«Κάποια στιγμή η γροθιά σου/πρέπει να κοπεί απ’ το χτές,/ στο αύριο να πέσει κεραυνός» Με ιδιαίτερη χαρά, κρατάω εδώ και λίγες ημέρες στα χέρια μου, την τελευταία εκτός εμπορίου ποιητική ανθολόγηση του Θανάση Μουσόπουλου, από τις εκδόσεις Τελεία+Παύλα. Σε αυτήν την εποχή της ύπουλης θανατηφόρας πανδημίας των ιών που ζούμε, με το διαρκώς σε έξαρση απατηλό θέατρο της εξουσίας, …

Ο Κώστας Ταβουλτσίδης αποτελεί ένα χαρακτηριστικό  παράδειγμα δημιουργικότητας και αέναης ροής. Πολλές φορές έχω μιλήσει και έχω γράψει για το έργο του. Ένα ποίημα που μου ενέπνευσε τού ταιριάζει απόλυτα: «Ο ποιητής δεν το βάζει κάτω με τη θολούρα και την κάπνα Όταν ξημερώνει λέει φωνακτά «ξεκινώ» και ρίχνει πήδους στον αγέρα» (ΘΜ, 2017) Σε ένα παλιότερο κείμενό μου επίσης …

Τα εναπομείναντα Χάνια της Ξάνθης Μια μορφή της εμπορικής εξέλιξης της πόλης της Ξάνθης, μετά την καταστροφή της Γενισέας και τη μεταφορά της έδρας στην Ξάνθη το 1872, ήταν η γρήγορη εμφάνιση των χανιών. Τι ήταν τα χάνια; Τα χάνια ήταν οι «πρόγονοι» των σημερινών ξενοδοχείων, στα οποία ο ταξιδιώτης μπορούσε να καταλύσει και να σταβλίσει και το ζώο του. …

Αφιέρωμα στην Ημέρα Φιλοσοφίας, 19 Νοεμβρίου Με χίλιους δυο τρόπους μπορούμε να προσεγγίσουμε και να αναλύσουμε την πραγματικότητα. Ο κάθε άνθρωπος και η κάθε εποχή έχει προτίμηση σε κάποιον τρόπο προσέγγισης. Συνηθίζω προσωπικά  να κινούμαι ανάμεσα στην ιστορία, στη φιλοσοφία και στην ποίηση. Η ιστορία μου εξηγεί τι έγινε στο παρελθόν, η φιλοσοφία με βοηθά να βρω την ουσία των …

Ποίηση του Θανάση Μουσόπουλου για το Πολυτεχνείο [Στίχος του Θ.Μ. από συνέντευξη που έδωσε στη Βίκυ Μπαφατάκη – PeopleNews – 22 Απριλίου 2017] Όπως σημείωσε ο Θ.Μ. σε παλιότερο κείμενό του (Εφημερίδα ‘Εμπρός’, 19 – 11- 2003) : «Για τις μεγάλες ώρες ο καθένας έχει τη δική του κατάθεση, όπως μπορεί. Το Πολυτεχνείο και τα γεγονότα του 1973 δεν είναι …

Αφιέρωμα στα εκατό χρόνια Ελεύθερης Θράκης Tον Μόσχο Κούκο τον γνώρισα από κοντά πριν από τριάντα χρόνια, ως σημαντικό άνθρωπο των γραμμάτων, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Μπορώ να πω ότι βρήκα πολλά κοινά με τον δραστήριο αυτόν εβρίτη, που επέλεξε να ζήσει και να δραστηριοποιηθεί στην πατρίδα του, όχι από τοπικισμό αλλά από αγάπη στον οικείο χώρο. Τη χρονιά …

Αφιέρωμα στα 200 χρόνια από το 1821 Το 2021 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Δεν πρόκειται για ένα γεγονός μονοσήμαντο – εννοώ η Επανάσταση. Συνεπώς και η προσέγγισή του δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Όποιος / όποια το προσεγγίζει μονόπλευρα δεν προσφέρει καθόλου καλή υπηρεσία στον κάθε Έλληνα και στην κάθε Ελληνίδα όπου γης. Με τα …

