Πρώτα «Αποκρηάτικες Θρακικές Γιορτές» έπειτα «Θρακικές Λαογραφικές Εορτές» τώρα «Ξανθιώτικο Καρναβάλι». Ξεκίνησε ως ιδέα από τα 1926 όπου μια «ομάς συμπολιτών απεφάσισε την ίδρυσιν κομιτάτου «Απόκρεω», όπως μας πληροφορεί, σε σχετικό δημοσίευμα της, εφημερίδα της εποχής. Μεταλλάχθηκε από μια πρωτοβουλία μιας ομάδας συμπολιτών στα 1966 με το όνομα Τοπική Επιτροπή Τουρισμού. Η ιδέα ανήκει στο γιατρό Στ. Στάθη. Άνθρωποι με φαντασία, διάθεση, προπάντων μνήμη. Σαράντα ένα χρόνια μετά και το «Ξανθιώτικο Καρναβάλι» και οι Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές που του δίνουν ένα ξεχωριστό ύφος, συνδέοντάς το με την παράδοση, έχει ισχυροποιηθεί ως θεσμός και η φήμη του συναγωνίζεται αυτό του Πατρινού. Μια αναδρομή στο παρελθόν βασισμένη στα δημοσιεύματα της εποχής είναι διαφωτιστική για την πορεία του θεσμού αλλά και για τις μεταλλάξεις στη φυσιογνωμία του.
Κομιτάτο Απόκρεω στα 1926
1926: Διαβάζουμε στον τύπο της εποχής: «εις την πλατείαν της Δημοκρατίας, η οποία θέλει ενοικιασθεί και προ αυτής θα διέλθουν τα καρναβάλια τρις». Το έπαθλο; «Εις τα εξυπνότερα καρναβάλια θα δοθούν 5 βραβεία εκ των οποίων το πρώτον θα είναι 5.000δρχ.». Κομιτάτο Απόκρεω λοιπόν στα 1926 και διάθεση που γεννά ιδέες για την ανεύρεση πόρων, αφού, «τα χρήματα των βραβείων και τα άλλα έξοδα του κομιτάτου θέλουν εξευρεθή δια της ενοικιάσεως της εξέδρας, ήτις θα περιέχει περίπου πεντακόσια καθίσματα και δια της συλλογής εράνου μεταξύ των μελών του κομιτάτου». (Εφημ. ‘Μακεδονικά Νέα’, αρ. φ. 644,13/2/1926, σ.3). Η πρώτη προσπάθεια για οργανωμένο καρναβάλι σε μια πόλη όπου για τους ανθρώπους της οι Αποκριές ήταν από πάντα γιορτή που περνούσε με έντονους ρυθμούς ανατρέχουμε στους ομίλους των μεμονωμένων μεταμφιέσεων, των αυτοσχέδιων καρναβαλιών που γυρνούσαν στους δρόμους και επισκέπτονταν τα σπίτια, αλλά και στη συμμετοχή του κόσμου στις αποκριάτικες βραδιές που οργανώνονταν στα χορευτικά κέντρα, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του ΄20 και έπειτα.
