Απόφαση του Υπουργείου Παιδείας μετά από εισήγηση του περιφερειακού διευθυντή εκπαίδευσης ΑΜΘ
Για έλλειψη διαλόγου και παραχωρήσεις σε… έντονες έξωθεν πιέσεις διαμαρτύρεται ο Διδασκαλικός Σύλλογος Ξάνθης. Παραμένει ερωτηματικό το πώς τελικά θα προσδιορίζεται η μητρική γλώσσα
Εκδόθηκε η απόφαση ορισμού των έξι νηπιαγωγείων από τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης, που θα συμμετέχουν στην υλοποίηση της πράξης «Πιλοτικές Παρεμβατικές Δράσεις Υποστήριξης Μουσουλμανοπαίδων στα Νηπιαγωγεία της Θράκης». Σύμφωνα με την απόφαση, το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκινά από τα νηπιαγωγεία των οικισμών Άλμα και Πάχνη του δήμου Μύκης και Κύρνος του δήμου Τοπείρου. Η απόφαση ελήφθη από το υπουργείο Παιδείας, μετά από εισήγηση του περιφερειακού Διευθυντή Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης.
Η δράση του προγράμματος έχει σκοπό την ισορροπημένη γλωσσική ανάπτυξη και την επιδίωξη τα νήπια να κατακτήσουν σταδιακά την «προσθετική διγλωσσία» (γνωστική επάρκεια στην άνετη χρήση δύο γλωσσών προφορικά και γραπτά), σε εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου η μητρική γλώσσα χρησιμοποιείται ως γλώσσα στήριξης για την εκμάθηση της ελληνικής.
Ο Διδασκαλικός Σύλλογος Ξάνθης, με αφορμή την απόφαση, προχώρησε σε ανακοίνωση, όπου καταθέτει τους προβληματισμούς του, ενώ διαμαρτύρεται για ακόμη μία φορά για το λόγο ότι δεν προηγήθηκε διάλογος με την εκπαιδευτική κοινότητα.
Όπως μας ανέφερε ο πρόεδρος του ΔΣΞ κ. Δημήτρης Ντούμος ζήτημα παραμένει το ποια τελικά θα θεωρείται η μητρική γλώσσα και πώς θα προσδιορίζεται. Αν απαιτείται η Υπεύθυνη Δήλωση γονέα είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν πιέσεις προς τους γονείς, κάτι που άλλωστε ήδη συμβαίνει σε βάρος γονέων και εκπαιδευτικών των μειονοτικών σχολείων της ορεινής περιοχής και δεν είναι κοινό μυστικό. Ο κ. Ντούμος πάντως, τονίζει ότι το θέμα δεν είναι η πιλοτική εφαρμογή, αλλά η υποδομή που τίθεται σε αυτή την εκπαιδευτική παρέμβαση για την μετέπειτα καθολική εισαγωγή της στα νηπιαγωγεία. Ο ίδιος σημειώνει ότι πρόκειται για ζήτημα με κοινωνικές, εκπαιδευτικές, ακόμη και πολιτικές διαστάσεις, που ναι μεν ξεκινά από το βασικό ζητούμενο που είναι οι εκπαιδευτικές μέθοδοι υποστήριξης μέσω της μητρικής γλώσσας, κάτι που δεν είναι αρνητικό, αλλά εμφιλοχωρούν πιέσεις, ακόμη και ιδεοληπτικές λογικές. «Στο θέμα της μειονοτικής εκπαίδευσης εντοπίζονται ακραίες θέσεις και από τις δύο πλευρές. Το ζητούμενο είναι να προχωρήσουμε σε παρεμβάσεις με ουσιαστικό διάλογο και εμπιστοσύνη προς όφελος των παιδιών και μόνο», υπογραμμίζει ο ίδιος.
