Γιατί το μουσείο των «Χανιώτικων Νέων» στα Χανιά είναι ξεχωριστό
Περιήγηση στους χώρους και τα εκθέματά του. Εκπαιδευτικός σταθμός για την πόλη, αφού το επισκέπτονται πάνω από 2.000 μαθητές το χρόνο
Ένα μουσείο που «μεγαλώνει» συνεχώς
Το Μουσείο Τυπογραφίας λειτουργεί στα Χανιά από το 2005. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του ιδρυτή της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” Γιάννη Γαρεδάκη, ο οποίος υλοποίησε ένα όνειρο ζωής συγκεντρώνοντας σπάνια μηχανήματα, εκδόσεις και εργαλεία τυπογραφίας σε ένα καλαίσθητο και λειτουργικό χώρο που βρίσκεται στο Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων, στην περιοχή της Σούδας.
Το Μουσείο εγκαινιάστηκε τον Μάιο του 2005 και από τότε μέχρι σήμερα η συλλογή του εμπλουτίζεται συνεχώς με εκθέματα που προσφέρουν στον επισκέπτη μία κατά το δυνατό πληρέστερη εικόνα της τυπογραφίας και της εξέλιξής της μέσα στο χρόνο, από τη γέννησή της το 1450 στο εργαστήριο του Γουτεμβέργιου μέχρι τις σύγχρονες γραφικές τέχνες. Αξιόλογες είναι και οι δωρεές εκθεμάτων από ανθρώπους σε όλη την Ελλάδα.
Όλα τα εκθέματα του μουσείου συνοδεύονται από επεξηγηματικά κείμενα – σε ελληνικά και αγγλικά – που αφορούν τη χρήση τους, την προέλευση τους και την χρονολογία κατασκευής τους ή την περίοδο λειτουργίας τους.
Μάλιστα, για την ουσιαστικότερη κατανόηση από τους επισκέπτες των αρχών της τυπογραφίας αλλά και της διαδικασίας που απαιτείται για τη δημιουργία ενός εντύπου, κατά τη διάρκεια των ξεναγήσεων προβάλλονται επεξηγηματικά video και γίνονται πρακτικές εφαρμογές και επιδείξεις σε μηχανήματα που σηματοδοτούν την εξέλιξη της τυπογραφίας, που χρονολογούνται από το 1835 και μετά.
Νέα πτέρυγα με την εξέλιξη της τυπογραφίας και την εντυπωσιακά αποτυπωμένη ιστορία της γραφής
Το 2012, το Μουσείο Τυπογραφίας επεκτάθηκε σε νέα πτέρυγα, η οποία φιλοξενεί δύο πολύ αξιόλογες εκθέσεις που αφορούν την εξέλιξη της τυπογραφίας και την ιστορία της γραφής, τις οποίες δημιούργησε ο καλλιτέχνης γραφίστας – τυπογράφος Αντώνης Παπαντωνόπουλος, αλλά επίσης πιο σύγχρονα μηχανήματα και εκθέματα που αναλύουν την εξέλιξη των γραφικών τεχνών και τέλος εργαστήρια παραδοσιακής βιβλιοδεσίας, μεταξοτυπίας, σφραγιδοποιίας κ.α.
Η περιήγηση στην ιστορία της τυπογραφίας αρχίζει στην κυρίως αίθουσα του μουσείου, με τα δύο περίτεχνα, μαντεμένια πιεστήρια των αρχών του 19ου αιώνα, ενώ ένα πιστό αντίγραφο του πιεστηρίου του Γουτεμβέργιου δίνει το στίγμα εκείνης της εποχής. Ποδοκίνητα πιεστήρια, τύπου Victoria, αγορασμένα από τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία, καθώς και ένα δωρισμένο από Έλληνα τυπογράφο, σηματοδοτούν την πορεία της τυπογραφίας στο χρόνο, ενώ πολυάριθμα μικρότερου μεγέθους χειροκίνητα πιεστήρια, τύπου Boston, κοσμούν το χώρο.
