Η αρχική πρόταση προήλθε το 1998/99 από την τότε Υπουργό των Εξωτερικών των ΗΠΑ, κ. Όλμπράιτ: Η Τουρκία θα περιορίσει της εις βάρος της Ελλάδος προκλήσεις της, θα συμμορφωθεί περισσότερο με το διεθνές δίκαιον και η Ελλάς θα άρει τις αντιρρήσεις της για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κυβέρνηση Σημίτη απεδέχθη την πρόταση. Έτσι, με την συναίνεση της Ελλάδος, ετέθησαν υπό της Ευρωπαϊκής Ενώσεως οι όροι της Κοπενχάγης, μετά την εκπλήρωση των οποίων μπορούν να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Σήμερον η Άγκυρα αναμένει τον καθορισμό της ημερομηνίας αρχής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Μετά τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως υπό ένταξη χώρας, σημειώθηκε πράγματι μία βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων εις πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων και των παραβιάσεων του εθνικού εναερίου χώρου. Συν τω χρόνω κατέστη όμως σαφές, ότι ναι μεν εμειώθησαν οι παραβιάσεις, αλλά δεν άλλαξε η ποιότης των, δηλ. όταν εγένοντο ήσαν εξ ίσου προκλητικές, όπως και προηγουμένως. Ανάλογος ήταν και η στάση της τότε κυβερνήσεως: Συνέχισε μεν να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, χωρίς όμως να παραλείπει να τονίζει, ότι η τελική έκβαση της πορείας της Τουρκίας θα εξαρτηθεί από την επιτυχία του εκδημοκρατισμού του κράτους και της κοινωνίας της, από τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από την εκπλήρωση των προϋποθέσεων της εντάξεώς της, ως διετυπώθησαν αυτές στα λεγόμενα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Μεταξύ των προϋποθέσεων αυτών ανήκει και η οριστική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.
Τελευταίως διαγράφεται μία αλλαγή της ελληνικής πολιτικής έναντι της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Η Ελλάς κατέστη ο πλέον διαπρύσιος υποστηρικτής της εντάξεως της Τουρκίας στην Ε.Ε. Και ο κ. Καραμανλής προφανώς πιστεύει, ότι δια της προσωπικής φιλίας του με τον κ. Ερντογάν θα λύσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Αλλά έστω και αν το ήθελε, ο κ. Ερντογάν, ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας, δεν έχει την δύναμη να λύσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, δια τον απλούστατο λόγο, διότι δεν είναι της αρμοδιότητός του. Τα προβλήματα αυτά χαρακτηρίζονται υπό της Τουρκίας ως εθνικά και επί εθνικών προβλημάτων τις αποφάσεις τις λαμβάνει το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας.
Αυτά είναι γνωστά στην Ελλάδα. Παρά ταύτα πολλοί Έλληνες πολιτικοί επιδιώκουν μίαν ριζική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, διότι θέλουν να απαλλάξουν τον προϋπολογισμό του κράτους από τις βαρύτατες αμυντικές δαπάνες. Ουδείς νουνεχής άνθρωπος θα ψέξει τους πολιτικούς, οι οποίοι επιδιώκουν την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αρκεί, βεβαίως, η επιδίωξη αύτη να μη καταντά έμμονος ιδέα, υπό το κράτος της οποίας παραβλέπεται η πραγματικότης. Δυστυχώς, η κυβέρνηση Καραμανλή δημιουργεί την εντύπωση, ότι από αυτήν ακριβώς την ιδέα διακατέχεται. Τονίζεται η σταθερή υποστήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, προβάλλεται η προσωπική φιλία μεταξύ Καραμανλή και Ερντογάν, αλλά σχεδόν δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η στάση της Αγκύρας εις το Αιγαίον.
Γενικώς γίνεται αποδεκτό στην Ελλάδα, ότι δια των παραβιάσεων του εθνικού εναερίου χώρου στο Αιγαίον η Άγκυρα προκαλεί την Ελλάδα, δια λόγους, οι οποίοι εντάσσονται στην εκάστοτε γενικωτέρα πολιτική της Αγκύρας έναντι της Ελλάδος. Η εκτίμηση αυτή ίσως δεν είναι εσφαλμένη. Οπωσδήποτε όμως δεν είναι αρκετή για να εξηγήσει την στάση της Τουρκίας εις το Αιγαίον. Μεταξύ των δύο χωρών υπάρχει συμφωνία μειώσεως της εντάσεως εις το Αιγαίον κατά τους θερινούς μήνας. Επί πλέον κατά την περίοδο αυτήν υπάρχει και η ολυμπιακή εκεχειρία, την οποίαν με τόσες τυμπανοκρουσίες συνυπέγραψε και η Άγκυρα. Παρά ταύτα παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων η Άγκυρα δεν παραβίαζε μόνον τον ελληνικό εναέριο χώρο, αλλά έστελνε τα αεροπλάνα της βόλτα πάνω από νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Η άποψη, ότι τούτο συνιστά μόνον πρόκληση εις βάρος της Ελλάδος είναι οπωσδήποτε κατωτέρα των περιστάσεων. Ενέργειες του είδους αυτού, τις ημέρες αυτές δεν προκαλούν μόνον την Ελλάδα, αλλά ολόκληρο τον κόσμο, ο οποίος είχε στραμμένα τα βλέμματά του στην Αθήνα και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακριβώς όμως δια τον λόγο αυτόν έγιναν οι παραβιάσεις κατά τις ημέρες αυτές: Ο κόσμος πρέπει να συνειδητοποιήσει, ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το νομικό καθεστώς του Αιγαίου, πετά όπου θέλει και όταν θέλει. Αυτό θέλει η Τουρκία να επιβάλει στην διεθνή κοινή γνώμη και να εξαναγκάσει τους Έλληνες να το συνηθίσουν και να το αποδεχθούν. Αυτός είναι ο σκοπός των παραβιάσεων του εθνικού εναερίου χώρου στο Αιγαίον, όχι απλώς να προκαλέσουν. Και ενώ στην Ελλάδα κυριαρχούν οι έμμονες ιδέες περί «ελληνοτουρκικής φιλίας», η Άγκυρα επιβάλλει σιγά σιγά την άποψη στο Αιγαίον στην διεθνή κοινή γνώμη. Τούτο δε το επιτυγχάνει άνευ πολιτικού κόστους. Ουδείς Έλλην είπε κατά την τελευταία δεκαετία εις τους Τούρκους, ότι η υποστήριξη της πορείας αυτής υπό των Αθηνών, δεν είναι δεδομένη, αλλά εξαρτάται από την γενικωτέρα στάση της ιδίας της Τουρκίας.
Γεώργιος Εμ. Δημητράκης
Τηλ: 2541064445
E-mail: dimisg@otenet.gr
