Στόχος η καλύτερη χρήση του νερού άρδευσης και η βελτίωση της αγροτικής παραγωγής
Πιλοτικές καλλιέργειες βαμβακιού της περιοχής του Δήμου Αβδήρων θα μελετηθούν για να αντληθούν αξιοποιήσιμα στοιχεία για τη χρήση της πλατφόρμας
Ένα εξαιρετικά καινοτόμο διεθνές έργο που συνδυάζει τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων με τη βελτιστοποίηση της αγροτικής παραγωγής ξεκίνησε με τη συμμετοχή ελλήνων εταίρων από τη βόρεια Ελλάδα.
Το ερευνητικό έργο με το ακρωνύμιο FIGARO (Flexible and PrecIse IrriGation PlAtform to Improve FaRm Scale Water PrOductivity / Ευέλικτη και Ακριβής Πλατφόρμα για τη Βελτίωση της Υδάτινης Παραγωγικότητας σε Κλίμακα Αγροτικής Καλλιέργειας) χρηματοδοτείται από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα έχει διάρκεια τεσσάρων ετών (Οκτώβριο 2016).
Το παραπάνω ερευνητικό έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη μίας καινοτόμου πλατφόρμας με στόχο τη προώθηση της άρδευσης ακριβείας (precision irrigation) ώστε να επιτευχθεί η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης νερού και λιπάσματος με ταυτόχρονη ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της αγροτικής παραγωγής.
Συμμετοχή της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Α.Μ. – Θ.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα προώθησης της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και διαχειριστικών φορέων με στόχο την ανάπτυξη σύγχρονων και εφαρμόσιμων εργαλείων εξοικονόμησης νερού σε επίπεδο αγροτικής εκμετάλλευσης. Επικεφαλής – εταίρος του έργου είναι η ισραηλινή πολυεθνική εταιρεία Netafim, ενώ συμμετέχουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων (FAO), τα Πανεπιστήμια του Aarhus (Δανία), της Βαλένθια (Ισπανία), της Λισσαβόνας (Πορτογαλία), της Μπολόνια (Ιταλία) καθώς και σημαντικός αριθμός ευρωπαϊκών εταιρειών παραγωγής λογισμικού.
Η χώρα μας συμμετέχει στο έργο αυτό, προϋπολογισμού 6.000.000 €, με την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, εκπροσωπούμενη από το πρόεδρό της και δήμαρχο Καβάλας Κωνσταντίνο Σιμιτσή και το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και επιστημονικά υπεύθυνο τον επίκουρο καθηγητή Γεώργιο Συλαίο.
Η συμμετοχή της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης, η οποία έγινε με πρωτοβουλία του δημάρχου Καβάλας, στοχεύει στην εξεύρεση πρακτικών λύσεων, ικανών να συνεισφέρουν σημαντικά στη μείωση της δημόσιας δαπάνης για την άρδευση, τη σωστή προετοιμασία των αγροτών για τις μεταβαλλόμενες συνθήκες που θα δημιουργήσει η εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60) της Ε.Ε. και στη βελτίωση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου της Περιφέρειας ΑΜ-Θ.
Που αποσκοπεί το έργο, πως λειτουργεί το σύστημα
Το έργο αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της χρήσης αρδευτικού νερού, λαμβάνοντας υπόψη τη διαθεσιμότητα του νερού, τις τοπικές μετεωρολογικές συνθήκες και τις ειδικές ανάγκες ανάπτυξης του καλλιεργούμενου φυτού. Μία σειρά μαθηματικών μοντέλων (μετεωρολογικά μοντέλα πρόβλεψης καιρού, υδρολογικά μοντέλα πρόβλεψης υδατικού ισοζυγίου, μοντέλα ανάπτυξης φυτού) καθώς και δορυφορικά δεδομένα, επιτόπιοι αισθητήρες και συστήματα ελέγχου άρδευσης θα συνεργάζονται τροφοδοτώντας πληροφορίες σε ένα κεντρικό «σύστημα λήψης απόφασης» (DSS, decision support system). Η διαδικασία λήψης απόφασης για το πόσο και πότε θα αρδεύσει ο αγρότης, θα βασίζεται στην ολοκληρωμένη ανάλυση της ανάπτυξης των φυτών, της προβλεπόμενης χρήσης νερού και σε άλλες ειδικές παραμέτρους όπως ο τύπος εδάφους, οι καιρικές συνθήκες, η φυτοπροστασία, η ποιότητα νερού κλπ.