Προπολεμικό Ξανθιώτικο Καρναβάλι
Στις προπολεμικές ανταποκρίσεις των εφημερίδων η εικόνα είναι ενδεικτική. ‘Οι δρόμοι, τα κέντρα γεμάτα κόσμο, καρναβάλια. Κρίσεις, ανεργίες, στεναχώριες, όλα ξεχάστηκαν, το πνεύμα του μοντερνισμού και της εξελίξεως περιφρονήθηκε στο ώμορφο λαϊκό έθιμο του καρναβαλιού, της τρελλής αποκρηάτικης ζωής……Τη Κυριακή η αποκρηάτικη κίνησης ζωήρευσε λίαν. Κόσμος κάτω στους δρόμους, καρναβάλια, σειρές(Ο.π., αρ.φ. 1603,26/3/1929, σ.3). Κι αλλού: ‘ Χθές – τελευταίαν Κυριακήν των Απόκρω, είχαμε ζωηροτάτην και την μεγάλην ετήσιαν μάχην του χαρτοπόλεμου, η οποία από πρόπερισυ …διεξάγεται εις την λεωφόρον Ανατολικής Θράκης. Το τι έγινε δεν περιγράφεται!!’. (Ο.π., αρ. φ. 1239,2/3/1928, σ.3). ‘ Ο Καρνάβαλος εφέτος ενεφανίσθη παταγώδης και λαϊκώτατος. Οι δρόμοι γεμάτοι από τα παρδαλότερα κουρέλια, περιφερόμενα ζωηρώς και θορυβωδέστατα….αληθινό πανδαιμόνιον, ανακατάπαυστον δε καθ’ όλον το εικοσιτετράωρον! Συμφορά, καταρράχτης, χείμαρρος, κατακλυσμός…… ξενύχτι……ξεθέωμα…’ καταγράφεται στα 1927, για να συμπληρωθεί ‘ Εξ’ άλλου αι δεξιώσεις, οι χοροί και αι εσπερίδες παίρνουν και δίνουν κι αυτοί’. Ξεφάντωμα, αποκριάτικη διάθεση και προπάντων φαντασία: ‘Κατά τον χορόν [των Δημοσίων Υπαλλήλων στην Εμπορική Λέσχη] εκυκλοφόρησε μεσονυκτίας που’ ώραις, και ο «Μασκαράς», καθημερινή εφημερίς εκδιδομένη χάριν…ψύχους, άπαξ το….έτος, συντασσόμενη δε τη συνεργασία του κ. Φανού, όχι των Αθηνών, αλλά της Τραπέζης…Αθηνών’. (Ο.π., αρ.φ. 980,8/3/1927, σ.3).
Οργάνωση «Αποκρηάτικων Θρακικών Εορτών» στα 1966
Τέσσερις δεκαετίες μετά την ίδρυση του Κομιτάτου των Απόκρεω, στις 14/2/1966 βρίσκουμε στην εφημερία ‘Προοδευτική’ ανακοίνωση της Τοπικής Επιτροπής Τουρισμού που αφορά την ‘ οργάνωσιν «Αποκρηάτικων Θρακικών Εορτών» διαρκείας μιας εβδομάδας από 13-20 Φεβρουαρίου’, απόφαση που συντελείτε ‘…..εν τη προσπαθεία της [επιτροπής] να βοηθήση εις βελτίωσιν της οικονομίας του τόπου, αλλά συγχρόνως να συμβάλη και εις την εθνικήν, πνευματικήν ανέλιξιν του Νομού Ξάνθης’. Πρώτη απόπειρα λοιπόν και η επιτροπή πιστεύει ειλικρινώς εις τους επιδιωκώμενους σκοπούς των εορτών καθώς και εις την απόλυτον επιτυχίαν των από της πλευράς της οργανώσεώς των, δια την οποίαν οργάνωσιν κατέβαλεν υπεράνθρωπους προσπαθείας. Η πίστις όμως της επιτροπής και ο ενθουσιασμός της δεν είναι αρκετά δια την πλήρην επιτυχίαν των εορτών, επιτυχίαν εκ της οποίας εξαρτάται η συνέχισις καθ’ έκαστον έτος τούτων ή η ματαίωσίς των. Απευθύνεται λοιπόν με έκκλησή της ‘ προς πάντα δυνάμενον να βοηθήση εις την επιτυχίαν των και καλεί όλον τον λαόν του Νομού Ξάνθης να αγκαλιάση την προσπάθειαν αυτήν θεωρώντας την δική του υπόθεσιν’. Ιδιαίτερα αναφέρεται στους νέους, οι οποίοι μπορούν ‘ να συμβάλλουν εις την καλυτέραν επιτυχίαν των εορτών’. (Εφημ. ‘Προοδευτική’, αρ.φ. 1544, 14/2/1966, σ.1).
