Πράξη συμβολικής βίας που παραβιάζει την Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Πλήγμα για την παγκόσμια τέχνη και πολιτιστική κληρονομιά
Την Παρασκευή 28 Αυγούστου, με μια ανάρτηση στον προσωπικό της λογαριασμό στο Facebook, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου σχολίασε την απόφαση του τούρκου Προέδρου να μετατρέψει την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας σε τέμενος. Συγκεκριμένα, δήλωσε πως «η απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας να μετατρέψει σε τέμενος, μετά την Αγία Σοφία, και τη Μονή της Χώρας, την μοναδική αυτή Κιβωτό της Ορθοδοξίας, είναι μια πράξη συμβολικής βίας». Η πράξη αυτή, όπως είπε, είναι αποτέλεσμα πολιτικής αλαζονείας, πολιτισμικής ανασφάλειας, θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, η οποία καταδικάζει έναν θησαυρό χριστιανικής τέχνης και πολιτισμικής ευγένειας στην αφάνεια. Η πράξη, αυτή, τόνισε πως παραβιάζει τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο και διακόπτει απότομα τον διαπολιτισμικό διάλογο Ανατολής και Δύσης, αλλά κυρίως «προσβάλλει τον βαθύ θρησκευτικό συμβολισμό του Μνημείου και πλήττει την πνευματική και αισθητική αρτιότητά του».
Ως προς τη Μονή της Χώρας, τη χαρακτήρισε ως ένα τόπο που καλεί σε εσωτερική ενατένιση, ψυχικής μέθεξης και πνευματικής ανάτασης, ανεξάρτητα από πολιτισμικές, θρησκευτικές, γλωσσικές, κοινωνικές διαφορές, προκαλώντας ρίγη συγκίνησης μπροστά στην έκφραση της δημιουργικής πνοής των ανθρώπων και την ιδιοφυή εκδήλωση μιας πίστης που αγκαλιάζει και τον πλαστουργό και τα πλάσματά του. Μάλιστα, όταν αποκαλύφθηκαν τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες της Μονής της Χώρας ενόψει της μετατροπής της σε μουσείο, το 1948, ήρθε στο φως ένας κόσμος άφατης ομορφιάς και χειροπιαστής ζωής, «τα πιο ωραία και συγκινητικά ψηφιδωτά», σύμφωνα με τον Γιώργο Σεφέρη. Όπως γλαφυρά η ίδια πρόσθεσε: «πλαισιωμένες από τις πιο εκφραστικές μορφές αγίων και κοινών θνητών, φιλοτεχνημένες στις πιο θερμές αποχρώσεις, οι σκηνές του ορθόδοξου εορτολογίου που παρακολουθεί ο επισκέπτης να εκτυλίσσονται στο άνω τμήμα του ναού και στους θόλους του είναι υπέροχα δείγματα βυζαντινής τέχνης, μοναδικά σε ομορφιά και φυσικότητα. Η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τέμενος θα καταστήσει απρόσιτα και ανεπίσκεπτα μερικά από τα λαμπρότερα ίχνη ενός σπουδαίου πολιτισμού, θα ακυρώσει την ιστορικότητα και την καίρια πολιτισμική λειτουργία του μνημείου και θα αφαιρέσει πολύτιμες ψηφίδες από την οικουμενική κληρονομιά της παγκόσμιας τέχνης».