Πάγκοι στοιχειοθεσίας όπου ο στοιχειοθέτης γράμμα – γράμμα ετοίμαζε το κείμενο με τη χρήση ανάγλυφων τυπογραφικών στοιχείων από την εποχή του Γουτεμβέργιου τον 15ο αιώνα, μέχρι και ένα μεγάλο μέρος του 20ου, συνυπάρχουν με τα δύο μηχανήματα μηχανικής στοιχειοθεσίας που κυριάρχησαν στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, τη λινοτυπία και τη μονοτυπία.
Τεχνικές όπως η λιθογραφία, η offset λιθογραφία, η ξυλογραφία, η χαλκογραφία, η τσιγκογραφία και η μεταξοτυπία παρουσιάζονται αναλυτικά σε ειδικά διαμορφωμένες προθήκες, ενώ ξεχωρίζει και η παρουσίαση της μεθόδου γραφής Μπράιγ, μια δωρεά του Φάρου Τυφλών Ελλάδας.
Δύο μεγάλα επίπεδα τυπογραφικά πιεστήρια του 19ου αιώνα δεσπόζουν στο χώρο της νέας πτέρυγας και του αμφιθεάτρου. Το ένα αγοράστηκε πρόσφατα από το μουσείο, ενώ το άλλο δωρήθηκε από τυπογραφείο της Τρίπολης. Ένα ακόμη, από τα μέσα του 20ου αιώνα, βρίσκεται στην κυρίως αίθουσα.
Η έκθεση που απεικονίζει την ιστορία της γραφής, με την εικαστική ματιά του γραφίστα – τυπογράφου Αντώνη Παπαντωνόπουλου, στεγάζεται στον ημιόροφο της νέας πτέρυγας, ενώ εκείνη που παρουσιάζει την εξέλιξη της τυπογραφίας παρουσιάζεται στο ισόγειο της νέας πτέρυγας.
Σπάνιες ελληνικές και ξένες εκδόσεις (από το 1570), αρχεία εφημερίδων (από το 1860) καθώς και βιβλία που αφορούν την τυπογραφία και την ιστορία της, φυλάσσονται στην πολύτιμη βιβλιοθήκη που βρίσκεται στον ημιόροφο της κυρίως αίθουσας του μουσείου.
Ένα μουσείο για όλους. «Σταθμός» για μαθητές, φοιτητές, ερευνητές, επισκέπτες
Το Μουσείο Τυπογραφίας είναι ένα μουσείο μοναδικό στο είδος του σε όλη την Ελλάδα και ένας από τους κύριους στόχους του είναι να το επισκέπτονται μαθητές, μελετητές, άνθρωποι κάθε ηλικίας, οι οποίοι, μέσα από επιδείξεις, εφαρμογές και ξεναγήσεις έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν ενδιαφέρον, γνώσεις και άποψη για την Τυπογραφία.
Για κάθε περίπτωση, εφαρμόζονται εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία υλοποιούνται στις αίθουσες του μουσείου αλλά και στο ειδικά διαμορφωμένο αμφιθέατρο χωρητικότητας 80 ατόμων, στο οποίο υπάρχει δυνατότητα για προβολές, παρουσιάσεις, ομιλίες κ.α.
Από το 2005 μέχρι σήμερα, το Μουσείο Τυπογραφίας έχουν επισκεφθεί τα περισσότερα από τα σχολεία του Νομού Χανίων, σχολεία από το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, τμήματα του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Κρήτης, ενώ σχολεία από όλη την Ελλάδα εντάσσουν την επίσκεψη στο Μουσείο Τυπογραφίας στο πλαίσιο των πενταήμερων εκδρομών τους.
Κάθε χρόνο, το Μουσείο Τυπογραφίας επισκέπτονται περισσότεροι από 2.000 μαθητές.
Στις μέρες μας, που η ψηφιακή εποχή έχει ήδη αρχίσει να αντικαθιστά το χαρτί και το μελάνι, η Τυπογραφία βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, γεγονός που επιβάλλει την ενεργή παρουσία του Μουσείου Τυπογραφίας των “Χανιώτικων νέων” και την καθιστά πιο επίκαιρη από ποτέ.