Την Οργάνωση των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών έχει αναλάβει ήδη ο Δήμος Ξάνθης από το 1968, στην επιτροπή προεδρεύει ο δήμαρχος, ενώ εξακολουθούν να συμμετέχουν τα μέλη του πρώτου χρόνου. Το πλαίσιο ορίζεται ως ‘ εθνικό, καλλιτεχνικό, ψυχαγωγικό και ειδικά λαογραφικό’ (Εφημ. ‘Προοδ.’, αρ.φ. 1702, 3/3/1969, σ.1), ως προς το χαρακτήρα διαφοροποιούνται από τις γιορτές του Καρνάβαλου και της Αποκριάς που λαμβάνουν χώρα σε άλλα μέρη, μια και εδώ θεωρούνται ως ‘ ένα λαϊκό πανηγύρι, ένα σύνολο λαογραφικών εκδηλώσεων, μέσα σ’ ένα πλαίσιο κεφιού και χαράς’ (Πρόγραμμα ΘΛΕ, 16-23/2/1969, Πρόλογος, σ.1). Εξάλλου στον τίτλο έχει ήδη τοποθετηθεί το ‘ Λαογραφικές’ αντί του ‘Αποκρηάτικες’ και στην προσπάθεια των οργανωτών – σύμφωνα άλλωστε με τις τάσεις της εποχής, εξακολουθεί η διπολική σύνδεση των γιορτών, από τη μια με τον παραδοσιακό πολιτισμό και από την άλλη με την αρχαία ιστορία της Θράκης, ‘των Ορφικών και των Διονυσιακών’. Τώρα στο σκεπτικό τίθεται ανοιχτά το ότι ‘μπορεί να προβλέψη κανείς και πιο πέρα Να γίνουν οι Θρακικές Λαογραφικές Εορτές, πόλος έλξεως και για τους αλλοδαπούς επισκέπτες’. (Πρόγραμμα ΘΛΕ, ο.π. Πρόλογος, σ.1).
Το ήδη αναφερόμενο αναβιωτικό πλαίσιο εθίμων και δρωμένων καθώς και ο προσανατολισμός στην αρχαία ιστορία, ντύνει θεματολογικά όχι μόνο τα άρματα των παρελάσεων, αλλά και τη διακόσμηση των σελίδων στα κατά έτος προγράμματα. Έτσι αυτά βρίθουν από ορφικές και διονυσιακές παραστάσεις, εικόνες θρακικής λύρας, ζευγάρια θρακών χορευτών με ενδυμασίες του νεότερου παραδοσιακού πολιτισμού και παραστάσεις θρακιώτη ‘γκαϊντατζή’. Συχνά όλα αυτά εμφανίζονται δεμένα μεταξύ τους σα σύνολο στην παράσταση, τοποθετημένη κατά προτίμηση στο εξώφυλλο. Επίσης στις σελίδες τους εναλλάσσονται σκίτσα πομπής θρακιώτικου γάμου – πιτεράδων, παραδοσιακά μοτίβα κεντημάτων, λαϊκοί τύποι μπεκρήδων, αστικοί τύποι με τονισμένες από την κρασοκατάνυξη μύτες – αναφορές στην περίοδο της καπνικής ακμής της πόλης, σοκάκια με παλιά νεοκλασικά σπίτια, φιγούρες κλόουν και πιερρότων.
Αναπαραστάσεις εθίμων από το 1969
Οι αναπαραστάσεις της ‘Θρακιώτικης βεγγέρας’ και του ‘Προξενείου’ που παρουσιάζονται για πρώτη φορά το 1969, το ‘Γαϊτανάκι’, ο ‘Θρακιώτικος Γάμος’, και οι ομάδες Σεϊμένηδων και Πιτεράδων, συνεχίζονται σταθερά έως το 1977, ενώ οι Θρακικές Λαογραφικές Εορτές του 1970 εμπλουτίζονται με διαλέξεις για τον παραδοσιακό πολιτισμό, λαογραφικές εκθέσεις, περισσότερα χορευτικά συγκροτήματα, φεστιβάλ λαϊκών χορών. Κατά το σκεπτικό της Οργανωτικής Επιτροπής ‘αναπαραστάσεις εθίμων, χοροί και τραγούδια από λαϊκά συγκροτήματα, λαϊκή τέχνη, αλλά και έντεχνη ζωγραφική, συναυλίες και διαγωνισμοί φιλαρμονικών και χορωδιών, ένα πρόγραμμα με όλες σχεδόν τις μορφές από την λαϊκή παράδοση, αλλά και με εκδηλώσεις από τη σύγχρονη ζωή… σε ένα 9μερο κεφιού, χαράς και ψυχαγωγίας’ (Πρόγραμμα ΘΛΕ, 1-9/3/1970, σ.5), όπου επίσης γίνεται λόγος σχετικά με τη νοσταλγία για το παλιό. Με σύνθημα ‘ σε συναγερμό όλο το οκταήμερο της Αποκριάς’ (Ο.