Αφιέρωμα στα εκατό χρόνια Ελεύθερης Θράκης Ένα πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο  στην ενασχόλησή μου με την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Θράκης είναι ο κομοτιναίος καθηγητής του  Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Στίλπων Κυριακίδης. Δεν τον πρόλαβα βέβαια στο Πανεπιστήμιο, γνώρισα όμως και συνεργάστηκα με την κόρη του – επίσης καθηγήτρια στο ΑΠΘ – Άλκη Κυριακίδου Νέστορος (1935 – 1988). Και …

Δεν έχω επιφύλαξη  για τον θετικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Διακομματική Επιτροπή της Θράκης, που συστάθηκε το καλοκαίρι του φετινού έτους, ύστερα από πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κάτω βέβαια από ορισμένες προϋποθέσεις. Πρόκειται για μια “πολιτική Επιτροπή, η οποία έχει σαν στόχο να μαζέψει, να αξιολογήσει, να ιεραρχήσει και να προτείνει πολιτικές”, επισήμανε κατά τη διάρκεια της …

Το επάγγελμα του κρεοπώλη έχει βαθιά τις ρίζες του μέσα στο πέρασμα των χιλιετιών στην ελληνική κοινωνία και κατ’ επέκταση στην ιστορία μας γενικότερα. Στην βυζαντινή εποχή οι μακελάρηδες ή μακελλάριοι (κρεοπώλες) ήταν, πιθανόν, οργανωμένοι σε ένα είδος πρώιμης συντεχνίας της εποχής, που προφανώς είναι τα σπέρματα της εμφάνισης των μετέπειτα οργανωμένων συντεχνιών του Βυζαντίου όπως άλλωστε συνέβαινε και σε …

Η Εβρίτισσα δημοσιογράφος και συγγραφέας μας μυεί σε ένα μυθιστόρημα πολυφωνικό, μες τη δίνη του εμφυλίου  Κυκλοφόρησε και είναι διαθέσιμο για όλους τους φίλους του βιβλίου το νέο βιβλίο της Σωτηρίας Μαραγκοζάκη. Μετά τον πολυταξιδεμένο και βραβευμένο «Ύπατο της Σμύρνης» και έπειτα από μελέτη ετών, η Εβρίτισσα δημοσιογράφος – συγγραφέας παρουσιάζει το νέο της μυθιστόρημα «Ο Κλήρος του αίματος» από …

Το 2021 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Δεν πρόκειται για ένα γεγονός μονοσήμαντο – εννοώ η Επανάσταση. Συνεπώς και η προσέγγισή του δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Όποιος / όποια το προσεγγίζει μονόπλευρα δεν προσφέρει καθόλου καλή υπηρεσία στον κάθε Έλληνα και στην κάθε Ελληνίδα όπου γης. Με τα δημοσιεύματά μου αυτά θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε …

Σχέδιο ανάδειξης και τουριστικής προβολής Με αφορμή τα πρόσφατα ‘γενέθλιά’ του (23 Οκτώβρη 1925) προβάλλει επίκαιρη παρά ποτέ η ανάγκη ανάδειξης της «Γειτονιάς του Μάνου Χατζιδάκι», μέσα από απλές, εύκολες και υλοποιήσιμες συντονισμένες ενέργειες του Δήμου και της Αντιπεριφέρειας Ξάνθης. Η «Γειτονιά του Μάνου Χατζιδάκι» θα πρέπει να μπει δυναμικά στον «τουριστικό χάρτη» και στις προτεινόμενες διαδρομές ξενάγησης της παλιάς …

Συνεχίζονται και τον Νοέμβριο οι εκδηλώσεις με πολιτιστικό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο Στη Ξάνθη, την πόλη που γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις, η ΦΕΞ πραγματοποιεί τον μουσικό και όχι μόνο κύκλο εργασιών  «η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι». Ταξιδεύοντας μαζί του, έχουμε ως στόχο τόσο την γνωριμία με το μεγάλο αυτό συνθέτη και άνθρωπο, αλλά και με την ίδια την πόλη. Τι ήταν …

