Η διαφθορά στην Ελλάδα παίρνει με τον καιρό νέα μορφή, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πότε θα φτάσει η εποχή όπου οι κάθε είδους συναλλαγές θα γίνονται με στοιχειώδη διαφάνεια. Οι πολίτες αισθάνονται ολοένα και περισσότερο το βάρος στις πλάτες τους από την ομιχλώδη ατμόσφαιρα στις οικονομικές σχέσεις και συνδιαλλαγές με τις κρατικές υπηρεσίες, τη σχέση τους με τα κόμματα και γενικότερα από την διαφθορά σε όλα τα επίπεδα που μεταβάλλει τον κοινωνικό ιστό σε ένα απέραντο βαλτότοπο αδιαφάνειας και καχυποψίας. Με τα δεδομένα αυτά, η κοινωνική εξέλιξη ολοένα και δυσχεραίνεται καθώς οι πολίτες δεν εμπιστεύονται θεσμούς, πρόσωπα και εντεταλμένους υπαλλήλους. Η καχυποψία ξεκινά με την πρώτη συναλλαγή όπου υποβόσκει ο χρηματισμός προκειμένου να υπάρξει πιο γρήγορη εξυπηρέτηση. Και ο χρηματισμός, η διαφθορά και η αδιαφάνεια υπάρχει παντού, στις τράπεζες, τις κρατικές υπηρεσίες, τους συλλόγους και φορείς, τους πολιτικούς, τα κόμματα. Ένα πραγματικό χάος. Την κατάσταση αυτή περιέγραψε πριν από λίγο καιρό το βαρόμετρο της «Διεθνούς Διαφάνειας».
Κόμματα και δημόσιο στη διαφθορά
Το νέο βαρόμετρο που δόθηκε στην δημοσιότητα τον περασμένο Ιούνιο έδειξε ότι παγκοσμίως τα πολιτικά κόμματα και η δημόσια διοίκηση εξακολουθούν να είναι οι περισσότερο διεφθαρμένοι τομείς. Το «Βαρόμετρο της Διαφθοράς του 2009», μια έρευνα που διενεργήθηκε από τη Gallup και άλλους οργανισμούς δημοσκοπήσεων για την παγκόσμια οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια», πραγματοποιήθηκε σε 69 χώρες, με 73.132 συμμετέχοντες πολίτες. Τα πολιτικά κόμματα αναδείχθηκαν παγκοσμίως, με βαθμολογία 3.9 (στην κλίμακα 1 έως 5, όπου 5 σημαίνει «εξαιρετικά διεφθαρμένος»), ως ο περισσότερο διεφθαρμένος τομέας της κοινωνίας, ακολουθούμενος από τη δημόσια διοίκηση. Παρόλα αυτά υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα, καθώς σε 13 χώρες (στην πλειοψηφία τους χώρες της Ε.Ε.) το πλέον διαφθαρμένο πεδίο είναι ο ιδιωτικός τομέας και σε άλλες 11 (κυρίως στην Ασία και στην Αφρική), η δικαστική εξουσία. Περισσότεροι από τους μισούς που ερωτήθηκαν αντιλαμβάνονται ότι ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας έχει πρόβλημα διαφθοράς. Παρατηρήθηκε μια αύξηση της τάξης του 8% σε σχέση με το αντίστοιχο βαρόμετρο πριν από 5 χρόνια. Οι πολίτες (σε ποσοστό 50%) θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τη δωροδοκία ως μέσο διαμόρφωσης των πολιτικών και των κανονισμών προς όφελός τους. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες έχουν πολύ κακή άποψη για τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι κυβερνήσεις τους στον αγώνα κατά της διαφθοράς. Μόνο το 31% των πολιτών θεωρεί την προσπάθεια της κυβέρνησής τους «αποτελεσματική». Σύμφωνα με το Βαρόμετρο, έχουμε αύξηση της μικρο-διαφθοράς σε αρκετά μέρη του κόσμου, αλλά η γενική εικόνα δεν είναι διαφορετική από εκείνη που είχαμε το 2005.
Ίδια γεύση στην Ελλάδα
Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαφορετική. Για τρίτη χρονιά τα πολιτικά κόμματα αναδεικνύονται στον περισσότερο διεφθαρμένο τομέα. Με βαθμολογία 4.4 τα πολιτικά κόμματα βρίσκονται στην κορυφή, ενώ ακολουθούν τα ΜΜΕ (3.8).