π., σ.4), το πρόγραμμα μας πληροφορεί επιπλέον για χορευτικά συγκροτήματα διαφόρων πόλεων της Βορείου Ελλάδος, για αγώνες όπως καμηλοδρομίες, για έθιμα της Καθαρής Δευτέρας, καθώς και για εκθέσεις ζωγραφικής. Οι εντυπώσεις εξακολουθούν να φτάνουν εκτός Νομού σε ανταποκρίσεις εφημερίδων της εποχής. Μια από αυτές σε άρθρο της με τίτλο ‘ο Βασιλεύς Καρνάβαλος ήλθε, τον είδον και απήλθε’ παραθέτει φωτογραφία του, συνοδευόμενη μάλιστα από μια δεύτερη με υπότιτλο ‘ ανθοστόλιστο άρμα με την Βασίλισσα της ομορφιάς παρελαύνει δια των κεντρικών οδών’, ενώ δεν παραλείπει να τονίσει ότι από τις εκδηλώσεις και τις παρουσίες ‘ ιδιαιτέραν εντύπωσιν προκάλεσεν η λαογραφική έκθεσις… θερμώς εχειροκρότησαν τα χορευτικά συγκροτήματα….. ιδιαίτερον τόνον έδωσαν αι εμφανίσεις των φιλαρμονικών’. ( Εφημ. ‘Ελλην. Βορράς’, αρ.φ. 4618/499, 11/3/1970, σ.5).
Στα 1971…
Η λαογραφική έκθεση συνεχίζεται και στα 1971, ενώ στα καλλιτεχνικά της ίδιας χρονιάς εντάσσεται και μια έκθεση φωτογραφιών τοπίων της Ξάνθης. Οι γιορτές ξεκινούν και γι’ αυτήν την περίοδο, όπως κάθε χρόνο με είσοδο των αρμάτων στην πόλη και ‘άναμμα πολύχρωμων φώτων΄, χοροεσπερίδες στο ‘ κοσμικό και μοντέρνο κέντρο «Πικαντίλλυ»’ (Πρόγραμμα ΘΛΕ, 21-28/2/1971). Η εβδομάδα των Απόκρεω κυλά και στις μέχρι τότε εκδηλώσεις προστίθεται μια ευρωπαϊκή νότα, ‘ η χθεσινή ημέρα… υπήρξεν εξόχως πανηγυρική, διότι κατ’ αυτήν ενεφανίσθησαν δια δευτέραν φοράν – όπως την εσπέραν της προχθές εις τα Τιτάνια – τα Γαλλικά και Ιταλικά χορευτικά συγκροτήματα των Μαζορεττών της Μασσαλίας και Καλαβρίας’ (Εφημ. ‘Φωνή της Ξάνθης’, αρ.φ. 203, 27/2/1971, σ.1), ενώ μαθαίνουμε ότι ‘τα άρματα προητοιμάσθηκαν υπό την καλλιτεχνική επίβλεψιν του γλύπτου κ. Μάρτεν’. (Εφημ. ‘Ελλην. Βορράς’, αρ.φ. 4618/797, 26/2/1971, σ.7). Η θεματολογία τους εξακολουθεί με μοτίβα αρχαίας ιστορίας και μυθολογίας – ‘Σάτυροι’, ‘Λύρα’, ‘Μ. Αλέξανδρος’, ‘Τριήρης με τον Οδυσσέα του Πολυφήμου κρατούντος εις χείρας του τεμαχίον βράχου’, ‘Ναός’, με μοτίβα σάτιρας και παράδοσης: ‘Μεταμφιεσμένοι γάϊδαροι’, ‘Έρωτες γάτων’, ‘Θρακιώτικος Γάμος’, (Εφημ. ‘Προοδ.’, αρ.φ. 1806, 1/3/1971, σ.1). οι περιγραφές του γιορτασμού είναι εύγλωττες: ‘ Την εσπέραν του Σαββάτου η Ξάνθη ολόκληρος ευρίσκετο εις ένα πανηγυρικον εορτασμόν τόσον εις οικογενειακάς συγκεντρώσεις, όσον και εις δημοσίας τοιάυτας. ΄Όλα τα κέντρα διασκεδάσεως, Εμπορική Λέσχη, Εστιατόρια, Ταβέρναι, Πικαντίλλυ, Ξενία, Περίπτερον Ευμοίρου, το Σπίτι των Τρελλών κ.α. ήσαν κατάμεστα κόσμου…’.(Ο.π., σ.1). Και βέβαια οι ομάδες μεταμφιεσμένων γεμίζουν τους δρόμους με τη δική τους πολύχρωμη παρουσία.