Ο αγρότης-χρήστης θα λαμβάνει απλοποιημένες πληροφορίες με τη μορφή μηνυμάτων και διαγραμμάτων, έχοντας συνεχή και εύκολη πρόσβαση στη πλατφόρμα μέσω διαδικτύου χρησιμοποιώντας είτε τον Η/Υ είτε το κινητό του. Το σύστημα θα παρέχει στον αγρότη το βέλτιστο πρόγραμμα άρδευσης που θα πρέπει να εφαρμοστεί στην αγροτική του καλλιέργεια, σε κάθε χρονική στιγμή. Επίσης, θα συστήνει τις ακριβείς ποσότητες νερού άρδευσης, τον ακριβή χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας και τον αριθμό των αρδεύσεων ανά ημέρα. Θα συστήνει επίσης τις απαιτούμενες ποσότητες λίπανσης. Οι χρήσεις νερού και λιπάσματος θα καταγράφονται σε πρωτόκολλο το οποίο θα μπορεί να τροποποιηθεί από τον αγρότη-χρήστη. Θα παρέχεται τέλος η δυνατότητα χρήσης επαναχρησιμοποιούμενου ή υφάλμυρου νερού (αν χρειάζεται), σύμφωνα με τη τοπική και εθνική νομοθεσία.
Έτοιμο σε ένα χρόνια
Το υπό ανάπτυξη σύστημα θα είναι έτοιμο σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα και θα αποτελεί μία ευέλικτη, χαμηλού κόστους και εύκολη στη χρήση υπολογιστική πλατφόρμα καταγραφής, πρόγνωσης και αξιολόγησης των ημερήσιων αρδευτικών αναγκών της κάθε αγροτικής εκμετάλλευσης. Η αποδοτικότητα του συστήματος FIGARO θα συγκριθεί με τα αντίστοιχα υπάρχοντα συστήματα, ενώ θα εκτιμηθεί ο οικονομικός και ενεργειακός αντίκτυπος της χρήσης του στο χρόνο και θα προσδιοριστούν οι περιβαλλοντικές ωφέλειες σε σχέση με την έκλυση αζώτου και φωσφόρου και το αποτύπωμα άνθρακα καθώς και τη συνολική εξοικονόμηση νερού.
Πιλοτική εφαρμογή του έργου
Η αποτελεσματικότητα της υπό ανάπτυξη πλατφόρμας θα μελετηθεί σε πιλοτικές υδροβόρες αγροτικές καλλιέργειες της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Ειδικότερα, πιλοτικές καλλιέργειες βαμβακιού της περιοχής του Δήμου Αβδήρων της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης θα μελετηθούν για τις σημερινές καταναλώσεις νερού και θα αξιολογηθεί η ποσότητα νερού που θα εξοικονομείται μετά τη χρήση της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση θα υλοποιηθούν δράσεις επίδειξης του συστήματος και εκπαίδευσης των αγροτών της Περιφέρειας ΑΜΘ στη χρήση της πλατφόρμας.
Η εκπαίδευση των αγροτών της Περιφέρειας Α.Μ. – Θ. και η ευρεία εφαρμογή του συστήματος αναμένεται να οδηγήσει στη σημαντική μείωση της κατανάλωσης του αρδευτικού νερού, στη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και γενικότερα στην αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων της κάθε αγροτικής περιοχής. Είναι ένα κρίσιμο στοίχημα αν ληφθεί υπόψη ότι πάνω από τα 4/5 της κατανάλωσης νερού στη χώρα μας καλύπτει αρδευτικές ανάγκες ενώ η ευρεία χρήση γεωτρήσεων σε συνδυασμό με την πρακτική της υπεράντλησης, σε πολλές περιοχές, όπως στην Περιφέρεια Α.Μ.-.Θ., καθιστά επιτακτική ανάγκη την υλοποίηση πρωτοβουλιών για την αναστροφή της κατάστασης αυτής. Είναι σαφές ότι οι ορθές πρακτικές άρδευσης αποτελούν βασικά εργαλεία για την οικονομική βιωσιμότητα των αγροτών, την περιβαλλοντική ισορροπία και την κοινωνική συνοχή των τοπικών κοινωνιών.
Συνάντηση των εταίρων σε Καβάλα και Άβδηρα
Τον Ιούνιο του 2013, μετά από εισήγηση του δημάρχου Καβάλας,, η Καβάλα και τα Άβδηρα αναμένεται να φιλοξενήσουν την επόμενη συνάντηση των εταίρων του έργου όπου θα εξετασθούν τα πρακτικά προβλήματα της πιλοτικής εφαρμογής και θα δρομολογηθούν οι απαιτούμενες λύσεις.
