μερικά μεγέθη: Η πόλη είχε δύο οχυρωματικούς περιβόλους. Ο βόρειος, που περιέκλειε την Αρχαϊκή – Κλασική πόλη έχει σχήμα καμπύλο και έκταση 1,075 τ. χλμ. περίπου. Ήταν σε χρήση από τα μέσα του 6ου έως τα μέσα ή τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. Ο νότιος περίβολος, δηλαδή η Ελληνιστική – Ρωμαϊκή πόλη χρησιμοποιήθηκε έως τα μέσα 4ου αι. μ.Χ. Έχει σχήμα τετράπλευρο και καταλαμβάνει έκταση 1,125 τ. χλμ. περίπου. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 5 λιμενικές κατασκευές.
Το νόμισμα και πως αποτύπωσε την κρίση
Σύμφωνα με την κα Καλλιντζή: «Το νόμισμα είναι όπως ένα στενογραφημένο κείμενο, που αν διαβαστεί σωστά, είναι δυνατόν να μας αποκαλύψει βαθιές και στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους ιδέες. Ιδιαίτερα όταν αυτό προέρχεται από ανασκαφές μπορεί όχι απλώς να μιλήσει, να μας πει κάτι για τον εαυτό του, αλλά και να μας διηγηθεί την ιστορία μιας ολόκληρης πόλης. Πάνω στα νομίσματα λοιπόν αποτυπώνονται τα ίχνη της ιστορίας ενός τόπου, η οποία είναι προφανώς συνυφασμένη και με την οικονομική ιστορία του.
Η σοβαρή κρίση που έπληξε την πόλη των Αβδήρων στο πρώτο μισό του 4ου αι. π.Χ., με τις διαδοχικές εισβολές Τριβαλλών και Μακεδόνων, η συμμαχία των Αβδήρων με τον Φίλιππο και οι τεράστιες δαπάνες που απαιτήθηκαν για την μεταφορά της πόλης νοτιότερα, αντιμετωπίστηκε με επιτυχία. Τα Άβδηρα συνέχισαν να έχουν τη δική τους νομισματοκοπεία, επωφελήθηκαν από την διακίνηση ξένων νομισμάτων στην αβδηριτική αγορά και υιοθέτησαν έναν ελαφρύτερο σταθμητικό κανόνα. Άρχισαν δηλαδή να εκδίδουν ελαφρύτερα νομίσματα κι αυτό έδωσε στην πόλη τη δυνατότητα να εξοικονομήσει μεγάλες ποσότητες αργύρου για μελλοντικές της ανάγκες και να κυριαρχήσει στις αγορές της Θράκης, αλλά και της Μικράς Ασίας. Η πόλη του 4ου αι. βρέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αλλά οδηγήθηκε τελικά στην ανάκαμψη και στην ευημερία. Και παρόλο που ο πήλινος κουμπαράς με τα 27 χάλκινα νομίσματα που βρέθηκε το 1992 κρυμμένος μέσα στα γκρεμισμένα τείχη της πόλης δεν δηλώνει απαραίτητα την οικονομική ευμάρεια του κατόχου του, δηλώνει σίγουρα την ανασφάλεια που νιώθουν οι άνθρωποι σε περιόδους κρίσης και αστάθειας, την προνοητικότητα για το μέλλον ή ακόμη και την φιλαργυρία. Κι αν όλοι λίγο πολύ κάνουμε τους υπολογισμούς που κάνει ο Βέγγος στην γνωστή ταινία του, ίσως βγούμε μία ώρα αρχύτερα από την οικονομική μας κρίση»!
Μαριάννα Ξανθοπούλου
mxanthopoulou@empros.gr