Παιδαγωγικά και… άλλα επιχειρήματα για την εφαρμογή του προγράμματος
Ο ΔΣΞ, μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωσή του αναφέρει: «η εμμονή της κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ για την υλοποίηση του πιλοτικού προγράμματος, διά της εισαγωγής της παράλληλης διδασκαλίας, καθορίζει ρητά το σκοπό του προγράμματος και ποια θα είναι η γλώσσα που θα χρησιμοποιείται καθώς η μόνη γραπτή γλώσσα που διδάσκεται στο Μειονοτικό Δημοτικό Σχολείο ως μητρική είναι μόνο η τουρκική, είναι αποτέλεσμα της έντονης πίεσης των «αυτόκλητων προστατών» της μειονότητας για την εισαγωγή ενός τύπου νηπιαγωγείου που θα αποτελέσει μετέπειτα τον προθάλαμο δίγλωσσων νηπιαγωγείων στην περιοχή της Θράκης, αλλά και την υλοποίηση κατατεθειμένου αιτήματος από τη μεριά της μειονότητας για την ίδρυση Μειονοτικών Γυμνασίων και Λυκείων σε συγκεκριμένες περιοχές. Ορατή, επίσης, είναι και η ανάγκη μικροπολιτικών επιδιώξεων ταυτόχρονα με την ανάγκη κοινωνικής και πολιτικής επιβίωσης κάποιων, οι οποίοι αδιαφορώντας για το ρόλο του νηπιαγωγείου ως χώρο προνομιακό για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από παιδιά που δεν έχουν την ελληνική ως μητρική, δε διστάζουν να παρεμβαίνουν συστηματικά, επιδιώκοντας την πολιτική χειραγώγηση της μειονότητας και τη μετεξέλιξή της από «θρησκευτική μουσουλμανική μειονότητα» κατά τη συνθήκη της Λοζάνης, σε «εθνική τουρκική μειονότητα».
Τα παιδαγωγικά επιχειρήματα, προκάλυμμα της απόφασης και υλοποίησης του προγράμματος, που όπως διατείνονται είναι καθαρά πιλοτικό, δεν πείθουν κανέναν, αφού η συγκεκριμένη απόφαση στο χώρο της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης σε αμιγώς μειονοτικούς οικισμούς δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Από το 2014 ομάδα 16 βουλευτών με επίκαιρη επερώτηση στη Βουλή για εκπαιδευτικά θέματα ζητούσαν την ίδρυση δίγλωσσων νηπιαγωγείων στη Θράκη».
Για έλλειψη διαλόγου ενίστανται οι σύλλογοι των δασκάλων
Πάντως, όπως τονίζεται: «παρά την πρόταση των δύο Συλλόγων (σ.σ. Ξάνθης και Ροδόπης) για έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με το πιλοτικό πρόγραμμα, αυτή πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα, για τεχνικούς και μόνο λόγους, όπου έγινε ενημέρωση μόνο για τον τρόπο υλοποίησής του και προκειμένου να πεισθούν οι εκπαιδευτικοί αναφέρθηκαν παραδείγματα αντίστοιχων προγραμμάτων που εφαρμόστηκαν σε άλλες χώρες. Τα συγκεκριμένα όμως προγράμματα μόνο ως ατυχή μπορούν να χαρακτηριστούν, αφού δεν έχουν καμία σχέση και με τις ιδιαίτερες συνθήκες στον ευαίσθητο χώρο της Θράκης, αλλά και με το πρόγραμμα που επιχειρείται να υλοποιηθεί καθώς πρόκειται για μεταβατικά προγράμματα μεταναστών, προσφύγων και αυτοχθόνων λαών, πρώιμης εμβάπτισης, ενδιάμεσης και όψιμης εμβάπτισης, με διαφορετικό σκοπό και περιεχόμενο».
Γιατί κινδυνεύει με «γλωσσικό θάνατο» η πομακική
Ακόμη, σε άλλο σημείο επισημαίνεται: «η εκπαίδευση στη μειονότητα και τα προβλήματά της, η σχέση ανάμεσα στη γλωσσική και στη γνωστική ανάπτυξη έγκειται και σε πολλούς άλλους παράγοντες, εκτός από αυτούς που παρουσιάζονται στις διάφορες θεωρίες, όπως πολιτισμικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς, κοινοτικούς, οικογενειακούς, και που θα πρέπει να αναζητηθούν. Όταν η μητρική γλώσσα υποβαθμίζεται και αλλοιώνεται, κινδυνεύει ουσιαστικά η ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα, ο πολιτισμός κάθε λαού ή κάθε πληθυσμιακής ομάδας. Παρατηρείται έτσι το φαινόμενο της γλωσσικής διάβρωσης και υποχώρησης της μητρικής γλώσσας με έντεχνο τρόπο και την αντικατάστασή της με μία δευτερογενή διγλωσσία, με μία θετή γλώσσα, στην προκειμένη περίπτωση τουρκική, χρησιμοποιείται δηλαδή «ο γλωσσικός θάνατος» προκειμένου να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένα σχέδια εθνικιστικών επιδιώξεων. Σκοπός η απαλοιφή της διαφορετικότητας των πληθυσμιακών ομάδων η γλωσσική και εθνοτική αφομοίωση και αντικατάσταση αυτών με την τουρκική κουλτούρα. Η εισαγωγή συνεργατών στα νηπιαγωγεία μειονοτικών οικισμών κατόπιν άσκησης πίεσης και μεθόδευσης θα συμβάλλει στον περιορισμό χρήσης και σταδιακής απώλειας της μητρικής γλώσσας των παιδιών, χωρίς έτσι να αυξήσει τις δεξιότητες στη μητρική γλώσσα με αποτέλεσμα την κατάργηση του πολιτισμικού πλουραλισμού και την ανυπαρξία της κοινωνικής αυτονομίας μιας πληθυσμιακής ομάδας».