Όλα τα παραπάνω συγχρόνως με θεατρικές παραστάσεις από το θεατρικό εργαστήρι της ΦΕΞ σε έργο του Θεοτοκά, και συναυλίες της Κρατικής ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Πρόεδρος τώρα της Επιτροπής έως και το 1978 είναι ο Δήμαρχος κ. Βασιλειάδης. Η άλλη πλευρά του γιορτασμού των Απόκρεων; Τα βράδια ‘πάνω από 15 κέντρα διασκεδάσεως με ορχήστρες και προγράμματα με άριστους καλλιτέχνας από την Αθήνα προσέφεραν την αποκρηάτικη ψυχαγωγία’. (Εφημ. ‘Ελλην. Βορράς’, αρ.φ. 4618/2339, 10/3/1976, σ.9). Και αλλού ‘τις εκδηλώσεις ετόνιζαν τα ολονύκτια γλέντια και οι χοροί’. (Εφημ. ‘Ελλην. Βορράς’, αρ.φ. 4618/2941, 15/3/1978, σ.3).
Αλλαγή από το 1977
Ωστόσο από το 1977 και έπειτα οι αναπαραστάσεις των εθίμων περιορίζονται, ενώ εξακολουθούν να γίνονται διαλέξεις για ζητήματα λαογραφίας – ομιλία από τον κ. Γ. Αικατερινίδη ‘Μεταμφιέσεις και λαϊκά δρώμενα της Αποκριάς’, από τον κ. Π. Γεωργατζή – Καθηγητή, ‘Ήθη και έθιμα των Αρχαίων Θρακών’. Κατ’ αναλογία στα 1978 παρουσιάζονται από τον κ. Θ. Μουσόπουλο – Φιλόλογο, τα ‘Λαογραφικά Ξάνθης. Απαγγελίες. Το έργο της Κατίνας Βέϊκου – Σεραμέτη «Ξανθιώτικα»’.Στους σύγχρονους σκοπούς εκφράζεται ως ανάγκη η ‘η δυναμική ερμηνεία του παρόντος’. ‘Η Θράκη, ευρύς χώρος γεωγραφικά και από λαογραφική άποψη παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον’ (Πρόγραμμα ΘΛΓ, 13/2-20/2/1977), δηλώνουν οι οργανωτές των γιορτών στα 1977. Και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του 1978 περιέχει μια σύντομη ιστορία της Ξάνθης, συστήνει την παλιά πόλη, κάνει μια αναφορά στα Θρακιώτικά έθιμα και τη Θρακική λογοτεχνία, προτρέπει για επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο της ΦΕΞ.