Αφιέρωμα στον φίλο Βασίλη Βασιλειάδη Πρώτο μέρος Πριν από λίγα χρόνια ο καλός παλιός μαθητής και φίλος Βασίλης Βασιλειάδης μου χάρισε το βιβλίο του Νίκου Νικολαΐδη «Επιλεγμένα Διηγήματα» που επιμελήθηκε, στις εκδόσεις Αρμίδα, Λευκωσία 2011 (σελ. 270). Διάβασα τότε με ενδιαφέρον τα διηγήματα. Στις μέρες μας, όμως, καθώς ασχολούμαι με τη νεοελληνική διηγηματογραφία, έκρινα χρήσιμο να ξαναδώ το βιβλίο, προκειμένου …

Το θέμα του Καραγκιόζη στη χώρα μας βρίσκεται σε μια περίεργη κατάσταση.  Η κοινή γνώμη θεωρεί ότι το θέατρο σκιών είναι κάτι που απευθύνεται στην παιδική ηλικία. Επιπλέον, δεν αναφέρεται συνήθως στις ιστορίες νεοελληνικού θεάτρου και νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο Στυλιανός Αλεξίου στο βιβλίο του «Ελληνική Λογοτεχνία – Από τον Όμηρο στον 20ό αιώνα» (εκδ. Στιγμή, 2010, σελ. 557) αναφέρει για …

 Η καύση των νεκρών που σήμερα εγείρει τόσες και τόσες συζητήσεις, θρησκευτικής, φιλοσοφικής, πρακτικής και πάσης άλλης φύσεως, ήταν συνηθισμένη στα Άβδηρα των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων. Να πώς γινόταν: Ανοιγόταν στο έδαφος ένας τετράπλευρος λάκκος, περίπου στις διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος. Μέσα στοίβαζαν τα ξύλα, συνήθως από βελανιδιά, και κατόπιν τοποθετούσαν τον νεκρό πάνω στην κλίνη του. Τα κτερίσματα …

Πριν από δέκα χρόνια στον Πρόλογο μιας ποιητικής συλλογής του Γιώργου Κωτούλα γράφω κάτι που πιστεύω ακράδαντα: «Η ποίηση είναι ένας ουρανός. Ένας κοινόχρηστος ουρανός. Μπορεί ο καθένας να πάρει όποιο κομμάτι θέλει. Μερικοί είναι αδιάφοροι. Άλλοι αφοσιώνονται, θαυμάζουν, ο ουρανός γίνεται ένα με το είναι τους. Εννοώ ότι η ποίηση είναι κάτι που το ανακάλυψε ο άνθρωπος. Συνεπώς ανήκει …

Στο παρελθόν αρκετές φορές ασχολήθηκα ερευνητικά ή έγραψα σχετικά με το Θέατρο Σκιών, τον Καραγκιόζη και άλλες μορφές λαϊκού θεάτρου. Συχνά, μάλιστα, σε άρθρα μου προσπάθησα να εντάξω τα θέματά μου στη βαλκανική τους διάσταση. Η συγκριτική λαογραφία, κατά τον Νικόλαο Πολίτη, συντελεί στην πιο «ανθρωπολογική» κατανόηση των εθίμων και των δοξασιών του λαού. Σε αυτή τη λογική στηρίζεται το …

«Διπλωματικά έγγραφα περί Θράκης: Ανατολικής Ρωμυλίας, Δυτικής και Ανατολικής Θράκης 1919-1923»  Ανεκτίμητα κείμενα ψυχής και χρόνιας έρευνας, χαρισμένα ανιδιοτελώς στην Πόλη που Αγάπησε. Κείμενα που αντηχούν στα βράχια του ευρύτερου Ελληνικού Θρακικού Τοπίου. Στην φωτιά των γεγονότων του 20ου αιώνα μπορούμε και παρακολουθούμε χάρις στο πολύμοχθο ερευνητικό έργο μιας ζωής του τρείς βραβευθέντος υπό της Ακαδημίας Αθηνών Πέτρου του Αλεξάνδρου …