Απαντά στο ερώτημα γιατί φυτεύονται πεύκα στις αναδασώσεις
Τι κατέθεσε ο ίδιος σε Διεθνές Συνέδριο για τις πυρκαγιές στα Μεσογειακά δάση
Από τον συμπολίτη μας Ιωάννη Γκεβρέκη, επίτιμο Δασάρχη, λάβαμε επιστολή με την οποία δίνει εξηγήσεις γιατί η Δασική Υπηρεσία χρησιμοποιεί το πεύκο στις αναδασώσεις.
Η επιστολή:
Προς την Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ
Αγαπητοί μου:
Στο φύλλο της 2 Μαρτίου 2021 αλίευσα μια γενικευμένη και εύλογη απορία πολιτών σχετικά με τη χρήση του εύφλεκτου πεύκου σε αναδασώσεις.
…Αφ’ ότου στη χώρα μας ξεκίνησαν αναδασωτικές προσπάθειες – κύρια και αρχικά σε περιαστικές περιοχές – το δασοπονικό είδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν το πεύκο. Γιατί; Διότι είναι λιτοδίαιτο, ταχυαυξές, αείφυλλο, αντέχει στην ξηρασία και φτωχά εδάφη. Επιπλέον είναι εύκολη και σύντομη η παραγωγή φυταρίων του στα δασικά φυτώρια.
Βέβαια, τους καιρούς εκείνους δεν ήταν προβλέψιμες οι τωρινές συνθήκες που ευνοούν, ιδιαίτερα μάλιστα, τις δασικές πυρκαγιές. Δυστυχώς η πρακτική αυτή έγινε κατεστημένο και έφτασε μέχρι τις μέρες μας, παρόλο που τελευταία παρουσιάζεται μια μεταβολή προς τη χρήση και πλατύφυλλων δασοπονικών ειδών, τα οποία όμως είναι απαιτητικά.
Πάνω στο θέμα αυτό είναι εύγλωττη θαρρώ μια παρέμβασή μου (σας την συναποστέλλω) το 1999 σε διεθνές συνέδριο που έγινε στην Αθήνα υπό την αιγίδα της UNESCO και του τότε πρωθυπουργού Σημίτη με αντικείμενο «πυρκαγιές στα Μεσογειακά δάση».
Με την εκτίμησή μου
Ιωάννης Γκεβρέκης
Επίτιμος Δασάρχης
Παρέμβαση Ιωάννη Γκεβρέκη στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΔΑΣΗ»
Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι:
Είμαι Δασολόγος, προέρχομαι από την Πράξη και ασχολούμαι επί 34 συναπτά έτη με την προστασία και διαχείριση του χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος, κύριος εκφραστής του οποίου είναι τα δασικά οικοσυστήματα.
Λόγω προέλευσης λοιπόν, η παρέμβασή μου δεν είναι διανθισμένη με ιστογράμματα ή νούμερα. Είναι όμως πλουτισμένη με μηνύματα, που περισσότερο από τρεις 10ετίες δεχόμουνα.
Κατά την ταπεινότητά μου, μεγάλο μερίδιο των δασικών πυρκαγιών οφείλεται στην αλλαγή των δεδομένων στα τελευταία 50 χρόνια.
Τότε – πριν δηλ. 50 χρόνια – δεν υπήρχαν, ή τουλάχιστο ήταν μικρά, τα σημερινά περιαστιακά και όχι μόνο πευκοδάση με το εξαιρετικά εύφλεκτο κι άφθονο υλικό. Η ορεινή περιοχή βόσκονταν εντονότατα και συχνά η βοσκή δεν επέτρεπε την ύπαρξη των δασών (χαρακτηριστικό παράδειγμα το δάσος Ελατιάς – Καρά Ντερέ – Δράμας). Οι δασικοί δρόμοι ήταν ελάχιστοι, όπως ελάχιστα ήταν και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που κινούνταν μέσα στα δάση. Ακόμη, ήταν ανύπαρκτη σχεδόν η επιθυμία του ανθρώπου να καταφύγει στα δάση γι’ αναψυχή. Οι τουρίστες και τα ελεύθερα κάμπιγκ ήταν άγνωστα στην Ελληνική φύση. Η κίνηση κυνηγών μέσα στα δασικά οικοσυστήματα πολύ περιορισμένη. Και επιπλέον, δεν υπήρχαν οι πολυάριθμες και διάσπαρτες χωματερές της σημερινής υπερκαταναλωτικής κοινωνίας μας, ούτε οι εναέριοι ηλεκτραγωγοί.