Ο χαρακτήρας των γιορτών διαγράφεται από τους οργανωτές της περιόδου του 1984 ως εξής: ‘Οι Λαογραφικές γιορτές προσπαθούν να διατηρηθούν, παρακολουθώντας μέσα σ’ αυτά τα χρόνια, από τη μια την εξέλιξη και τη διαμόρφωση του τρόπου ζωής μας, και από την άλλη να μην απομακρυνθούν από τους βασικούς στόχους που μιλούν για λαογραφία, για ήθη, για έθιμα, για παλιές συνήθειες’. (Πρόγραμμα ΘΛΓ, 29/2-4/3/1984). Είναι χαρακτηριστική αυτές τις χρονιές η συμμετοχή των μαθητικών κοινοτήτων – το 1983 σε εκδηλώσεις γνωριμίας με νέες τάσεις της μουσικής και το 1984 σε θεατρικές και μουσικές παραστάσεις με τίτλο ‘γιορτές νεολαίας’. Κατά την διάρκεια των ΘΛΓ αυτών των περιόδων ο φιλόλογος κ. Θ. Μουσόπουλος κάνει ομιλίες για την ξανθιώτικη λογοτεχνία, καθώς και την θρακιώτικη ιστορία, ενώ το 1985 γίνεται απονομή τιμητικών διακρίσεων στους εμπνευστές και πρωτεργάτες των Λαογραφικών Γιορτών. Στην παρέλαση των αρμάτων τώρα εισάγεται το στοιχείο των ομάδων ελεύθερων μεταμφιέσεων. Η διακόσμηση των προγραμμάτων εξακολουθεί να υιοθετεί ορφικές παραστάσεις, φωτογραφίες με σοκάκια της παλιάς πόλης, ζωγραφισμένα ταβάνια αρχοντικών, σκίτσα με μπαντίνες.
Στη δεκατία του ‘ 80
Θα ήταν παράλογο ένας μακροχρόνιος θεσμός να μην περάσει κάποιες φάσεις προβληματισμού και αναθεώρησης του προσανατολισμού και των στόχων του, όπως συμβαίνει με τις Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές κατά τη δεκαετία του ΄80. Εκεί γίνεται προσπάθεια για νέους τρόπους προσέγγισης. Έτσι το 1986 οι οργανωτές μιλούν για ‘κίνδυνο απώλειας της εθνικής ταυτότητας’ στο πλαίσιο της ‘αποδοχής του ξένου προσώπου αξιών’ και αναλύουν το ‘σύνθημα «επιστροφή στις ρίζες»….ως μη στασιμότητα και αποκοπή από το διεθνή χώρο, αλλά εγκόλπωση των θετικών στοιχείων του πολιτισμού και των άλλων λαών’. (Πρόγραμμα ΘΛΓ, 9/3-16/3/1986, σ.6-7). Οι γιορτές περιλαμβάνουν επιδείξεις κλασικού μπαλέτου, περισσότερο θέατρο από τη Θρακική Σκηνή και τη νέα Λαϊκή Σκηνή Αθηνών, κινηματογράφο από τη ΦΕΞ, μαριονέτες, κουκλοθέατρο, μαζί με παραστάσεις Καραγκιόζη, Έκθεση Γυναικείας Καλλιτεχνικής Δημιουργίας που επιμελείται ο Σύλλογος Γυναικών Ν. Ξάνθης, ενώ έμφαση δίνεται στο πανευρωπαϊκό φεστιβάλ φολκλορικών χορών. Την τελευταία Κυριακή της περιόδου του 1986, στην παρέλαση των είκοσι αρμάτων συνυπάρχουν οι παραστάσεις της αστικής και αγροτικής Ξάνθης με ‘αρλεκίνους, πιερρότους, κολομπίνες, φολκλοριστές, μαζορέτες, χορεύτριες μπαλλέτου’ (Πρόγραμμα ΘΛΓ, ο.π., σ.24). Το καρναβαλικό στοιχείο προβάλει τώρα τη δική του παρουσία.
Επίσημα ο όρος «Ξανθιώτικο Καρναβάλι»
Την επόμενη χρονιά τίθεται επίσημα ο όρος ‘Ξανθιώτικο Καρναβάλι’, γίνεται λόγος για ‘λαϊκή συμμετοχή’ και ο Δήμαρχος κ. Κ. Μπένης – πρόεδρος των εορτών από το 1979 έως το 1990, δίνει την οργάνωσή τους στη Θρακική Θεατρική Σκηνή, η οποία τη διατηρεί μέχρι το 1990. Το γεγονός δημοσιεύεται μαζί με το πρόγραμμα των εκδηλώσεων στον ευρύτερο χώρο έξω από το νομό. (Εφημ. ‘Θεσ/νίκη’, αρ.φ. 7.232, 28/2/1987, σ.9). Οι γιορτές περιλαμβάνουν λαϊκά γλέντια, ρεμπέτικες βραδιές, συναυλίες, καντάδες με συμμετοχή του ΚΑΠΗ Ξάνθης, χορωδίες, φολκλορικούς χορούς, μαζορέτες, μαριονέτες και κουκλοθέατρο, εκδηλώσεις όπου συμμετέχουν περισσότερο ντόπιοι καλλιτέχνες. Η παρέλαση αποτελεί πια θέμα αναφοράς για την επικαιρότητα και παρατίθενται φωτογραφίες. (Εφημ. ‘Μακεδονία’, αρ.φ. 22.049, 19/3/1986, σ.2).