Ο σχετικός πίνακας έχει ως εξής (μέσα στην παρένθεση η μέση ευρωπαϊκή επίδοση):
– Πολιτικά κόμματα 4.4 (3.7)
– ΜΜΕ 3.8 (3.3)
– Δημόσια Διοίκηση 3.7 (3.4)
– Κοινοβούλιο 3.7 (3.4)
– Δικαιοσύνη 3.4 (3.1)
– Ιδιωτικός τομέας 3.4 (3.4)
Οικολόγοι – Πράσινοι για διαφθορά
Τα κόμμα των Οικολόγων- Πράσινων είναι ένα νέο κόμμα που εισήχθη πρόσφατα στην ευρωβουλή μετά τις ευρωεκλογές. Ως νέο κόμμα κομίζει καινούργια μηνύματα και επιδιώκει να φέρει ένα νέο κλίμα στις συνδιαλλαγές των πολιτών με το κράτος. Ας δούμε συνοπτικά, ως νέο κόμμα, που εντοπίζουν το πρόβλημα με την διαφθορά και τι προτείνουν. Έχει ενδιαφέρον.
«Η διαφθορά στον οικονομικό τομέα αποτελεί ουσιαστική και επιπρόσθετη φορολογία εις βάρος των πολιτών. Σημαίνει πως οι δημόσιες υπηρεσίες δυσλειτουργούν ή μάλλον ιδιωτικοποιούνται με ακραίο τρόπο, εφόσον μόνον όσοι πληρώνουν χαίρουν «σωστής» μεταχείρισης. Επίσης, το μαύρο πολιτικό χρήμα βγαίνει μέσα από υπερτιμολογήσεις και επιπλέον χρεώσεις για προϊόντα ή υπηρεσίες. Δεν μπορεί να μην τονίσουμε ότι ο χρηματισμός και η διαφθορά ανθούν σε κοινωνίες όπου απουσιάζει η έννοια του δημόσιου συμφέροντος και όλα υποτάσσονται στην άνευ όρων εξυπηρέτηση του προσωπικού συμφέροντος. Η αντιμετώπιση της διαφθοράς σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο είναι, λοιπόν, κατεξοχήν πολιτικό θέμα και άπτεται και της ποιότητας της δημοκρατίας που έχουμε. Κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση της διαφθοράς έχει η απεξάρτηση της διοίκησης από τον κομματικό έλεγχο. Θα πρέπει να τεθεί ένας φραγμός στα διψασμένα κάθε φορά για εξουσία και προσωπικό όφελος κομματικά στελέχη που καταλαμβάνουν την διοίκηση θεωρώντας ότι πλέον τους ανήκει. Η εκάστοτε κυβέρνηση θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει μόνο τους συμβούλους της (πολιτικά πρόσωπα) στους διάφορους οργανισμούς και υπουργεία και δεν θα μπορεί να διορίζει ανεξέλεγκτα στελέχη της διοίκησης που σε μια δημοκρατική κοινωνία πρέπει να αναδεικνύονται με υπερκομματικά και αντικειμενικά κριτήρια.
Οι προτάσεις
Ακολουθούν τα σημεία των προτάσεων των Οικολόγων – Πράσινων για την απεμπλοκή από την διαφθορά:
– να σταματήσει να γίνεται ανεκτή από την κοινωνία η πρακτική ότι κάθε φορά που ένα κόμμα κερδίζει την πλειοψηφία στις εκλογές έχει το δικαίωμα να καταλαμβάνει με τα δικά του παιδιά τη διοίκηση σε όλες τις βαθμίδες. Κάθε παράνομος διορισμός από τον κομματικό μηχανισμό ατόμων σε θέσεις της διοίκησης (Γενικοί Γραμματείς και κάτω) θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ποινικό αδίκημα και όχι ως δικαίωμα του κόμματος που πλειοψήφησε.
– την καθιέρωση με αποφασιστικό τρόπο της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» ώστε να λειτουργεί αποτρεπτικά και όποιος πραγματικά ρυπαίνει να αναλαμβάνει το πλήρως κόστος (ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ευθύνης ) εξυγίανσης μιας ρυπασμένης περιοχής και αποκατάστασης του περιβάλλοντος και της οικονομικής ζημιάς που έχει προκληθεί
– η ψήφιση ενός νομοθετικού σχεδίου για την Ελεύθερη Πρόσβαση στη Πληροφορία και τη καθιέρωση του θεσμού της δημόσιας διαβούλευσης σε εφαρμογή και αναλυτική εξειδίκευση της Σύμβασης του Άαρχους
– όλες οι διαδικασίες που αφορούν το δημόσιο να γίνονται εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου ή στα Κέντρα Εξυπηρέτησ