Δηλαδή στην περίοδο των τελευταίων αυτών δεκαετιών, αυξήθηκε η προσφερόμενη για πυρκαγιά ύλη, πλήθαινε η παρουσία του ξενογενούς ανθρώπου μέσα στα δασικά οικοσυστήματα, και ακόμη, μειώθηκαν απελπιστικά οι βροχές τα καλοκαίρια.
Δημιουργήθηκαν κατ’ αυτό τον τρόπο ευνοϊκότερες και περισσότερες συνθήκες, όχι μόνο γι’ αναφλέξεις πυρκαγιών, αλλά και για γρήγορες επεκτάσεις.
Εδώ μέσα πρέπει ν’ αναζητηθούν και να καταπολεμηθούν τα αίτια των δασικών πυρκαγιών και όχι ν’ αποδίδονται αβασάνιστα – γιατί τάχα έτσι αποσείονται οι ευθύνες – σε αόρατους εμπρηστές, όπως συνήθως γίνεται.
Οι αναδασώσεις με κωνοφόρα είδη είναι δυστυχώς στη Χώρα μας, σαν παρακαταθήκη, σαν κατεστημένο. Στους σημερινούς όμως και πολύ χειρότερα στους αυριανούς κρίσιμους καιρούς αποτελούν πλέον σπονδή στις δασικές πυρκαγιές.
Για να καταστήσουμε πυρανθεκτικές τις αναδασούμενες επιφάνειες (καμένες ή γυμνές), αλλά και για λόγους εδαφοβελτιωτικούς και περιβαλλοντικούς, επιβάλλεται η δημιουργία μικτών συστάδων. Μείξη δηλαδή κωνοφόρων με πλατύφυλλα είδη, κατ’ άτομο ή συνεδρίες ή και ομάδες, σε ποσοστό τουλάχιστο 30% και επιπροσθέτως δημιουργία ενδιάμεσων ευρέων αμιγών λωρίδων πλατύφυλλων, σε αντικατάσταση των αναποτελεσματικών, ως αποδείχθηκαν, αντιπυρικών λωρίδων.
Αγαπητοί Σύνεδροι, την πρακτική αυτή εφαρμόσαμε στην Ξάνθη όπου προέκυψαν και δεδομένα αποτελέσματα.
Πυρκαγιά σε αναδασώσεις δασικής πεύκης δέκα ετών, με μείξη της παρεξηγημένης στη Χώρα μας ψευδακακίας (Robinia Pseudacacia), σταμάτησε, ή κινήθηκε έρποντας με νωχελικότητα, δίνοντας έτσι δυνατότητα εύκολης και γρήγορης κατάσβεσης.
Η πεύκη υπέστη ζημίες βέβαια, όπως μπορείτε να δείτε στη διαφάνεια, ενώ η ψευδακακία (πλατύφυλλο είδος, πυράντοχο και πρεμνοβλάστανον) και στις λίγες ακόμη θέσεις όπου υπέστη «θανατηφόρα» περάσματα της φωτιάς, θα αναβιώσει τον επόμενο χρόνο με παρεδαφιαία αφαίρεση του υπέργειου κατεστραμμένου μέρους της.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας
Ιωάννης Γκεβρέκης
Πρώην Δασάρχης Ξάνθης