Η συμβολή του αείμνηστου Αμοιρίδη στο θεσμό
Ο επίλογος αποτελεί συγχρόνως και πρόλογο για το β΄ μέρος της πορείας στο καρναβάλι της Ξάνθης, έτσι όπως προχωρά από το 1991 και έπειτα, με πρόεδρο το Δήμαρχο κ. Φ. Αμοιρίδη. Η ίδρυση των καρναβαλικών συλλόγων – όπου η συμμετοχή του κόσμου της πόλης στη διαμόρφωση των γιορτών είναι ουσιαστική, η ανάληψη της οργάνωσής τους από τη Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης στα 1993, επανορίζουν το θεσμό. Η χρονική διάρκεια της προετοιμασίας μεγαλώνει, καθιερώνεται ο δεκαπενθήμερος εορτασμός, όπως επίσης οι θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις με επώνυμους καλλιτέχνες, οι χοροί των συλλόγων στα κέντρα και στους υπαίθριους χώρους. Εισάγεται το φαντασμαγορικό στοιχείο με την πολύχρωμη παρουσία των ομάδων καρναβαλιστών – ιδιαίτερα στην παρέλαση της τελευταίας Κυριακής. Όλα αυτά, ενώ το στίγμα του ξανθιώτικου καρναβαλιού διατηρείται με την είσοδο πάντα του θρακιώτη καρνάβαλου κατά την έναρξη των γιορτών και το κάψιμο του στο τέλος της Αποκριάς, με παραδοσιακά συγκροτήματα, με τις χορωδίες και τις καντάδες. Μια πολύ σύντομη περιήγηση στις αναφορές: ‘Παράδοση έχει πια η Ξάνθη ο γιορτασμός του καρναβαλιού ….Ο βασιλιάς καρνάβαλος παρήλασε με το άρμα του…σκορπίζοντας το δικό του μήνυμα για κέφι και ζωή’ (Εφημ. ‘Θεσ/νίκη’, αρ.φ. 8.433, 19/2/1991)’, ……’η Ξάνθη πρωτοστατεί πάντα με τον ωραίο της καρνάβαλο, τα χορευτικά συγκροτήματα, τα άρματα και τις άλλες μεμονωμένες εμφανίσεις, προσελκύοντας δικαιολογημένα χιλιάδες επισκέπτες…Εδώ συνδυάζεται η παράδοση με τη σύγχρονη ζωή…’ (Εφημ. ‘Μακεδονία’, αρ.φ. 24.142, 3/3/1993, σ.15), ‘Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις βρίσκονται διάσπαρτες μέσα στο μεγάλο πρόγραμμα των γιορτών και περιλαμβάνουν πολλά μπαλντανφάν, μασκέ πάρτυ, συναυλίες και ξεφάντωμα σε ανοιχτούς χώρους, το μεγάλο τριήμερο ‘παιχνίδι χαμένου θησαυρού’, καρναβαλικά παιχνίδια…Στη μεγάλη παρέλαση…με τη συμμετοχή 5.000 μεταμφιεσμένων θα πάρουν μέρος 17 άρματα, τα περισσότερα από τα οποία έχουν κατασκευαστεί από το δήμο, αλλά και από τους συλλόγους που παίρνουν μέρος στην τελετή…που αποτελεί την κορύφωση των ΘΛΕ «στη χώρα των μυστών, της μουσικής και του γέλιου», όπως επισημαίνει σε μήνυμα του ο κ. Δήμαρχος’. (Εφημ. ‘Θεσ/νίκη’, αρ.φ. 9652, 4/3/1995, σ.53). (Συγγραφή και επιμέλεια Λίτσα Θεοδωρίδου, Αποκριάτικες Ενθυμήσεις μέρος Α’).
Επιμέλεια: Μαριάννα Ξανθοπούλου