Το background του πιλοτικού προγράμματος
Ο ΔΣΞ υπογραμμίζει ότι με βάση τα μέχρι στιγμής δείγματα και όσα έχουν προηγηθεί είναι δύσκολο κανείς να πεισθεί για την αμιγώς παιδαγωγική προσέγγιση του θέματος. Όπως αναφέρει: «έχει ιδιαίτερη αξία να επισημανθεί ότι η διεθνής βιβλιογραφία σχετικά με την εκπαίδευση δίγλωσσων ή αλλόγλωσσων παιδιών στο επίπεδο της προσχολικής αγωγής είναι πολύ περιορισμένη συγκριτικά με τα πειράματα και τις έρευνες που γίνονται για τις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Και ενώ η δίγλωσση εκπαίδευση θα πρέπει να σχεδιάζεται και να υλοποιείται με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης παιδαγωγικής έρευνας, εδώ σχεδιάζεται και υλοποιείται με βάση πολιτικές αποφάσεις- απόρροια των πιέσεων όλων των γνωστών μηχανισμών και μιας άρχουσας τάξης-ελίτ – με οικονομική και κοινωνική ισχύ με σκοπό τη δημιουργία παράλληλων δομών και στο χώρο του νηπιαγωγείου ώστε να διατηρηθεί η υποτέλεια, ο απόλυτος διαχωρισμός και ο απομονωτισμός για να είναι σε θέση να επηρεάζει εξελίξεις και γεγονότα, να χειραγωγεί εύκολα και να υπαγορεύει πολιτικές σε μεγαλεπήβολα σχέδια εξωγενών παραγόντων. Άλλωστε, πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η επιμονή κάποιων για αντικατάσταση των βιβλίων του Προγράμματος Εκπαίδευσης σκόπιμα ότι το συγκεκριμένο διδακτικό υλικό που χρησιμοποιείται σε αυτά τα σχολεία υιοθετεί τον πολιτισμό με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες των μαθητών, αλλά και την επιμονή για την κατάργηση της ποσόστωσης των μελών της μειονότητας για την εισαγωγή στις πανεπιστημιακές σχολές, μέτρο που κρίνεται ιδιαίτερα θετικό; Ή μήπως διαφεύγει της προσοχής ότι η παράθεση τριών πομακικών λέξεων στο κείμενο ενός τοπικού παραμυθιού που περιλαμβανόταν στα νέα βιβλία γλώσσας του ΠΕΜ προκάλεσαν τη σφοδρή αντίδραση των εκπροσώπων της μειονότητας, οι οποίοι απείλησαν μέχρι και με κάψιμο των νέων βιβλίων αν δεν αφαιρεθούν αυτές οι λέξεις και οι οποίες τελικά αφαιρέθηκαν;
Οφείλουμε λοιπόν να επισημάνουμε ότι τα μαθησιακά προβλήματα εμφανίζονται, όταν υπάρχει καταπίεση των άλλων γλωσσών των μαθητών. Όταν η γλώσσα που ομιλείται στο σπίτι περιφρονείται στο σχολείο, το παιδί πιθανόν να αισθανθεί ότι υπονομεύεται: ‘η πολιτιστική κληρονομιά και η γλώσσα του συγκεκαλυμμένα στιγματίζονται ως μειονέκτημα που πρέπει να εξαλειφθεί’. Υπό αυτό το πρίσμα, επιδεινώνονται οι δυσκολίες μάθησης του παιδιού, με συνέπεια να επηρεάζεται η διανοητική και η συναισθηματική του ανάπτυξη, να αυξάνει το άγχος και η ανησυχία».
Τα αιτήματα του ΔΣΞ
Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση, ο Διδασκαλικός Σύλλογος Ξάνθης δηλώνει για άλλη μια φορά ότι είναι κατηγορηματικά αντίθετος στην πιλοτική παρέμβαση του ΙΕΠ και του υπουργείου Παιδείας και ζητά:
-Την απόσυρση του προγράμματος.
-Την ίδρυση Δημοσίων Δημοτικών Σχολείων σε μειονοτικούς οικισμούς, αίτημα πολλών γονέων της μειονότητας ώστε να έχουν τη δυνατότητα επιλογής φοίτησης των παιδιών τους
-Την οργάνωση ενός επιστημονικού συνεδρίου από τη ΔΟΕ με θέμα την εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας.
