«Ένας μεγάλος φυσικός έλεγε ότι μια εξίσωση πρέπει να είναι ωραία, κομψή, με αισθητική ομορφιά. Άλλωστε πολλές φορές η επιστήμη εμπνέεται από την τέχνη. Είναι πολύ γνωστό ότι σπουδαία μουσικά έργα και από κλασικούς συνθέτες και από πιο σύγχρονους (Θεοδωράκης, Ξενάκης, Παπαστεφάνου) εμπνέονται από την επιστήμη για τα μεγαλύτερά τους έργα». Αυτά και άλλα πολλά εξίσου ενδιαφέροντα είχαν την ευκαιρία να ακούσουν από τον καθηγητή κ. Γιώργο Γραμματικάκη, όσοι παραβρέθηκαν στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, στην Καπναποθήκη «Π», την Παρασκευή το απόγευμα, σε μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα, τη ΔΕΑΞ (παρόντος του προέδρου της κ. Μανόλη Φανουράκη) και το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου (Ι.Ε.Λ./Ε.Κ. Αθηνά) και θέμα είχε τα σημεία σύγκλισης μεταξύ τέχνης και επιστήμης.
Το ξανθιώτικο κοινό ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό και γέμισε την αίθουσα της Καπναποθήκης, μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, κάτι που σχολιάστηκε και από τον ομιλητή, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του διαπιστώνοντας ότι: «κάτι εγκυμονεί ενόψει της απαξίωσης του πολιτικού συστήματος εν γένει».
Ο κ. Γιώργος Γραμματικάκης, καθηγητής Φυσικής και τ. πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κρήτης, στο περιθώριο της εκδήλωσης εξομολογήθηκε στο «Ε» ότι έχει ισχυρούς δεσμούς με την Ξάνθης, μιας και ο αδερφός του πατέρα του, γνωστός δικηγόρος, έζησε πολλά χρόνια εδώ και ότι τον πλημμυρίζει συγκίνηση η συνάντηση με παλιούς του φίλους που δείχνει την απήχηση του παρελθόντος: «Αγαπούσα την Ξάνθη, λόγω των προσωπικών μου δεσμών, και την αγαπώ. Είναι μία πόλη ζωντανή και παρά τα προβλήματα που υπάρχουν παντού πιστεύω ότι ακολουθεί ένα δρόμο ουσιαστικό. Γίνονται πολλά πνευματικά πράγματα και η μεγάλη συμμετοχή του κοινού, πολιτών και φοιτητών, αναμφίβολα είναι κάτι πολύ αισιόδοξο για τον τόπο. Άλλωστε, η τόση πολιτιστική δραστηριότητα δεν συναντάται συχνά σε πόλεις μακριά απ’ τα κέντρα και εύχομαι οι ξανθιώτες να το κρατήσουν».
Σχετικά με το θέμα της εκδήλωσης «Επιστήμη και Τέχνη: δύο παράλληλες που συγκλίνουν» και το έναυσμα που τον οδήγησε σε αυτή την αναζήτηση, ο καθηγητής εξήγησε ότι: «ήταν πολύ παλιά ανησυχία μου ότι η τέχνη και η επιστήμη, αυτές οι δύο πολύ μεγάλες δραστηριότητες του ανθρώπου, τελείως αντίθετες μεταξύ τους έχουν ορισμένα κοινά σημεία και πολλές φορές που έκανα ομιλίες ή μαθήματα στο πανεπιστήμιο έβλεπα από τον κόσμο και από τους φοιτητές, από τις ερωτήσεις τους, ότι αναζητούσαν κάποια κοινή πορεία που πράγματι υπάρχει. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη γέφυρα μεταξύ της τέχνης και της επιστήμης είναι το ‘φως’, που είναι πολύ βασικό στην τέχνη και αναγκαίο για την αποκάλυψη επιστημονικών αληθειών. Άλλωστε είναι και τα δύο προϊόντα της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Και πράγματι αυτή η προσέγγιση είχε μεγάλη αποδοχή και εισέπραξα πολύ ενθουσιασμό. Να σας εξομολογηθώ ότι αν βρω καιρό και όρεξη θα είναι το επόμενο βιβλίο μου».
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Γραμματικάκης, ζεστός, προσιτός και με επίγνωση της βαθιάς του γνώσης, εξέθεσε αναλυτικότερα στο ακροατήριο τις απόψεις του γύρω από τους δεσμούς Τέχνης και Επιστήμης και ως σημείο σύγκλισης πρώτα πρώτα ανέδειξε την έννοια του Πολιτισμού, που περιλαμβάνει τόσο τη μία όσο και την άλλη δραστηριότητα, εξηγώντας ότι: «Η επιστήμη, όσο τολμηρό κι αν ακούγεται αυτό, είναι κομμάτι του πολιτισμού, υπάρχουν βιβλία ‘εκλαϊκευμένης’ (απλοποιημένης) επιστήμης, καθώς και η δραματουργία του κινηματογράφου που εμπνέονται από τα μυστήρια της επιστήμης και αναδεικνύουν τις ποικίλες εκφράσεις της θαυμάσιας ευελιξίας του μυαλού. Ακόμη, ο ομιλητής παρομοίασε τα συναισθήματα που τέχνη και επιστήμη δημιουργούν αποκαλύπτοντας ότι και οι δύο πλημμυρίζουν χαρά, μέσα από την αναζήτηση του φωτός και του ωραίου: «η περίφημη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν Ε=mc2, διακρίνεται για τη συμμετρία, την αισθητική και την απλότητά της. Άλλωστε και πλήθος καλλιτεχνών, όπως ο Ξενάκης, δημιούργησε με βάση τα μαθηματικά και τις έννοιες της γεωμετρίας».
Με τέτοια παραδείγματα, με παραλληλισμούς, με αναφορές και επεξηγήσεις ο καθηγητής Γιώργος Γραμματικάκης ανέλυσε τα αποτελέσματα της προσωπικής του έρευνας, που θέλουν την Επιστήμη και την Τέχνη να προχωρούν χέρι-χέρι, και που μέχρι σήμερα δεν έχει αποτελέσει ευρύ αντικείμενο παρατήρησης, με τη φιλοδοξία, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, η αναζήτηση αυτής της πλευράς των δύο εκφράσεων της ανθρώπινης δημιουργικότητας να ξεκινήσει από αυτή τη συζήτηση στην Ξάνθη!
Ελένη Διαφωνίδου
